2 zeeland
De Jong krijgt gelijk
P ZC1
Overleg met Eurlings over afslag
Rugklachten
donderdag
De krant 5 weken voor 15 euro!
MIDDELBURG 17 MEI 1940
Middelburg herdenkt deze week de verwoesting
van de stad in mei 1940. Gisteren werd een lijvig boek
over het Vergeten bombardement' gepresenteerd.
donderdag 20 mei 2010
door Willem van Dam
A uw!!! Zit ik in mijn luie
stoel een mooi boek te
lezen (De Heldeninspec
teur van Atte Jongstra),
schiet het zomaar in mijn rug.
„Wat is er, opa?", kijkt kleinzoon
Luca me bezorgd aan. „Mijn rug",
kreun ik, „ik kan niet meer op
staan." „Zal ik je even helpen?" En
hij reikt me zorgzaam zijn kleine
jongenshand.
Van het ene op het andere mo
ment voel ik me een hulpbehoe
vende hoogbejaarde. Ik strompel
door het huis, kan nauwelijks een
drempel nemen en als ik in wei
nig flatteuze houding de trap naar
de echtelijke slaapkamer opklau
ter is het alsof ik de Kilimanjaro
moet bestijgen.
„Het rechter bekkengewricht zit
vast", diagnosticeert de fysiothera
peut. „Iets bijzonders gedaan?"
„Neuh", zeg ik. „Ik zou niet weten
wat."
Zover is het al met mij gekomen;
ik doe zelden nog iets bijzonders.
Ik lees een boekje, draai 's een
plaatje, maak - uitsluitend bij
mooi weer - soms een rondje op
de scooter, ik ruim de vaatwasser
in en leg af en toe een kaartje en
een biljartje. Dat is het wel zo'n
beetje, qua lichaamsbeweging.
„Sja", zegt de fysiotherapeut. Hij
wrijft bedachtzaam over zijn kin,
mompelt iets over een complex
van factoren en begint te sjorren
en te kneden. „Zo, over een dag of
drie moet het wel over zijn."
Over drie dagen al? Da's me veel
te snel, want zo'n licht lichame
lijk ongemak biedt ook vele voor
delen. Zie me zitten in mijn com
fortabele fauteuil;
- „Zeg schat, zou je me een kopje
koffie kunnen brengen, want ja,
je begrijpt het hè, mijn rug."
- „Wie wil straks de afwas doen,
want tja...."
- „Is er iemand die de kliko's even
buiten wil zetten, want oei, mijn
rug."
Fantastische tijd. Tot ik mevrouw
Van Dam vanuit mijn gerieflijke
zetel op iets te dwingende toon
verzoek om mij een biertje te ser
veren. „Je kan zo langzamerhand
m'n rug op", bitst ze.
Ik vrees dat ik vanavond zelf de
vaatwasser weer zal moeten inrui
men.
Voor meer columns: www.pzc.nl/columns
COLOFON
PZC
Park Veldzigt 35, Middelburg
Postbus 91, 4330 AB Middelburg
0118- 43 4000
Uitgever/directeur
Ad Verrest
Hoofdredactie
Peter Jansen pjansen@pzc.nl
Arie Leen Kroon (adjunct) alkroon@pzc.nl
Centrale redactie
T: 0118- 43 4010
E: redactie@pzc.nl
Redactie Walcheren
Postbus 91, 4330 AB Middelburg
T: 0118-43 4050
E: walcheren@pzc.nl
Redactie Bevelanden-Tholen
Postbus 162, 4460 AD Goes
T: 0113- 31 5670
E: bevelanden@pzc.nl tholen@pzc.nl
Redactie Zeeuws-Vlaanderen
Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
T: 0115- 64 5740
E: zeeuws-vlaanderen@pzc.nl
Redactie Schouwen-Duiveland
Postbus 80, 4300 AB Zierikzee
T: 0111-45 4650
E: schouwen-duiveland@pzc.nl
Advertenties
VerkoopteamZeeland
T: 0118-43 4070
E: teamzeeland@bndestem-pzc.nl
Business-to-business/de Ondernemer. Zore
Onderwijs. Educatie. Onroerend Goed
T: 076- 531 2277
E: segmentteam@bndestem-pzc.nl
Familieberichten: 088-0139 999
Personeelsadvertenties: 055- 5388 000
Kleintjes: 0900- 6743 836
Krant niet ontvangen?
