Boek over Schouwen-Duivelandse
221
Lezingen en bunkerrondleiding bij
presentatie boek over Atlantikwall
Gemeente wil grotere bezuiniging
door de Zeeuwse muziekschool
Spelers gezocht
voor Zeeuwse
korte speelfilm
donderdag 17 juni 2010
ERFGOED Bunkerliefhebbers Peter Heijkoop en Jeroen Rijpsma schrijven basiswerk over Atlantikwall
door Esme Soesman
Hoewel ver voor hun
tijd gebouwd, heb
ben bunkers altijd
een enorme aantrek
kingskracht uitgeoe
fend op Peter Heijkoop (30) uit
Middelburg en Jeroen Rijpsma
(37) uit Boskoop.
Zo sterk, dat het tweetal de afgelo
pen jaren vele archieven heeft
doorgeploegd om informatie te
verzamelen over deze bouwwer
ken, specifiek op Schouwen-Duive-
land. Het 240 pagina's tellende re
sultaat, het boek De Atlantikwall
op Schouwen-Duiveland, plan
ning en realisatie 1940-1945, is
gistermiddag bij de zogenaamde
Walvisbunker in het Slotbos in
Burgh-Haamstede gepresenteerd.
Het boek werpt (gerangschikt op
prikkelend benoemde hoofdstuk
ken zoals 'Helse Hofstedes') licht
op vele facetten van dat kleine
stukje van de ruim 2500 kilometer
lange verdedigingslinie, die de
Duitsers tijdens de Tweede We
reldoorlog langs de kust van
West-Europa aanlegden om het
hoofd te bieden aan een geallieer
de invasie.
Over de resten van de Atlantikwall
op Schouwen-Duivelandse bodem
was tot dusverre nauwelijks gepu
bliceerd, schetst Heijkoop de ach
tergrond van de inzet van beide au
teurs. Terwijl het gebied zich so
wieso onderscheidt van de rest
van Nederland en Zeeland door
de strijd die hier vooral in het laat
ste jaar van de oorlog is geleverd:
met de bevrijding vanuit zuidelij
ke richting kwam Schouwen-Dui
veland in de frontlinie te liggen.
„De meerwaarde van het boek is
dat er nu een mooi afgerond ver
haal over dit gebied ligt; een ver
haal met een kop en een staart."
Met bunkers als rode draad.
Heijkoop schat dat er in deze regio
grofweg een paar duizend objec
ten zijn gebo'uwd; van een stuk of
zeventig 'zware' (bomvrije) bun
kers tot en met allerlei licht spul
Bunkerbezoek
De opengestelde bunkers op Wal
cheren trekken jaarlijks zo'n
15.000 bezoekers.
Wat zo intrigerend is aan bunkers
is onder meer te lezen in de epi
loog van het boek, waarin de ge
meentearchivaris van Enschede te
rugblikt op de Schouwse zomerva
kanties in zijn jeugd.
Peter Heijkoop zegt bunkers als
jongen vooral spannend te hebben
gevonden. „Op een gegeven mo
ment ga je je in de achtergronden
verdiepen. Om die informatie ver
volgens ook toegankelijk voor an
deren te willen maken."
zoals toiletgebouwtjes en dergelij
ke. Daarvan zijn zo'n twintig zwa
re en tweehonderd lichtere objec
ten bewaard gebleven. En hoewel
die restanten, vooral wanneer het
gaat om in natuurgebied gelegen
bunkers, niet op de nominatie
staan gesloopt te worden - dreigt
er wel gevaar. „De staat van onder
houd is slecht afgeschermd. En te
gen verwaarlozing is zelfs een zwa
re bunker uiteindelijk niet be
stand. Maar dit is ons cultureel erf
goed; het is een belangrijk stuk ge
schiedenis dat hier ligt." Met hun
boek hopen de twee auteurs, die
in 2006 een boek over bunkers op
Goeree-Overflakkee afleverden,
aan dat besef (en daarmee aan het
behoud) bij te dragen.
Nog een stap vooruit zou openstel
ling van de bunkers voor publiek
zijn. De Stichting Bunkerbehoud,
waarvan oprichter Heijkoop secre
taris is, koestert de wens een be
zoekerscentrum te vestigen in de
zogenaamde Walvisbunker (zo ge
noemd vanwege de scherfmuur
die eruit ziet als een walvisstaart)
op het duin tussen Slotbos en Zee-
peduinen. Deze (ongeveer 15 bij
20 meter grote) bunker diende als
hoofdkwartier voor de Duitsers op
Schouwen-Duiveland en herbergt
onder meer ruimten waarin de ba
taljonscommandant werkte en
sliep. „Zo maak je het levendig.
Bunkers zijn meer dan zomaar
een stuk beton."
Bunker in aanbouw. foto's archief Peter Heijkoop en Jeroen Rijpsma
Niet alleen letters op papier,
maar ook beleven. Rond
om de presentatie van het
boek De Atlantikwall op Schou
wen-Duiveland staan zondag 20
juni drie lezingen en twee rondlei
dingen gepland.
