spectrum
IJ
IO
'We zijn het traagste jongetje van de klas'
Zaterdag 3 juli 2010
Nederland spaart zich suf bij duurzame beleggingsfondsen.
Maar die kunnen geen bestemming vinden voor het groene geld.
door Mare Laan
De groene beleggingsfond
sen ift Nederland zwem
men in het geld, maar
kunnen hun kapitaal aan
de straatstenen niet
kwijt. Door de crisis en het zigzagsubsi-
diebèleid van de overheid zijn er amper
duurzame energieprojecten waarin de
groene financiers hun geld kunnen be
leggen.
Triodos, de grootste groene bank,
neemt al zes maanden geen particulier
spaargeld meer aan voor zijn groen
fonds. Ook Fortis Groenbank moest vo
rig jaar tijdelijk zijn loketten sluiten.
De gretige belangstelling van de consu
ment om spaargeld in groene projecten
te steken, is niet alleen gebaseerd op ide
alisme. Sinds 1998 stimuleert de fiscus
groene beleggingen. Het duurzaam be
legde geld blijft buiten de vermogensbe
lasting. Het belastingvoordeel kan op
lopen tot 2,5 procent
Inmiddels hebben particulieren voor
bijna 8 miljard euro in de fiscaal vrien
delijke groenfondsen van de banken ge
stoken. Dat is alweer 8 procent meer
dan een jaar eerder. Alleen al in de twee
de helft van vorig jaar groeide het Trio-
dos Groenfonds met een kwart, tot 570
miljoen euro. „Terwijl wij in 2009 in
het geheel geen marketing hebben ge
daan", vertelt Daniël Povel, directeur bij
Triodos Investment Management
Aan de stemming in het bedrijfsleven
kan het ook niet liggen dat er geen duur
zame beleggingsprojecten in de energie
sector te vinden zijn. Povel ontmoet
bijna dagelijks consultants en bedrijfsdi
recteuren die groene energie hoog in
het vaandel hebben. „Toch kunnen wij
onvoldoende energieprojecten vinden
om ons geld in te investeren", zegt de
directeur van de bank die vorig jaar nog
door The Financial Times werd uitgeroe
pen tot 'duurzaamste bank ter wereld'.
De Triodosdirecteur wijst met de vinger
naar de 'onbetrouwbare overheid', die
al jaren 'een zigzagkoers vaart' bij het sti
muleren van duurzame energie. „Dat
schrikt ondernemers af Ook het vergun
ningenbeleid van de overheid blijft las
tig. Een investering in een duurzaam
project vergt jaren voorbereiding en
kost tonnen. Je moet er als ondernemer
absoluut zeker van zijn dat je een ver
gunning krijgt en dat de subsidie ook
echt uitbetaald wordt. Dat is.nu niet
zo:"
Daar denkt Richard Kooloos van con
current Fortis Groenbank een slag an
ders over. Ook hij ziet dat de markt
voor duurzame investeringen op zijn
gat ligt. Hij kan de overheid echter wel
enigszins begrijpen: „Het is voor de
staat bijzonder moeilijk subsidies voor
zeven jaar later te garanderen."
Het is volgens Kooloos bovendien ook
de economische crisis die alle partijen
op de duurzame markt terughoudend
maakt.
Tóch zou ook Fortis wel wat harder wil
len groeien op de duurzame-energie-
markt. De markt ligt volgens Kooloos
'vrijwel stil'. Net als concurrent Triodos
gelooft hij dat duurzame energie niet
zonder staatssteun kan. „Zonder fiscale
subsidies komt deze markt niet op
gang. De staat blijft nodig om dit proces
te versnellen."
Kritiek heeft ook Kooloos wel: „Wind
energie loopt goed, maar daar is het pro
bij het financieren van windparken."
In de duurzame scoor duiken nogal
eens dezelfde voorbeelden op van de
wispelturigheid van de Nederlandse
overheid. Uitzonderlijk veel klachten
zijn het per saldo niet, maar kennelijk
hebben zij het bedrijfsleven behoorlijk
onzeker gemaakt.
Zo werd in 2006 van de ene op de ande
re dag de MEP-regeling (Milieukwaliteit
Elektriciteitsproductie) afgeschaft. Pro
jecten waar ondernemers veel tijd en
energie in hadden gestoken, konden zo
de prullenbak in. Zowel bij onderne
mers als investeerders verdween in één
klap het vertrouwen in de overheid.
