141 boeken
De invloed van hoge luchten
K
Op zoek naar het zuivere kwaad Kunst is óók voor kinderen
boeken kort
0 Marino Magliani - De vlucht van
de Kolibrie. Vert. R. Fagel. Serena
Libri, 216 pag., 19,95 euro.
0 Julia Blackburn - Wij drieën. Een
familiekroniek. Vertaling Paul
van der Lecq. De Bezige Bij, 368
pag., 19,90 euro.
0 Mieke de Loof - Wre
de schoonheid.
De Geus, 224 pag.,
17,90 euro.
0 Deborah Lock (en an
deren) - Kunst voor
kinderen. Uitgeverij
Lannoo, 19,95 euro.
Vanaf 10 jaar.
KUrrsT
kinderen
zaterdag 29 mei 2010
Fietsend door Zeeland wist David
Mitchell zeker dat de held van zijn ro
man De niet verhoorde gebeden van Ja
cob de Zoet een Zeeuw moest zijn.
door Theo Hakkert
Zijn bloed heeft plaatsgemaakt voor
adrenaline, zegt hij. Dit is een dag die
David Mitchell (1969) niet gaat verge
ten. 's Avonds gaat de opera Wake in
première, waarmee de Enschedese vuurwerk
ramp tien jaar na dato wordt herdacht en waar
voor Mitchell het libretto heeft geschreven. Ter
wijl vandaag ook zijn nieuwe roman in de win
kel ligt. De vertaling heeft als titel De niet ver
hoorde gebeden van Jacob de Zoet. Op één dag,
wat is daar de wiskundige waarschijnlijkheid
van? „De spanning is draaglijk. Dank je", knikt
hij met pret in de ogen.
Jacob de Zoet, de centrale figuur in Mitchells ro
man, is een Nederlander. Een Zeeuw om pre
cies te zijn, die in 1799 namens de VOC op het
kunstmatige eilandje Deshima werkzaam is.
Deshima ligt voor de kust van Japan, bij Naga
saki. Historisch juist, het was een Nederlandse
handelspost, ter grootte van de Dam. Alleen
Nederlanders hadden contacten met Japan,
toen nog een totaal gesloten land.
De Zoet is een goudeerlijke, gelovige man. Hij
gaat niet mee in de corruptie van zijn meerde
ren, wat hem duur komt te staan. Hij wordt
verliefd op een Japanse vroedvrouw, Orito. Een
liefde die niet zal worden geconsumeerd.
De roman is op en top Mitchell. Weergaloos
van stijl, taal en verbeelding. De kleuren en stil
le geuren van het onbekende Japan versus de
stank van Engelse piraten en Zeeuw
se koppigheid. Een tour de force.
Een dampende historische roman
schrijven, kan David Mitchell dus
ook.
Hij neemt de complimenten in
dank aan, maar bekent in dezelfde
adem dat het een zware bevalling is
geweest. Toen hij zes jaar geleden
zijn alom erkende meesterwerk Wol
kenatlas presenteerde, vertelde hij al
over zijn Deshima-roman. Zaten in
Wolkenatlas zes verhalen als ma-
troesjka-poppetjes in elkaar, nu had
hij een roman in zes hoofdstukken
in gedachten, met een tussentijd van telkens
drie jaar. „Een Tolstoj-achtige familieroman."
Met dat idee begon hij aan de research. Hij zat
daarvoor een halfjaar in Nederland en verdiep-
:iös
David Mitchell: „Het voelde alsof ik een kathedraal op mijn kin liet balanceren."
foto Annina Romita
te zich in onder andere de geschiedenis van
Middelburg. Het grootste deel van het oor
spronkelijke idee heeft hij ook daadwerkelijk ge
schreven. „Maar het werkte niet."
Orito en De Zoet kregen elkaar, ze kregen kin
deren. „Waarmee ik het ongelofelijke poten
tieel van hun niet-geconsumeerde liefde had
weggegeven. In plaats van een hevig verlangen
naar elkaar, zaten ze met elkaar opgescheept.