Het boek, dat officieel pas vanaf
maandag in de boekhandel te
koop is, kan zondag wel al in mu
seum De Burghse Schoole worden
gekocht. Deze exemplaren worden
gesigneerd door de auteurs Peter
Heijkoop en Jeroen Rijpsma. In
het museum worden deze dag ook
lezingen gegeven om 12.15,13-30 en
14.45 uur. Aansluitend op de eer
ste en laatste lezing wordt een
rondleiding gegeven in het Slot
bos, bij het voormalige bataljons
hoofdkwartier (de Walvisbunker).
De rondleidingen vertrekken rond
13.15 en 15.30 uur. Er zijn 25 plaat
sen per bunkertocht beschikbaar.
Inschrijven kan vanaf 12.15 en
14.30 uur. Aan de presentatie
wordt meegewerkt door de Burgh
se Schoole en Natuurmonumen
ten. Deze aanpak brengt de ge
schiedenis tot leven, denkt Cor
Heijkoop - voorzitter van de stich
ting Bunkerbehoud en vader van
één van de auteurs. „De lucht die
je daar ruikt, de beelden die je
ziet." In die tijd werd alles 'gebun
kerd'; van hospitaal tot woonruim
te tot communicatiecentrum. Die
functies van weleer zijn nog altijd
te herkennen. „Er is over de bouw
nagedacht", wijst Heijkoop senior
onder meer op de zig-zag gebouw
de leidingen die voorkwamen dat
er granaten binnen gegooid kon
den worden. De Stichting Bunker
behoud zou graag - in samenwer
king met Natuurmonumenten -
op regelmatige basis rondleidingen
verzorgen. Het ontbreekt nu ech
ter aan voldoende mankracht. „En
als je iets doet, moet je het wel
goed doen."
Aan de vorm van objecten is veelal de functie af te lezen.
De bunkers maken deel uit van de Atlantikwall.
BURGH-HAAMSTEDE - Aankomend
filmmaker Matthijs Meulblok uit
Burgh-Haamstede is op zoek naar
spelers voor de nieuw te maken
film 'Eeuwig Zeeland'. Het gaat
om jonge mensen in de leeftijd
van 18 tot 26 jaar. Meulblok is deel
nemer aan Filmstars 2010, een
wedstrijd in samenwerking met
Cavak en Maximaal tv. Zijn korte
film gaat over een vloek in Zee
land. De opnames worden ge
maakt op Schouwen Duiveland
van maandag 19 tot en met vrijdag
23 juli.
De audities vinden plaats op vrij
dag 9 juli 2010 in het Schuttershof
theater in Middelburg.
Info: eeuwigzeeland@gmail.com.
VERHALENPARACHUTES
Geschiedenismachine van Kris van
der Werve schiet parachuutjes af,
zie: www.pzc.nl/cultuurdichtbij
MEEST GELEZEN
1 .Brandweer houdt vast aan protocol
2.Bezwaren Zevengetijstraat terzijde
3.Sluiting consultatiebureaus
TIPS NAAR: schouwen-duiveland@pzc.nl
Meer regionieuws op:
www.pzc.nl/schouwen-duiveland
door Ali Pankow
ZIERIKZEE - De begroting van de
Zeeuwse Muziekschool voor het
jaar 2011 vindt geen genade in de
ogen van het dagelijks gemeentebe
stuur van Schouwen-Duiveland.
Het college van B en W adviseert
de gemeenteraad niet in te stem
men met de concept-begroting.
Het college vindt dat de Zeeuwse
Muziekschool te weinig bezuinigt.
In de begroting wordt uitgegaan
van een daling van slechts 0,25 pro
cent. B en W vinden dat er 1,25
procent moet worden bezuinigd.
Dat percentage zou overeenkomen
met de richtlijnen van de Vereni
ging van Zeeuwe Gemeenten
(VZG). Volgens directeur Willem
Smit van de Zeeuwse Muziek
school ligt de zaak wat genuanceer
der. „Wij hebben heel lang moe
ten wachten voor de VZG-richtlij
nen afkwamen. Daarna is er drie
maal een schrijven overheen geko
men waarin de percentages weer
veranderden. De laatste brief van
de VZG dateert van 25 mei. Daarin
wordt uiteindelijk uitgegaan van
een bezuinigingspercentage van 2
procent. Dus die 1,25 procent die
het gemeentebestuur noemt, lijkt
me ook niet te kloppen", zegt
Smit. Hij benadrukt dat de begro
ting voor een bepaalde datum
moet worden ingediend. „In over
leg zelfs met de VZG zijn wij toen
bij de opstelling van de begroting
uitgegaan van 0,25 procent bezuini
ging. Later kwam er een schrijven
dat het 2 procent zou worden, zijn
de 1 procent nog om in te halen
over 2010 en 1 procent voor 2011.
Toen ontstond ook al verwarring
omdat de gemeenten vanaf dat
moment ten onrechte uitgingen
van in totaal 3 procent."
Volgens Smit geven eerst het lange
uitblijven en later de veranderin
gen in de richtlijnen van de VZG
veel verwarring bij meerdere instel
lingen en gemeenschappelijke rege
lingen.