Wijziging van uw adresgegevens?
Gebruik maken van de vakantieservice?
Abonnement opzeggen?
Vul het formulier in op:
www.pzc.nl/lezersservice
of bel: 088- 013 99 10
Toets 1: bezorgklachten (vanaf 07.00 uur)
nabezorging bij melding voor 12.00 uur
Toets 2: informatie over uw abonnement
Toets 3: informatie over abonneevoordeel
Maandag t/m vrijdag: 08.00 - 17.00 uur
Zaterdag: 08.00 - 12.00 uur
PZC Lezersservice
Postbus 3229, 4800 MB Breda
U kunt uw abonnement beëindigen tot uiterlijk
vier weken voor het einde van de betaalperiode.
U ontvangt een schriftelijke bevestiging.
Abonnementsprijzen
Maand 24,30 (acceptgiro n.v.t.)
Kwartaal 68,35 (acceptgiro €71,35)
Jaar €261,75 (acceptgiro €264,75)
Auteursrechten
Alle auteursrechten voorbehouden Uitgeverij
Provinciale Zeeuwse Courant, onderdeel van
Koninklijke Wegener NV.
Publicatierecht beeldende kunst via Beeldrecht.
Gegevensbescherming
PZC is een uitgave van Wegener NV. Wegener legt
van abonnees gegevens vast voor de uitvoering van
de abonnementsovereenkomst. Deze gegevens
kunnen gebruikt worden om u op de hoogte te
houden van interessante producten en diensten
van andere onderdelen van Wegener en zorgvuldig
geselecteerde partners. Indien u geen prijs stelt op
informatie van de PZC of indien u uw toestemming
voor het gebruiken van uw e-mail adres wilt intrek
ken, kunt u dit schriftelijk kenbaar maken bij PZC
Lezersservice. Zie ook het privacy statement op
www.pzc.nl
Ja, ik neem de PZC en ontvang de eerste 2 weken gratis en neem aansluitend:
een doorlopend abonnement met automatische betaling van 68,35 per kwartaal (NA14)
een doorlopend abonnement met betaling per accept van 71,35 per kwartaal (NA14)
ik neem een proefabonnement van 5 weken voor 15,-. Na deze periode stopt de bezorging vanzelf,
(ik heb de laatste 3 maanden geen proef gehad) (P5)
Stuur de bon naar: PZC, Afdeling Lezersservice, Antwoordnummer 54050, 5004 VB Tilburg.
Bellen kan ook: 088 - 013 99 10
voorletters
Straat
Postcode
Woonplaats
Telefoonnummer
Emailadres
Ik machtig de PZC om het abonnementsgeld van mijn rekening af te schrijven.
Rekeningnummer Handtekening
De PZC gaal zorgvuldig om
met persoonsgegevens. In het colofon treft u nadere informatie
door Theo Ciele
Het vergeten bombar
dement is de onderti
tel van het boek Mid
delburg, 17 mei 1940,
dat gisteren is ver
schenen. Om maar met de deur in
huis te vallen: historicus Peter Sijn-
ke en zijn medeschrijvers prikken
in het lijvige werk de mythe door
dat Middelburg, net als Rotterdam
drie dagen eerder, vernietigd werd
door een terreurbombardemept
door Duitse vliegtuigen.
Sijnke concludeert dat er sprake is
geweest van 'een tactische beschie
ting van Middelburg door de Duit
sers'. Dat het om een beschieting
ging zei eerder historicus Lou de
Jong zonder daar uitvoerig onder
zoek naar hebben gedaan.