Het voelde alsof ik een kathedraal op
mijn kin liet belanceren. Kunst is
voor 90 procent van gedachten ver
anderen."
Een nieuwe poging in de jij-vorm
strandde ook. Waarna Mitchell besef
te dat hij zijn historische roman in
de derde persoon diende te schrij
ven. „Had ik nog nooit gedaan." Hij
raadpleegde A.S. Byatt, collega en be
wonderaar. „Zij zei: schrijf gewoon
op wat jij denkt dat de lezer wil we
ten. Klinkt simpel, voor mij was het
een eye-opener." Hij kon aan de slag.
David Mitchell wordt sinds zijn de
buut De geestverwantschap Ghostwrittenuit
1999 gezien als een van de grootste schrijvers
van zijn generatie. Dat hij voor Wolkenatlas
niet de Booker Prize ontving, zal altijd als een
donkere schaduw over de prijs blijven hangen.
Time Magazine schaarde hem in 2007 onder de
honderd meest invloedrijke personen.
Het was een bezoek aan Middelburg dat hem
op het spoor van Jacob de Zoet zette. Mitchell
was in Zeeland toen zes componisten Wolken
atlas tot muziek hadden verwerkt. Hij huurde
een fiets en de Nederlander op Deshima zou
een Zeeuw worden.
„Hoge luchten doen iets met mensen. Net als
in East-Anglia is er in Zeeland nauwelijks iets
behalve lucht. Je kunt je nergens verstoppen
voor het oog van God. Er is een sterke relatie
tussen karakter en landschap. Landschap
vormt de nationale psyche."
Waar moest hij naar toe om het echte Neder
land te zien? Als hij het vroeg, kreeg hij vaak te
horen: Zeeland. „Nederlanders zijn gemaakt
van modder. Het enige wat God ons gaf om
mee te werken bij het begin van de tijd, was
modder. Toen de nationale geschenken aan de
volkeren werden uitgereikt, gaf God de Neder
landers de modder. Dank u, Heer. Om iets te
verdienen, moesten jullie vindingrijk worden."
David Mitchell - De niet verhoorde gebeden van
Jacob de Zoet. Vertaling Harm Darmsma en
Niek Miedema. Ailantus, 29,95 euro.
GEZIN De 12-jarige Tommy heeft
een zwak hart en is klein voor
zijn leeftijd. Zijn leeftijdgeno
ten pesten hem of negeren
hem. In De Rest is stilte be
schrijft Carla Guelfenbein het
uiteen vallen van een gezin.
Tommy gaat op zoek naar de
waarheid over zijn overleden
moeder en ontdekt de ontrouw
van zijn stiefmoeder. Zijn va
der is chirurg en worstelt met
het overlijden van een patiënt
met dezelfde kwaal als zijn
zoon. Dan verdwijnt Tommy.
0 Carla Guelfenbein - De rest is
stilte. Vertaling Arie van der
Wal. Ailantus, 272 pag., 19,95
euro.
WEG Twee vrienden vinden in
een grot in Ligurië een grotteke
ning van vier vervlochten bees
ten uit de tijd van de Cro-Mag-
nonmens. Gregorio, die ook Ko
librie genoemd wordt en Leo
trekken naar Zuid-Amerika om
te onderzoeken of in de graven
van de Inca's ook zulke afbeel
dingen voorkomen. In Peru
worden zij aangezien voor graf
rovers en opgejaagd. Leo ver
dwijnt, Gregorio wordt in Ro
me aangehouden met een la
ding cocaïne en belandt in een
Italiaanse gevangenis.
VERLOREN JEUGD De vader
van Julia Blackburn is dichter
en aan de drank. Haar moeder
is een flirtzieke kunstenares.
Na de scheiding van haar man
neemt Rosalie huurders in
huis, waarmee ze regelmatig
het bed deelt.
Blackburn schrijft in Wij drieën
over de ellende in haar jeugd
op luchtige en vaak grappige
toon. Als Julia een relatie krijgt
met een van de huurders, lijkt
hun relatie voorgoed stuk.
