3i wonen
'Niet mokken, lekker../
Visje, visje in de zee...
wonen@wegener.nl
024-3650509
Zaterdag 29 mei 2010
Goudvis.
terplanten te krijgen. „Alleen kun
je dan wat moeilijker bloeiende
planten rondom de vijver hebben.
Ook een waterlelie zal het minder
doen. Daarom zou ik voor een zon
nige of halfschaduwplek kiezen."
Het diepste gedeelte van de vijver
moet altijd 8o centimeter zijn.
Dan niet alleen een soort 'putje',
maar echt tweederde tot drievier
de van het wateroppervlak. Langs
de rand kan een verdieping van
25 centimeter diep worden ge
maakt, waarop veel (bloeiende)
waterplanten als zwanebloem, pijl
kruid en dotterbloem zich thuis
voelen. Naar wens kan ook een eta
ge van 40 centimeter diep worden
aangelegd voor bijvoorbeeld snoek-
kruid, Kaapse waterlelie en water
gentiaan. Maak de etages goed ho
rizontaal, zodat er mandjes met
Vissen maken een vijver levendig.
Bij een koi-vijver draait zelfs alles
om de dieren. Dat moet ook wel,
want deze varkens van de water
plas maken van beplanting al gauw
een zootje. De waterzuivering
moet dus bij die vissen door een fil
ter worden geregeld, zuurstofplan
ten zijn hier niet tegen opgewas
sen.
Voor wie een vijver mét planten
wil, is er gelukkig nog keus ge
noeg. Windes bijvoorbeeld: slanke,
beweeglijke vissen die in diverse
kleuren verkrijgbaar zijn. De shu-
bunkin is een neefje van de goud
vis, maar woelt minder in de
grond. Rozette (goudvoorn) voelt
zich in een vijver ook prima thuis,
net als het kleine goud-elritsje, dat
met massa's tegelijk jongen krijgt
(die ook weer en masse doodgaan,
zo is de natuur).
Vissen uit sloot en plas zijn niet ge
schikt voor de vijver. Ze zijn don
ker en daardoor onzichtbaar, ze
kunnen beschermd zijn en boven
dien hebben ze soms parasieten bij
zich.
Vaak wordt gezegd dat je vóór je
vissen in de vijver doet, een paar
weken moet wachten. Roel van
den Berg van Vijver Flora Hellen-
doorn vindt dat te kort door de
bocht. Je moet volgens hem niet
op de kalender kijken, maar naar je
planten. Als die lekker op gang
zijn, kunnen er vissen in. „Begin
met één vis per kuub water. Later
kun je aanvullen. Vissen vervuilen
het water, je hebt er snel te veel."
planten op kunnen staan.
Vroeger werden vijvers meestal
van pvc gemaakt (folie), nu is ze
ker driekwart van de aankopen
rubber. Dat is soepeler en heeft
een veel langere levensduur: zeker
25 jaar, terwijl folie na 7 jaar al
kwetsbaar wordt. Het is wel wat
duurder, maar ook sterker.
De zuurstofplanten gaan in het
diepste gedeelte. Topper is het
glanzend fonteinkruid, met een
beetje spinazie-achtig blad. Toch is
het niet slim hier de hele vijver
mee vol te zetten, want het sterft
in het najaar af en komt tegen mei
weer op gang. „Ook in de winter
heb je zuurstofplanten nodig.
Daarom plant je het beste ook een
soort als Oosters aarvederkruid,
naaldkruid of waterpest aan. Wij
adviseren altijd om drie tot vijf
soorten zuurstofplanten te kiezen,
dan weet je zeker dat altijd één
soort zich heel goed ontwikkelt."
De planten worden in mandjes
met vijvergrond geplant, op een
paar soorten, zoals hoornblad, na
die er als bosje in gaan. „Je moet
nooit zomaar vijveraarde in een
vijver gooien. Dan wordt het wa
ter te voedselrijk en krijg je het
niet helder. Er komt vanzelf wel
een dun laagje slib en stof op de
bodem. Het hoeft echt geen sterie
le badkuip te zijn, maar een dikke
drab van organisch materiaal op
de bodem is zeker niet wenselijk."
Met een gat vol vijverfolie, een flin
ke plens water en voldoende zuur
stofplanten kun je dus al van een
gezonde vijver spreken. Maar er
valt heel wat aan te kleden, bij
voorbeeld met een waterlelie, fon
teintje of fraaie randafwerking.
„Maar je basis zijn die zuurstof
planten, anders wordt het niks."
