wartvoet Indianen overleven
II
zaterdag 10 juli 2010
Zeeuwse D^g in het Zeeuws Museum
Vandaag: Open dag in het Zeeuws Mu
seum van 11 tot 17 uur. Toegang gratis.
Rondleidingen
Expositie Zwartvoet Indianen: Zwartvoet Indi
aan Clifford Crane Bear en antropologe
Lea Zuyderhoudt geven rondleidingen.
Van 12 tot 13 en 14 tot 15 uur, aanmel
den bij de balie van het museum.
Expositie De paden op, de lanen in: eerst
rondleiding expositie, dan stadswandeling.
Van 13 tot 14.30 uur, aanmelden bij balie.
Expositie ModeMetMonique: modecollectie
van Monique van Heist, gecombineerd
met de collectie van het Zeeuws Museum.
Van 12.30 tot 13.30 en 14.30 tot 15.30
uur, aanmelden bij de balie.
Workshop
Maak een speciaal versierde doos om bij
zondere souvenirs in te bewaren.
Van 13.00 tot 15.00 uur op het Abdijplein.
Officiële opening
Zwartvoet Indiaan Clifford Crane Bear
opent de exposities Zwartvoet Indianen
en De paden op, de lanen in.
Om 15.30 uur op het Abdijplein.
verhalen over de Blackfoot-objecten, die
Meinard Sprenger rond 1880 verzamel
de. Het museum toont zijn filmverslag,
waarin de Blackfoot zelf aan het woord
komen
Voor de komst van de blanken leefden
de Zwartvoet Indianen in een gesloten
samenleving. Ze waren oorlogszuchtig,
nieuwkomers werden niet toegelaten. Ze
leefden in kampen van tien tot dertig ti-
pi's. Elk jaar maakten ze een door de na
tuur bepaalde trektocht door hun land.
Zo hadden ze het seizoen van de bizon-
jacht. Van de huid van jonge dieren wer
den nieuwe tipi's gemaakt. Doden was
•een wezenlijk onderdeel van de cultuur,
vertelt Crane Bear - de bizon geeft zijn
leven, zodat de Indiaan kan overleven.
De komst van Europeanen bracht in fa
ses de ondergang van de oorspronkelijke
samenlevingen. Precieze aantallen zijn
er niet, maar de directe afstammeling
van de Siksika gaat ervan uit dat er tien
duizenden Zwartvoet Indianen zijn ge
weest. Hij kent de jaartallen 1798,1830
en 1869 uit zijn hoofd, de jaren dat pok
kenepidemieën de Indiaanse bevolking
decimeerden. Dat het pokkenvirus door
de Britten al in 1767 als biologisch wa
pen werd ingezet, door de Indianen te
voorzien van met pokken besmette de
kens, is een typisch Wikipedia-weetje.
Crane Bear noemt ook de door blanken
georganiseerde overbejaging van de bi
zons als oorzaak van rampspoed. Toen
zijn volk in 1877 de strijdbijl begroef en
zich in een reservaat liet opsluiten, wa
ren er nog 860 Zwartvoet Indianen over.
Rechteloos en brodeloos. Rond 1880 lie
ten ze hun tradionele leven los, en trok
ken een spijkerbroek aan in plaats van
hun leggings.
Enkele jaren later begon de in Middel
burg geboren Meinard Sprenger een
boerderij - de Domburg Ranch - in de
onmiddellijke nabijheid van het Siksika-
reservaat. Als zoon van de burgemeester
van Domburg en met een door zijn moe
der nagelaten erfenis had hij de vrijheid
om zijn avontuurlijke impulsen te vol
gen. Crane Bear vermoedt dat zijn voor
vaderen zo verarmd waren, dat ze hun
traditionele gebruiksvoorwerpen en kle
ding te gelde probeerden te maken.
Sprenger was geïnteresseerd, en legde
een mooie collectie aan. Toen hij in 1901
terug naar Nederland ging en zich eerst
in Domburg en later in Oostkapelle ves
tigde, gebruikte hij de Zwartvoet-collec-
tie om zijn woningen te decoreren. Na
zijn overlijden in 1951 ontfermde het
Zeeuwsch Genootschap der Wetenschap
pen zich over de kleding en voorwer
pen.
Waarvoor hartelijk dank, zegt Crane
Bear. Zonder Sprenger en de latere goe
de zorgen zou een ook volgens hem
unieke verzameling verloren zijn gegaan.
En zou er ook geen gelegenheid zijn om
de voorwerpen weer met verhalen tot le
ven te wekken. Hij heeft ze zelf gehoord
van zijn grootvader, en vertelt ze door
aan zijn drie zoons en twee kleindoch
ters. Over hoe elke Zwartvoet als een
soort ingeving een eigen kledingpatroon
kreeg ingefluisterd. Zo is elke mocassin,
elke jachttas aan één specifieke familie
gekoppeld. Op de tentoonstellingszaal,
heeft hij ontdekt, is ook zijn patroon ver
tegenwoordigd.
Nee, hij voelt geen behoefte om de erfe
nis van zijn volk mee naar Canada terug
te nemen. Daar kunnen ze niet tippen
aan de klimatologisch goed gereguleerde
depots van het Zeeuws Museum. Boven
dien geeft het hem het excuus om zich
regelmatig in Middelburg te laten zien.
Daar kan hij dan vertellen over zijn in
middels weer tot achtduizend Zwartvoet
Indianen uitgegroeide volk. Een natie,
met eigen grenzen en rechtspraak.
Zwartvoet Indianen, avonturen van een
Zeeuwse verzamelaar - t/m 7 november in
het Zeeuws Museum Middelburg.
1 Zwartvoet Indiaan Clifford Crane
Bear geeft vandaag rondleidingen
2 Messchede - leer, glas, koper
3 Mocassins - leer, canvas, glas, wol
4 Staartriemen - canvas, wol, leer, glas
5 Verrekijkertas - leer glas, koper
6 Jurk - leer, glas, wol, koper, ijzer
7 Scalpeermes, schede - leer, hout,
staal, koper, ijzer, glas
8 Studioportret van Meinard Sprenger,
gemaakt circa 1890 in Canada
9 Bull Bear, Canada circa 1886
foto Clifford Crane Bear - Ruben Oreel;
objecten - Ivo Wennekes; historische
foto's - Clenbow Archives NA-1940-10
