io medisch specialisten
Medisch specialis
ten hebben vorig
jaar 700 miljoen eu
ro meer verdiend
dan de 2 miljard die
was begroot. Als
het aan minister
Klink ligt, leveren
specialisten een
deel van hun salaris
én hun zelfstandig
heid in. „Het sys
teem is ziek", zeg
gen deskundigen.
Wel of niet in dienst?
Hoe worden medisch
specialisten betaald?
woensdag 14 juli 2010
Witte jassen,
rode cijfers
door Monique Prins
beeld Anke Arts
Nederland telt 7000 medisch spe
cialisten in loondienst (bij academi
sche ziekenhuizen) en 7500 vrijge
vestigde specialisten.
Vrijgevestigde specialisten zijn in
de ogen van de fiscus vrije onder
nemers met meerdere opdrachtge
vers. Soms declareren ze bij het zie
kenhuis, soms bij de patiënt of
diens zorgverzekeraar.
Het vrije ondernemerschap heeft
als voordeel dat de specialist bij de
fiscus aftrekposten kan opvoeren.
Klink wil dat vrijgevestigde specia
listen alleen nog bij het ziekenhuis
bestuur declareren. Zo verdwijnen
de fiscale voordelen.
Ifyou pay peanuts, you get
monkeys - Zonder goed sala
ris, geen goede zorg. Dat
zeggen medisch specialis
ten in reactie op de zoveel
ste poging hun salaris in te
perken. Ze zijn het beu om op elk
verjaardagsfeestje aan te horen dat
ze geldwolven zijn en zakkenvul
lers. Wilt u ook zoveel verdienen?
Investeer dan ook vijftien tot twin
tig jaar in uw vak tegen een laag
loon voordat u wat beter gaat ver
dienen en maak uw werkweek
ook zo'n 6o totzo uur. O, en ver
geet de nacht- en weekenddien
sten niet.
De roep om het salaris van me
disch specialisten aan te pakken
klinkt al jaren. Een Kamermeerder
heid wil de roep nu ook echt in da
den omzetten. Als het aan demis
sionair minister Ab Klink (Volksge
zondheid) ligt, mogen specialisten
volgend jaar maximaal 367.000 per
jaar verdienen. Dat is flink boven
de Balkenende-norm maar aan
zienlijk minder dan de huidige ex
cessen van vier tot vijf ton.
„Daar gaan we weer", zegt Janko
de Jonge, arts en voorzitter Lande
lijk Actiecomité van de Orde van
Medisch Specialisten. „Wij wor
den veel te makkelijk gebruikt als
excuustruus. Ex-minister Wouter
Bos riep: specialisten zijn zakken
vullers! En dat beeld is blijven han
gen. Kijk, sommige specialisten
verdienden tonnen extra door fou
ten in het declaratiesysteem. Dat
vinden wij ook niet fair. Maar we
moeten niet opeens doen alsof spe
cialisten alleen verantwoordelijk
zijn voor de hoge kosten. Wij ma
ken niet meer dan 5 procent uit
van het totale zorgbudget."
De Orde zou graag willen dat er
een brede maatschappelijke discus
sie werd gevoerd over de betaal
baarheid van de zorg. „De vraag
naar zorg zal alleen maar groeien
door de vergrijzing. En nu de mid
delen schaars zijn, moeten we keu
zes maken. We willen met z'n
allen geen wachtlijsten, de beste
zorg die er is, een gemotiveerde
arts en het mag niets kosten. Dat
gaat niet lukken."
Marktwerking in de zorg heeft
zich volgens De Jonge voldoende
bewezen. „Concurrentie zorgt er
voor dat de prijs daalt en de wacht
lijsten verdwijnen. Als je alle spe
cialisten in loondienst neemt, zo
als Klink nu voorstelt, zal het aan
tal behandelde patiënten dalen. Je
neemt de prikkel weg om extra
hard te werken en dus zal je meer
dokters nodig hebben. En die dok
ters zijn er niet."
Absolute onzin, zegt hoogleraar
zorgeconomie Marcel Canoy. „Spe
cialisten in loondienst zijn ook
heel gemotiveerd om goed hun
werk te doen, zonder dat ze hui
lend naar huis gaan. Specialisten
schetsen graag een karikatuur van
mensen in loondienst. Dat spook
beeld van lange wachtlijsten en te
kort aan artsen, trap er niet in! Als
of je iemand die in loondienst
werkt, niet kunt prikkelen om
hard te werken. Als de wachtlijs
ten dan oplopen zou dat schanda
lig zijn. Want dat betekent dat zij
ze moedwillig hebben gecreëerd.
