81 verkiezingsnederlaag cda
Afstraffing
JP maakt CDA
stuurloos
De ontzuiling van
Nederland heeft
zich vertaald in ver
splintering van de
politiek. Het CDA
moet een nieuwe
strategie kiezen.
vrijdag 11 juni 2010
1 nieuwsredï
door Joep Trommelen
illustratie Tom Janssen
MT et de ken-
W Rk gm nis van nu'
I M had Jan
I ^k M I Peter Bal-
I kenende
JL. JL waarschijn
lijk nog geen seconde getwijfeld:
niet nóg een keer lijsttrekker van
het CDA! Niet nóg een keer 'voor
goud gaan'!
Het bestuur van het CDA droeg
hem meteen nadat het kabinet op
20 februari viel over de verlenging
van de missie in Uruzgan voor als
lijsttrekker. Ook toen al uitten par
tijprominenten openlijk twijfels.
Moest hij voor een vijfde kabi
net-Balkenende gaan, terwijl de
eerste vier de rit niet hadden vol
bracht? Was de uiterste houdbaar
heidsdatum van de premier na
acht jaar aan de politieke top niet
verstreken?
Maar alle 'kroonprinsen' haakten
af 'Us Camieleke' Eurlings besloot
in maart tot ieders verrassing zijn
vriendin voorrang te geven boven
de partij. Nog los van de vraag hoe
het CDA mét Eurlings op woens
dag had gescoord, is het interes
sant of Geert Wilders in Limburg
dan de slag had kunnen slaan die
hij nu geslagen heeft.
Maxime Verhagen, eveneens Lim
burger, deed na de val van het ka
binet ook geen enkele poging 'JP'
van de troon te stoten. En ook
Gerd Leers, door de CDA-jonge-
ren voorgesteld als lijsttrekker,
drong niet aan. De partij wilde
eensgezindheid uitstralen, maar
het overhaaste besluit JP weer op
te zetten moest vooral de interne
verdeeldheid maskeren.
Het zat JP vervolgens niet mee.
Spindoctor en staatssecretaris van
Defensie Jack de Vries ondermijn
de de 'normen en waarden' van
het CDA met een verzwegen bui
tenechtelijke affaire, nota bene
met zijn assistente.
Waar Wouter Bos in de gaten had
dat .de PvdA beter af zou zijn met
een ander aan het roer, bleef Bal
kenende doof en blind voor alle te
kenen aan de wand. Zelfs de neder
laag bij de gemeenteraadsverkiezin
gen van 6 maart opende zijn ogen
niet. Het CDA duikelde steeds ver
der in de peilingen, maar Balken
ende hield vol, dat je als Zeeuw
dan gewoon wat harder tegen de
wind in moet gaan fietsen.
Fataal was de dolkstoot die Dries
van Agt, de nestor van de partij, JP
aan het begin van deze week gaf
„Er is slijtage, de mensen hebben
het wel gezien", zei Van Agt, die
zichzelf tot zwevende kiezer uit
riep. Een dag later omhelsde hij JP
alsnog, maar die geforceerde, door
zichtige ommekeer was wellicht
nog dodelijker dan zijn eerste op
merking.
Balkenende had woensdag geen
schijn van kans. De WD en de
PvdA bepaalden de agenda van de
verkiezingsstrijd door op een
ouderwetse links-rechts confronta
tie over sociaal-economische the
ma's aan te sturen.
JP's 'gulden middenweg' bleek in
een steeds verder polariserend Ne
derland een doodlopend pad. Het
resultaat: de partij die dertig jaar
lang, behoudens een 'paarse' perio-
De afgehaakte
'kroonprinsen' waren
van katholieke huize
TIJDPERK BALKENENDE
de, altijd in het centrum van de
macht stond, duikelde onvoor-
speld hard naar beneden. Van 41
Kamerzetels naar een schamele 21.
Het CDA is de weg kwijt. Blijkbaar
was er niemand voorhanden om
JP tijdig uit zijn lijden te verlossen
en het roer over te nemen.
De gang van zaken duidt op een
machtsstrijd achter de schermen
van de partij. De vraag rijst in hoe
verre de aloude tegenstelling tus
sen de katholieke en protestantse
'bloedgroepen' de opvolging van
JP parten heeft gespeeld.
De drie afgehaakte 'kroonprinsen'
waren alledrie van katholieke hui
ze. Waren zij niet acceptabel voor
de door protestanten gedomineer
de partijorganen? Het overwegend
katholieke zuiden pruimt de calvi
nistische, wat stijve Balkenen
de-entourage niet langer, getuige
de desastreuze verkiezingsuitslag.
Het valt ook niet mee om een par
tijleider te vinden. Het is een hon-
1998, 29 septem- 20011 oktober. Hij wordt, na vertrek
be.' Eerste speech van Jaap de Hoop Scheffer (I), fractie-
in Tweede Kamer, leider en lijsttrekker van het CDA.
2004, 2 november. Moord op Theo 2006, 29 juni. D66
van Gogh. Kritiek omdat hij moslims laat kabinet vallen
bezoekt en niet familie van Van Gogh. na Hirsi Ali-affaire.
2002, 6 mei LPF-leider Pim Fortuyn 2002, 15 mei. 2002, 22 juli. CDA formeert met LPF 2002,16 oktober
wordt vermoord, ruim een week voor CDA grootste, LPF en VVD een kabinet, Balkenende Kabinet valt (na
de Tweede Kamerverkiezingen. tweede partij. wordt premier. 87 dagen).
2006. juf Overgangskabinet Balken
ende III, minderheidskabinet van CDA
en WD.
2006, 22 november. Vervroegde Ka
merverkiezingen, gewonnen door het
CDA.
2007, 22 februari. Aantreden van ka
binet Balkenende IV, met CDA, PvdA
en CU.
2003,22 januari
CDA wint verkie
zingen opnieuw.
2008, oktober. De
nale kredietcrisis
derland.