Maar dan hoort Rosalie dat ze
aan leukemie lijdt en probeert
ze de band met haar dochter te
herstellen.
door Mieske van Eek
unst strekt de mens tot
troost, maar er schuilt
ook wreedheid in de
schoonheid die kunst ons
biedt. Mieke de Loof (Aalst,
1951) gaat in haar nieuwe mis
daadroman Wrede schoonheid
op zoek naar het zuivere
kwaad. Ze laat zich inspireren
door de Weense avant-garde-
schilder Egon Schiele, die in
zijn werk de brutaliteit van
geweld laat zien. Haar derde
boek rond psychiater, jezuïet
en geheim agent Ksaveri Ig-
natz draait om een reeks gru
welijke moorden in het deca
dente Wenen van net voor
de Eerste Wereldoorlog. De
plaats van de moord vertoont
steeds sterke overeenkomsten
met schilderijen van Schiele.
De moorden laten Ignatz ook
persoonlijk niet onberoerd.
Het eerste slachtoffer is zijn
professor en vriend Erwin
von Graff Met zijn vriendin
Elisabeth von Thurn stuit hij
op een serie lustmoorden op
jonge meisjes. Als daarna nog
een persoonlijke vriend van
Ignatz op wrede manier aan
zijn eind komt, begint de
speurder voor zijn eigen le
ven te vrezen. Temeer daar
hij bij het lichaam het hoofd
van een vermoord meisje,
Mizzi, vindt. Ignatz kent het
jongere vriendinnetje van
Mizzi en deze Bubi is al da
gen zoek.
Mieke de Loof schildert op
meeslepende wijze het We
nen van Sigmund Freud,
Egon Schiele en Otto Weinin-
ger. Een stad, die niet alleen
zijn schoonheid en weelde
koesten, maar ook zwelgt in
wellust en zijn duistere kan
ten heeft. Een stad ook waar
de vrouw weinig in tel is en
welgestelde en machtige he
ren zich verlustigen bij haar
vernedering.
VOOü
door Hanneke van den Berg
Uitgeverijen blijven af
en toe een poging wa
gen het ultieme kunst
boek voor kinderen te ma
ken. Lemniscaat kwam al een
keer behoorlijk dichtbij met
Kunst in de kijker van Claire
d'Harcourt, maar er zijn de
laatste jaren ook heel wat mis
kleunen verschenen. Nu is er
eindelijk weer een kunstboek
voor tieners dat echt de moei
te waard is.
Wie vluchtig door Kunst voor
kinderen bladert, zal wellicht
even fronsen bij het zien van
de indeling. De chronologie
die is aangehouden wordt en
kele keren onderbroken, lijkt
het. Maar wie goed kijkt, ziet
dat er wel degelijk heel goed
over is nagedacht. Als een
stijl, zoals de renaissance, is
uitgelegd, volgt er een portret
van enkele beroemde schil
ders uit die tijd en worden ge
bruikte technieken uit de doe
ken gedaan, wat uiteindelijk
een mooi, compleet geheel
oplevert.
De enige vreemde eend in de
bijt blijft het onderdeel 'collec
tie'. Daarin worden bepaalde
onderwerpen gepresenteerd,
zoals 'kinderen in de kunst',
'stillevens in de kunst' of'de
nacht in de kunst'. Schilde
rijen met dat onderwerp wor
den bij elkaar gezet, maar de
ze komen niet uit één perio
de. Bij 'stillevens' variëren de
voorbeelden van een fresco
uit de eerste eeuw voor Chris
tus tot een gouache van
Fikret Mualla uit ca. i960. Dat
voelt als een stijlbreuk in het
boek. Wellicht hadden de col
lecties beter in een apart
hoofdstuk kunnen worden
ondergebracht. Maar verder
klopt alles. De uitvoering is
fraai, de kleurendruk goed en
de teksten zijn duidelijk. Ge
woon een heel mooi boek.