De route van de Sloedam naar Vlis-
singen liep door Middelburg en
langs het Kanaal door Walcheren.
De Duitsers wilden voorkomen
dat ze in de flank door vijandelijke
troepen werd aangevallen. De ini
tiatiefnemer van de grote herden
king van de verwoesting van de
Middelburgse binnenstad, Kees
van Westeenen noemt dit 'chaos
verwekkend storingsvuur'. „Het
lijkt er op dat Van Westeenen ge
lijk heeft." Deze conclusie veran
dert niet de beantwoording van de
schuldvraag. Terreurbombarde-
ment vanuit de lucht of niet, de
schuld van de verwoesting van de
binnenstad ligt bij de Duitsers.
V*jf historici hebben een bijdrage
geleverd aan dit boek dat een ant
woord wil geven op de vraag wat
er nu precies gebeurd is op die de
sastreuze vrijdag 17 mei 1940. Tobi
as van Gent gaat uitvoerig in op
de aanloop naar de Tweede We
reldoorlog en de positie van Zee
land aan het begin van de wereld
brand. Victor Laurentius schrijft
uitvoerig over de rol van de Fran
sen in de meidagen van 1940 en
Sijnke vertelt over een klein clubje
Britse militairen op Walcheren en
hoe het gemeentebestuur, de
brandweer en de Nederlandse mili
tairen hun lot ondergingen. Ver
der komen ooggetuigen aan het
woord. Anneke van Waar
den-Koets en Koos Bosma maken
de balans op en beschrijven de
keuzes die zijn gemaakt bij de we
deropbouw van de stad. Gedemo
raliseerde Nederlandse militairen,
te hulp geschoten door chaotisch
geleide Fransen, misprijzend gade
geslagen door een enkele tiental
len Britten vormden geen partij
voor de gedreven Duitse SS'ers die
de opdracht hadden Zuid-Beve
land en Walcheren zo snel moge
lijk te veroveren. Hoe beroerd de
voorbereiding van de Fransen
was, bleek onder meer uit het feit
dat ze aan de hand van een Michel-
inwegenkaart het Kanaal door
Zuid-Beveland kozen als verdedi
gingslinie. Eenmaal daar kwamen
ze erachter dat de dijk aan de oost
kant hoger was dan die aan de
westzijde en dat er nauwelijks be
schutting was tegen Duitse be
schietingen. In allerhaast trekken
ze zich terug op Walcheren, met
de toen smalle Sloedam als laatste
verdedigingslinie. En zo kwam
Middelburg zeer dicht bij de front
linie te liggen.
Op de morgen van de 17e mei,
rond half elf, valt de eerste granaat
van die dag op de stad. Twee da
gen eerder waren er vliegtuigbom
men - waarschijnlijk bedoeld voor
het station - op de Eigenhaard-
straat terechtgekomen. De zeven
tiende is er waarschijnlijk sprake
geweest van twee vluchten met
drie bommenwerpers die enkele
bommen op de stad hebben laten
vallen. Daarbij werd het Oost-In
disch Huis aan de Rotterdamse-
kaai getroffen. Sijnke veronderstelt
dat het hier ook om afzwaaiers
ging.
De branden elders in de
stad werden veroorzaakt
door beschietingen. Om
dat de stad grotendeels verlaten
was, werden kleine brandjes al
snel grote branden. „Om 14.15 uur
ontstond een noodsituatie, meer
dan dertig brandhaarden en maar
zes spuiten Omstreeks vier
uur kwam het oude stadhuis aan
de Markt in gevaar. Vanaf de Pet-
rus- en Pauluskerk sloeg het vuur
over: gebouwen aan de overzijde
van de Lange Noordstraat vatten
vlam." Sijnke concludeert dat 'het
centrum van Middelburg is ver
woest door een grote brand ten ge
volge van (voornamelijk) Duits ar
tillerievuur. Daarnaast zijn er ook
enkele vliegtuigbommen op de
stad terechtgekomen. Brandbom
men waren dit, ondanks diverse
beweringen, zeker niet'. Sijnke en
zijn collega-auteurs hebben bron
nen in binnen- en buitenland on
derzocht in hun zoektocht naar de
feiten. Daarbij is gestreefd naar ob
jectiviteit. Zeventig jaar na de oor
log blijkt het mogelijk te zijn een
boek over deze dag te schrijven
zonder morele verontwaardiging.