Mensen moeten zich niet te snel
een filter laten aanpraten, volgens
Van den Berg. Wie geen koi heeft
(zie kader), kan best zonder. Ook
als de vijver al een groene soep is,
valt er wat te redden. Leegpom
pen, schoonmaken en opnieuw be
ginnen is het devies. De vissen
moeten wel weg: die kun je geen
maanden laten wachten tot het
systeem voldoende op gang is om
ze terug te zetten. „Maar zet ze
niet in het wild uit. Er is vast een
kennis met een vijver die ze wil."
zuurstof
Biologische kringloop van de vijver
Waterplanten hebben een belangrijke taak bij het helder en
gezond houden van de vijver. Waterplanten (met name zuurstof
planten) nemen koolzuur (CO2) en andere voedingsstoffen op en
zetten die om in bladgroen en zuurstof. Door voldoende van deze
planten in de vijver te zetten krijgen algen geen kans.
25 cm
40 cm
Ooit hip en veelgebruikt, nu afgedankt en zieltogend
in een hoekje van de kast: keukenlijken.
In deze aflevering: een wadjanring.
door Jan van Mullem
Niets vervelender dan een kromme pan,
één met een bodem die door veelvuldig
(en verkeerd) gebruik een buikje heeft
gekregen. Gevolg: hij danst op het pitje.
Lezer Han Vermaat heeft dat bekende
probleem van zijn authentieke wadjan opgelost met
een ring. Dankzij dat onderzetstuk blijft de traditione
le 'rondbodem' op zijn plek.
Bleef, moet ik zeggen. Want Vermaat heeft zijn wadjan
aan de dijk gezet. Inclusief ring, hoewel hij alleen de
pan had afgeschreven. „De gietijzeren wadjan is gron
dig schoongemaakt met afwasmiddel", zegt Vermaat.
Gevolg: meer roest dan een klassieke Alfa Romeo. „Ik
heb hem moeten vervangen." De nieuwe wadjan heeft
een platte bodem. Die blijft wél op het gasstel staan
en heeft daarmee ook de ring overbodig gemaakt.
Bijzonder is een wadjanring niet. Voor een paar euro
koop je zo'n ding in de kookwinkel of toko. Interessan
ter is het om meer te weten te komen over de wadjan
zelf. En over het verschil met de wok - als dat er is.
Uit Vermaats mail proef ik in ieder geval een voorkeur:
„Ik ben met de Indonesische keuken opgegroeid. De
wadjan was een vast keukenattribuut voor het maken
Zuurstofplanten
80 cm
van nasi goreng. De échte, niet het spul dat Chinese
restaurants verkopen" (en bereiden in een wok!).
Eens kijken op internetvraagbaak Wikipedia. Daar be
ginnen ze met de wok: een halfronde pan uit de oos
terse keuken die oorspronkelijk werd gemaakt van ge
hamerd plaatstaal. Ook wordt melding gemaakt van
de Chinese variant. Die heeft een lange, houten steel.
Dat zou het grote verschil met de wadjan zijn. Die laat
ste, afkomstige uit de Indonesische en Indische keu
ken, heeft geen steel maar twee oren. Simpel toch?
Niet voor iedereen. Zo vliegen ene Yoast, jan, Rutger,
Danuta en Peter elkaar op Hilpers.nl (http://u.nu/79tra
en http://u.nu/8dtra) flink in de haren. Yoast en Jan
zijn het met elkaar eens: 'Een gietijzeren wok heet ei
genlijk een wadjan. Een wok is van dun plaatstaal met
een houten handvat en wordt gebruikt voor het snelle
roerbakken'. 'Onzin', roept Rutger: 'Wadjan is het Indo
nesische woord voor het Chinese wok. Overal waar ik
ze in het Verre Oosten zag, waren ze van plaatstaal'.
Ook is er onenigheid over de technieken van wokken
en koken met de wadjan en over de meest voorko
mende soorten wokpannen (met rechte of korte hand
grepen, ingemetseld in een stenen haard, et cetera).
Verder lees ik nog dat Chinese gietijzeren pannen
(wok of wadjan?) dunner zijn dan westerse: 'scheelt
meer dan 0,5 centimeter', oreert Danuta en dat 'woks
met een platte onderkant meestal voor de westerse
handel bestemd zijn'. Peter ('tegen deze eigenwijze
mensen is geen kruid gewassen') en Jan ('in mijn jaren
in de Oost ben ik nog nooit een ingemetselde wok te
gengekomen') geloven het digitale gezever wel en hou
den zich verder koest. Over en uit(gelogd).
Toch is er ook op één punt overeenstemming: Ver
maat had zijn wadjan niet hoeven weggooien. Hij had
de roest er met een schuurmiddel af kunnen poetsen
en zijn pan opnieuw kunnen inbranden. Hoe? Zie
http://u.nu/9m3ua voor een uitgebreide beschrijving.
Ook een keukenlijk in huis? Mail info en foto van het
keukenlijk naar redactie.wonen@wegener.nl