De prikkel verdwijnt pas als je spe
cialisten gaat afknijpen. Maar daar
pleit niemand voor."
'Specialisten schetsen een
karikatuur van loondienst.
Trap er niet in!'
De echte boosheid zit volgens Ca
noy in de poging van Klink om
het machtsblok van de witte jas
sen te breken. Klink wil dat alle de
claraties voortaan via het zieken
huisbestuur lopen. Overschrijdin
gen moet het ziekenhuis zelf beta
len. Specialisten willen hun vrij
heid niet verliezen. Als vrije onder
nemer kunnen zij immers veel kos
ten van de belasting aftrekken.
De overheid heeft exact bepaald
wat een behandeling mag kosten.
De overheid werkt voor alle behan
delingen met vaste tijden en tarie
ven. Een voorbeeld:
U krijgt staar en moet daarvoor be
handeld worden. Zo'n behandeling
bestaat uit een aantal delen. Onder
zoek, oogmeting, operatie, nacon-
trole. Voor deze hele serie hande
lingen staat één tarief. Hieruit
wordt het ziekenhuis betaald, de
oogarts, de anesthesist. Iedereen
krijgt een deel. Dat is voor elke be
handeling exact zo geregeld. Van
staar tot een nieuwe heup tot een
keizersnede.
Voor alle handelingen van de me
disch specialist zijn normtijden
vastgesteld. Op basis van deze tij
den krijgt de specialist betaald.
Controle is in handen van verzeke
raars.
Bron Stichting Bezorgd
Volgens Canoy hebben specialis
ten wel de lusten maar niet de las
ten van het ondernemerschap. En
dat wringt „Vrijgevestigde specialis
ten werken in een maatschap in
een ziekenhuis. Dat is een onder
neming binnen een onderneming.
En het ziekenhuis draait op voor
de hoogste kosten. Specialisten
hoeven niet voor eigen risico te in
vesteren of om klanten te vechten,
zoals een maatschap van advoca
ten dat moet doen. Dus kun je ze
net zo goed allemaal in loondienst
nemen."
Canoy noemt de boosheid van de
specialisten voor een groot deel
'krokodillentranen'. „Sommige
specialisten hebben geprofiteerd
van de fouten in het declaratiesys
teem. Zo zagen radiologen hun sa
laris flink stijgen, zonder dat er ge
zondheidswinst tegenover stond.
Het zijn geen graaiers, maar ze
hoeven ook niet zielig te doen."
Volgens Marco Varkevisser biedt
loondienst op korte termijn geen
oplossing. „Die weg is in de prak
tijk onbegaanbaar", zegt de docent
bij het Instituut Beleid Manage
ment van de Gezondheidszorg
van de Erasmus Universiteit. „Je
bent dan verplicht om alle specia
listen schadeloos te stellen. Zij heb
ben zich voor veel geld ingekocht
in een maatschap. Om dat af te ko
pen, ben je miljarden kwijt."
Ook Varkevisser denkt dat de dis
cussie meer over macht gaat dan
over salaris. Volgens hem zijn spe
cialisten bang om hun vrijheid op
te geven. „Bij een conflict trekt het
ziekenhuis nu steevast aan het
kortste eind. Dat kan heel frustre
rend zijn. Vrijgevestigde specialis
ten zijn ondernemers waar het be
stuur nu feitelijk niets over te zeg
gen heeft. En ze staan extra sterk
door de gereguleerde instroom
van nieuwe specialisten. Het huidi
ge probleem los je echter niet op
door simpelweg meer specialisten
op te leiden. Natuurlijk is het ver
standig om naar een licht over
schot aan specialisten te streven.
Op die manier hebben de zieken
huizen tenminste echt iets te kie
zen. Maar daarnaast zijn ook veran
deringen in zeggenschap nodig. Al
leen dan krijgen ziekenhuizen zo
dra ze over de geldpot beschikken
ook daadwerkelijk de kans om
zich hard op te stellen. Het huidi
ge systeem is ziek. Veranderingen
zijn onontkoombaar. In de discus
sie over de betaalbaarheid van de
zorg is het lastig uit te leggen dat
er mensen zijn die zes ton per jaar
verdienen."