Wat dat betreft zegt dit boek net
zoveel over de tijd waarin het ge
schreven is als over de tijd waar
over geschreven wordt. Ontken
nen dat de verwoesting het gevolg
was van een bewust luchtbombar
dement kon een schrijver nog niet
zo lang geleden op een onthaal
met pek en veren komen te staan.
Door het belichten van de gebeur
tenissen vanuit het standpunt van
alle partijen komt een compleet
beeld naar voren. Sijnke: „Alle frag
menten samen geven hét (of liever
een) beeld."
Sijnke heeft in het verleden al
aangetoond boeiend over de
geschiedenis van Middel
burg te kunnen vertellen. Nu ligt
er een lijvig boek voor, fraai vorm
gegeven door Karelijn van IJssel-
dijk. Hier en daar gaat het wel erg
gedetailleerd in op de gevechtshan
delingen, maar ook voor wie dat
een bezwaar is, valt nog genoeg te
beleven aan dit zeer rijk geïllus
treerde boek. Niet alle vragen wor
den beantwoord. „Uiterst merk
waardig is dat er in de archieven
van de gemeentepolitie niets te
vinden is over de grote brand. Zo
wel in de kladversie als de netver-
sie van de dag- en nachtrapporten
wordt gemeld dat er op 17 mei
'geen bijzonderheden' zijn voorge
vallen. Terwijl er voordien bijvoor
beeld nog uitgebreid gewag wordt
gemaakt van een gestolen fiets en
er op 20 mei over lijken van Fran
se soldaten wordt gesproken. Was
het te groot, te onhandelbaar of be
staat er een - tot op heden onbe
kend - rapport. Of waren de poli
tiemensen de stad ontvlucht?"
Middelburg 17 mei 1940, Peter Sijnke
(redactie), Tobias van Cent, Victor Lau
rentius, Koos Bosma en Anneke van
Waarden-Koets, uitgeverij Den Boer
De Ruiter, 29,50 euro.
Bffiaw&attSMiaa—un
door Jeffrey Kutterink
DEN HAAG - Het ministerie van Ver
keer en Waterstaat staat sceptisch
tegenover de aanleg van een twee
de afslag van de A58 bij Goes. Het
CDA in de Tweede Kamer doet
een klemmend beroep op demis
sionair minister Camiel Eurlings.
Gedeputeerde Kees van Beveren
vraagt Eurlings vandaag om de af
slag te betalen; een bedrag van
acht miljoen euro. „Het ministerie
ziet het Rijksbelang van de afslag
nog niet", zegt Van Beveren.
„Maar denk je dat alle wegen rond
Rotterdam door de gemeente zijn
betaald? Echt niet."
De regio - Goes, provincie, Rijks
waterstaat, waterschap, Borsele -
legt zelf 22 miljoen euro op tafel
om de verkeersproblemen in en
rond Goes op te lossen. Dat is in
clusief de aanleg van de zuidelijke
verbindingsweg (tussen de afslag
A58 en het centrum van Goes).
„Als we niets doen staat het ver
keer op de A58 en op de N256
(Deltaweg) na 2020 volstrekt vast",
zegt wethouder Loes Meeuwisse.
„De afslag kost acht miljoen en we
vragen alleen dat aan de minister."
De Tweede Kamerfractie van het
GDA roept Eurlings op de acht mil
joen op tafel te leggen. Kamerlid
Ad Koppejan: „De afslag is nodig
om files rondom Goes - dé econo
mische groeikern van Zeeland - te
voorkomen. Ook de bereikbaar
heid van het ziekenhuis verbetert
enorm." Aanleg van de afslag kost
tussen de drie en vijfjaar.
