Défilé van
Nederlandse
veteranen
kijktip
Radio Tour de France werd
veertig jaar geleden voor
het eerst uitgezonden.
Bernice Breure blikt
terug op 'het equivalent
van het zorgeloze
zomergevoel', zoals het
programma wordt
genoemd dat al jaren
bestaat door vast te
houden aan een format
dat sport en amusement
samenbrengt.
Herinneringen
zaterdag, 12.40 uur
1980 was het meest glorieuze jaar voor Nederland in de Tour de France. Joop Zoetemelk (midden) won de ronde, Hennie Kuiper (rechts) werd tweede.
W
ielrennen en
radio zijn
voor elkaar ge
boren, consta
teerde een
adept ooit in
zijn beschouwing over het feno
meen Radio Tour de France. Het zo
merse NOS-radioprogramma, dat
veertig jaar geleden voor het eerst
werd uitgezonden, is een instituut.
En ééntje waar nimmer aan de ba
sis is gemorreld, opvallend in de
steeds maar alle kanten op stuite
rende mediawereld.
Het format van bedenker Kees
Buurman is sinds begin jaren ze
ventig constant: een presentator in
Hilversum, de hoogst gewaardeer
de (cijfer 8,2 in een recent luister
onderzoek) Tourflitsen: korte scha
kelingen naar de verslaggever aan
de finish of die op de motor (des
tijds een unicum), muziek en een
spelletje, een studiogast, een quiz,
een telefoontje of een typetje als
Ab Kaashoek. En natuurlijk die
heerlijk zomerse, Franse plaatjes.
Met het bepalen van de Tour Ar
tiest, vaak Franstalig, heeft muziek-
samensteller Herman van de Vel
de dik twintig jaar lang 'een reser
vaat voor bedreigde muziek' opge
zet. Dankzij het radioprogramma
werden platen hits, zoals de Lam
bada (Kaoma, 1989), Dromen zijn
bedrog (Marco Borsato, 1994) en
Banger Hart (Rob de Nijs, 1996).
Zelfs de jingles 'NOS Radio Tour-
flits... Tourflits... Tourflits....' en 'lei
Radio Tour de France' en de begin-
tune Trumpet Cross van Rein van
den Broek hebben op menig luiste
raar blijvende indruk gemaakt.
Maar uiteindelijk is het de echte
wielerfan om de Tour zelf en de
verslaglegging ervan te doen. On
der anderen Jean Nelissen, Her
man Stok, Lex Harding, Koos Pos-
tema, Clairy Polak, André van
Duin, Jan Douwe Kroeske, Sjors
Fröhlich, Pieter Storms en Evert
ten Napel werkten mee aan het
programma. Dionne de Graaff en
Jeroen Stomphorst zijn dit jaar de
nieuwe stemmen, aangevuld met
columnisten Nico Dijkshoorn en
Harmen Siezen. Jeroen Wielaert
zorgt met zijn reportages voor de
couleur locale.
Theo Koomen is de naam die on
losmakelijk is verbonden met het
radioprogramma. Hij was tot zijn
dood in 1984 de drijvende kracht.
Hij werd geroemd als 'de populair
ste radioverslaggever die Neder
land ooit kende'. Hij deed verslag
in de tweede helft van de jaren ze
ventig, de hoogtijdagen van de Ra-
leighploeg van Peter Post. Eén mil
joen Nederlanders stemden af op
zijn verslag vanaf de motor. Wan
neer hem de juiste feitjes even
niet te binnen wilden schieten,
riep Koomen steevast: 'We gaan
onder een tunnel door. Terug naar
de studio in Hilversum'. Hij kwam
met deze en andere halve waarhe
den weg omdat op tv destijds nog
niet veel live-uitzendingen waren
van de wielerronde. De bijdragen
van de eveneens overleden oud-
wielrenner Gerrie Knetemann
waren eveneens vermaard.
In 1980, het jaar dat Joop Zoete
melk de Tour won, trad Jacques
Chapel aan als radiocommentator.