Hetzelfde gebeurde in april 2009, toen
bedrijven konden inschrijven op subsi
die voor zonne-energie via zonnecellen.
De regeling bleek binnen enkele dagen
driehonderd keer overtekend. „Uitein
delijk werd maar 30 procent van de sub
sidie benut", zegt Daniël Povel van Trio
dos. Dit leverde zoveel onzekerheid op,
dat veel ondernemers betwijfelden of
het veilig was hier verder mee te gaan.
bleem dat een project gemiddeld zeven
jaar voorbereiding vergt. Pas in de laat
ste twee jaar van dat traject kun je bij
de overheid een aanvraag indienen
voor subsidie. Je loopt als ondernemer
dus zeven jaar het risico dat je investe
ringen niet gesteund worden met een
subsidie."
Weliswaar garandeert de overheid dat
de subsidie, als die eenmaal is toege
kend, vijftien jaar loopt. „Maar je kunt
voordien al over zo veel punten struike
len. Dat kan een bewonersprotest zijn
of een dwarsliggende Milieudefensie."
Toch groeit Fortis Groenbank wel. Eind
2009 had de bank 200 miljoen euro aan
leningen uitstaan bij 40 duurzame pro
jecten. Kooloos: „Ongeveer de helft, 95
miljoen, ging naar energieprojecten.
Wij verstrekken relatief weinig kredie
ten aan duurzame energieprojecten.
Wij groeien wel flink op het gebied van
de bouw van duurzame woningen en
kantoren. Ook zijn we sterk betrokken
De stichting voor duurzame energie De
Koepel betitelde het overheidsbeleid
daarom als 'een tombola'. Een enquête
van de stichting bracht vorig jaar aan
het licht dat 75 procent van de duurza-
me-energiebedrijven in Nederland het
vertrouwen in de overheid verloren
heeft.
Povel: „Er is meer. De overheid zwalkt
niet alleen, maar is ook gewoon sloom
met duurzaam-beleid. Wij zijn in Euro
pa het traagste jongetje van de klas,
slechts 3,4 procent van onze elektriciteit
is duurzaam opgewekt. Daarmee beho
ren we tot de onderste vier landen van
de Europese Unie. De overheid heeft
geen commitment met deze markt, die
toch al heel fragiel is."
Daar is ook wel een oorzaak voor,
denkt Povel: „Nederland is een halve
eeuw verwend met een enorme aardgas
bel die gratis is. We moeten ons er eerst
bewust van worden dat dit gas eindig is,
net als trouwens kolen en uranium. Her
nieuwbare energie kun je heel goed lo
kaal opwekken, zodat je niet afhankelijk
bent van verre, landen."
Een al even lastig probleem is dat de
elektriciteitsnetten in Nederland groten
deels regionaal zijn georganiseerd. Po
vel: „Zeeland heeft veel windenergie,
maar heeft geen geld om te investeren
in stroomnetten naar de rest van het
land. Er moet een landelijk stroomnet
komen met een landelijk budget, an
ders breekt duurzame energie niet
door."
Niet alles is kommer en kwel. Net als
Fortis heeft Triodos geen gebrek aan in
vesteringsprojecten in biologische land
bouw en duurzame landschapsontwik
keling. „Ook duurzame nieuwbouw
loopt goed. De projectontwikkelaars
merken dat duurzame gebouwen een
hogere huur opbrengen."
Er is nog een probleem waar de groen
fondsen tegenaan lopen: omdat de inge
legde spaargelden fiscaal vrijgesteld zijn,
legt de fiscus ook eisen op aan het
groenfonds. Povel: „Groenfondsen moe
ten minstens 70 procent van de ingeleg
de gelden duurzaam beleggen. Daar
naast zijn wij verplicht to procent in
cash aan te houden. Dus als het tempo
van het instromende geld harder gaat
dan dat van de uitstroom, kom je met
die percentages in aanvaring. Wij heb
ben daarom eind vorig jaar de instroom
stopgezet. Je kunt niet zomaar de kraan
openzetten en iedere langskomende bio
logische boer gaan financieren."
reageren?
spectrum@wegener.nl
