7 spectrum
Zaterdag 3 juli 2010
al zo toen bleek dat de banken op Wall
Street in 2009 een geweldig jaar achter de
rug hadden en recordbonussen uitdeelden.
Obama probeerde de gemoederen te tem
peren door op te merken dat honkbalspe-
lers-ook heel veel geld verdienen. „Dat was
een absurde uitspraak", zegt Westen. „Als
of honkbalspelers onze economie het ra
vijn in hebben gesleurd."
Barbara Keilerman, een professor die op
de Harvard Universiteit les geeft in 'pu
bliek leiderschap', vindt eveneens dat Oba
ma soms tekortschiet. „Amerikanen ver
wachten van hun staatshoofd ook emotio
nele betrokkenheid. We hebben tenslotte
geen monarch die geruststelling of troost
kan bieden. Obama blijkt daar niet goed in
te zijn. Dat is eigenlijk niet eens verras
send. Hij is altijd een persoon geweest die
zich nogal afschermt van de buitenwereld.
Als we goed naar hem hadden gekeken,
hadden we dat kunnen zien."
De stemmingsomslag na de succesvolle
verkiezingstijd is verbluffend. Minder dan
50 procent van de bevolking steunt hem
nog. Twee jaar geleden nog kon Obama
niets fout doen. Hij was de briljante politi
cus die de puinhopen zou opruimen van
'cowboy' George W. Bush. Amerika zwij
melde over de coolste politicus sinds John
F. Kennedy. Anders dan heethoofd lohn
McCain was Obama een leider die kalm en
rationeel bleef. De bijnaam 'No Drama
Obama' gold toen nog als een compli
ment.
„De snelle stemmingsomslag past in deze
tijd", zegt Kellerman. „We leven in een
tijdperk waarin mensen geneigd zijn hun
leiders omlaag te halen. Dat is overal het
geval, van China tot de VS. De volgelingen
van leiders zijn veel kritischer, hebben
minder geduld en beschikken dankzij het
internet over veel meer mogelijkheden om
hun kritiek te uiten. Dat maakt het voor
iedereen moeilijk om te leiden."
Obama is niet veranderd sinds zijn aantre
den, bezweren zijn medewerkers. Hij is au
thentiek, zijn temperament kent geen 'ho
ge pieken of diepe dalen'. Anders dan Bill
Clinton, die bekend stond om zijn paars
aanlopende gelaat tijdens woede-uitbars
tingen, schreeuwt Obama nooit tegen zijn
ondergeschikten. Als de Democraat boos
is, zegt hij dingen als: 'Come on guys! (kom
op, jongens), zorg dat je dit onder controle
krijgt'. Of: 'jullie moeten verantwoordelijk
zijn'.
Aan de andere kant zal Obama
ook niet snel iemand prijzen. Als
iets goed is gegaan, zegt hij:
'What's next?' Dat is Obama's groot
ste lofuiting. Een medewerker
noemde de president onlangs 'de
meest onsentimentele man die ik
ooit heb gezien'.
'De gevoelstemperatuur in het Wit
te Huis is altijd rond de 17 graden',
schrijft auteur Jonathan Alter in zijn
recent verschenen boek The Promise,
dat een inkijkje biedt in het eerste
jaar onder Obama. „Het is niet echt
koud, maar zeker niet warm."
Paul Volcker, de voormalige centrale
bankier die Obama adviseert over de
economie, kijkt met verbazing naar de
immer rustige president, vertelde hij
tegen een journalist. „Soms wil ik hem
door elkaar rammelen: Word hier eens
enthousiast over, verdomme!"
Obama's medewerkers menen dat het
onderkoelde karakter van Obama juist
een zegen is. „Hij heeft het vermogen
zijn gevoelens opzij te zetten", zo liet
huisvriendin en stafmedewerker Valerie
Jarrett optekenen. „Hij kan daardoor hel
der nadenken als hij beslissingen moet
nemen."
De resultaten lijken Jarrett gelijk te geven.
Obama is naar alle maatstaven een effec
tief leider. De Democraat heeft meer ver
anderingen doorgevoerd dan welke presi
dent ook sinds Franklin D. Roosevelt. Hij
stabiliseerde de bankensector, loodste een
economisch stimuleringsproject door het
Congres, wist overeenstemming te berei
ken over een nieuw zorgstelsel, legde de
tabaksindustrie verder aan banden, voerde
"scherpe regels in voor creditcardmaat
schappijen, breidde de sociale dienstplicht
uit en introduceerde gelijke betaling voor
vrouwen op de werkvloer.
Obama is verongelijkt over het gebrek aan
waardering, maar psycholoog Westen
meent dat de president dezelfde fout
maakt als veel andere linkse politici. „Ze
denken: we maken goed beleid en dat zal
de kiezer uiteindelijk zien. Maar dat is niet
zo. Je moet beleid ook verkopen. Iemand
als Ronald Reagan kon in een paar zinnen
duidelijk maken wat hij ging doen en waar
om. Zelfs mensen die het niet met hem
eens waren, konden dat waarderen. Rea
gan bood zo zekerheid, voorspelbaarheid.
Obama mist een duidelijke boodschap en
zaait daardoor onzekerheid. We weten ei
genlijk nog steeds niet precies waarin hij
gelooft, wat zijn principes zijn."
James O'Toole, een hoogleraar die zich spe
cialiseert in presidentieel leiderschap, kan
zich in veel van de kritiek vinden, maar
vindt dat Obama tijd nodig heeft. „Zelfs de
meest bewonderde presidenten uit onze
geschiedenis - George Washington, Abra
ham Lincoln en Franklin Roosevelt - kre
gen in eerste instantie heel veel kritiek.
Hun grootsheid werd pas jaren later er
kend. Het is te vroeg om een oordeel te vel
len over Obama, maar het is duidelijk dat
hij een probleem heeft met timing. Vaak
reageert hij te laat, waardoor de indruk ont
staat dat hij zaken niet onder controle
heeft. Hij moet duidelijker en krachtiger
met de Amerikanen communiceren, dan
kan hij nog steeds uitgroeien tot één van
onze grootste presidenten."
reageren?
spectrum@wegener.nl