Zijn stijl werd omschreven als 'een
typische mix van enthousiasme en
cynisme'. Bekend is de anekdote
dat producer Ferry de Groot tij
dens een live-uitzending van een
lange, saaie etappe Chapel trakteer
de op de geluiden van een porno
film op zijn koptelefoon. 'Ter be
vordering van de stressbestendig
heid', aldus De Groot. Chapel
weidde tijdens interviews graag
uit over boeren die de weg blok
keerden, of een kudde schapen op
de weg in de Pyreneeën. Ook zag
hij ooit een Fransman die woe
dend een 5-literfles champagne te
gen een boom stuksloeg, nadat
Greg Lemond de Tourzege op 8 se
conden had weggegrist voor de
neus van Laurent Fignon.
Verslaggever Leo Driessen sprak
over het 'familiegevoel' in de Tour:
„Twee weken op eikaars lip en je
hebt een sitcom als Cheers, inclu
sief de onvermijdelijke, voorspelba
foto's ANP/CPD
re humor." De in 2008 overleden
Chapel maakte wel een kantteke
ning bij het romantiseren van het
deel uitmaken van de Tourkara
vaan. „De Tour is zó verschrikke
lijk groot geworden, dat het niet
meer te overzien is. zei hij in
een interview. „Het familiegevoel
is helemaal verdwenen. De oudere
collega's, ook uit het buitenland,
ken ik nog wel, maar de jongere
niet meer. De Tour is een multina
tional geworden, terwijl ik eigen
lijk van de kruidenierszaak houd."
NOS Radio Tour de France, zater
dag 3 tot en met zondag 25 juli,
van 14.00 uur tot 18.30 uur, da
gelijks op Radio 1. Op 3 juli van
14.00 uur tot 20.00 uur in ver
band met de proloog in Rotter
dam, op 4 juli van 12.15 uur tot
18.30 uur, vanwege vertrek uit
Rotterdam.
- Reageren?
redactie.media@wegener.nl
Mart Smeets, tegenwoordig het gezicht
van de tv-verslaggeving: „De Tour de
France is het watermerk van de zomer.
Het is eigenlijk een vreemd fenomeen, de
ronde van Italië is moeilijker, de ronde
van Spanje leuker, maar omdat het zo
mooi aansluit bij het zomergevoel krijgt
de Tour de France zoveel aandacht De
bedenkers van 'Radio Tour de France'
hebben heel goed gezien dat de Tour een
sportoverschrijdend evenement is, dat je er een spektakel van
moet maken. En dankzij muzieksamensteller Herman van de
Velde heb ik leren zingen."
Dione de Graaff doet samen met Tom
van 't Hek de middaguitzendingen: „Als
kind al was het nogal een puntje in onze
vakanties: naar het strand, oké, maar ik
ging alleen mee als de radio óók mee
ging. Ik wilde al vroeg niet meer op va
kantie tijdens de Tour, tenzij het in Frank
rijk was, in een gebied waar we nog etap
pes konden bekijken. Als ik 'Radio Tour
de France' zeg, denk ik vooral aan Klaas
Samplonius en Felix Meurders, de twee stemmen waarmee ik
groot werd. Als ik Felix hoor met het programma 'Kassa', krijg ik
echt een zomergevoel: 'Wanneer komt dat Franse plaatje nou?'."
Verslaggever Gio Lippens, de man die ja
renlang achterop de motor verslag deed:
„De overwinning van Jan Janssen in
1968 heb ik nog op vakantie uit-een
krant moeten vernemen, naar de winst
van Joop Zoetemelk in 1980 luisterde ik
via de Wereldomroep op een Spaanse
camping. Ik vond Theo Koomen gewel
dig: hij sprak van 'een spervuur van ren
ners' terwijl het peloton er heel rustig bij
reed. Alles voor een mooi verhaal. Dat kun je nu niet meer doen,
je wordt meteen gecorrigeerd vanuit Hilversum waar iedereen de
televisiebeelden in de gaten houdt"
