cultuur 115
Zou je aan oorlog dood kunnen gaan?
agenda
De Formatie en
Zaniac ook naar
Zeeuwse Belofte
Zeven finalisten
voor Junior Jazz
Award Zeeland
Vlammenstad
woensdag 19 mei 2010
THEATER
door Rolf Bosboom
Twee vijftienjarige jongens
in het Middelburg van
mei 1940. Oorlog is voor
al een spel voor hen, tot
de week van Vreselijke Vrijdag aan
breekt en de binnenstad het doel
wit wordt van een Duits bombar
dement. Dan wordt spel bittere
werkelijkheid. „Zou je aan oorlog
dood kunnen gaan?", vraagt een
van hen zich vertwijfeld af
Vlammenstad, de voorstelling van
Theaterproductiehuis Zeelandia
naar aanleiding van de herdenking
van het Vergeten Bombardement
op Middelburg, ging gisteravond
in première. Geïnspireerd door
persoonlijke verslagen, interviews
en historisch materiaal schreef Ju
dith de Rijke het stuk, dat bestaat
uit twee fictieve getuigenissen. Zij
nam zelf de regie voor haar reke
ning.
In de Wandelkerk, precies onder
de Lange Jan, vertolkt Adri Over-
beeke Moon als jongen; in de cryp
te van de Abdij speelt Bram Kwek
keboom Muis die vanuit het he
den terugblikt op die zeventiende
mei van 1940. Overburen waren
Tekst en regie: Judith de Rijke
Spel: Bram Kwekkeboom en Adri
Overbeeke
Locatie: Abdij, Middelburg
Gezien: ma 17/5 en di 18/5
het destijds, maar beduidend ver
schillend in karakter. Moon is dege
ne met branie, die fanatiek oorlog
je speelt ('I want war!') met zijn
vrienden en zijn door bronchitis
geplaagde broer. Tevens is hij de
kwelgeest van 'De Mdls', die aan
zienlijk beschroomder is, maar het
niettemin heeft gewaagd aan te leg
gen met Aad, de dienstmaagd van
de familie van Moon, op wie hij
zelf een oogje heeft. „Ik broed op
hoe ik morgen De Muis vet, zijn
vet ga geven. Niemand zoent met
onze Aad."
Muis probeert zeventig jaar na
dien de gebeurtenissen van Vrese
lijke Vrijdag op warrige en bijna
neurotische wijze te ordenen, te
verklaren. Hij brengt ze terug tot
reeksen, tot cijfers, tot kansbereke
ning, bijvoorbeeld als het gaat om
de 22 doden die waren te betreu
ren. „Natuurlijk, waar gevochten
wordt, kun je de dood verwach
ten. Maar statistisch gezien, op de
keper beschouwd, hadden wij met
22 niets te klagen."
Een theaterstuk over het bombar
dement op Middelburg had ook
larmoyant kunnen uitpakken,
maar Judith de Rijke heeft in Vlam
menstad juist een mooi evenwicht
gevonden tussen betrokkenheid
en afstand, lichtheid en drama.
Toch maakt ze het de toeschouwer
zeker niet eenvoudig. Twee mono
logen achtereen van gemiddeld
vijftig minuten vergen al veel con
centratie. De verteltrant is boven
dien zeker niet rechttoe-rechtaan,
eerder associatief. Vooral bij Moon
kost het aanvankelijk moeite om
te doorgronden wie wie is en wat
er precies gaande is.
Gaandeweg wordt echter meer dui
delijk, zeker als tijdens de tweede
monoloog de getuigenissen elkaar
steeds vaker raken. Uiteindelijk ko
men ze samen in het verhaal van
de torenwachter van de Lange Jan,
die de vijandige vliegtuigen zag
aankomen en mét zijn toren ter
aarde stort. „Gevallen, als een vo
gel uit de lucht."
Het is het relaas van Muis dat de
meeste indruk maakt. Dat is mede
te danken aan enkele fraaie theatra
le vondsten en aan de vormgeving.
Achter Kwekkeboom staat een gro
te constructie met stellingen. Op
diverse plaatsen liggen en hangen
in beton gegoten poppen. Als die
eenmaal hun functie in het stuk
krijgen, en het leed voelbaar
wordt, blijkt heel indringend dat
cijfers en statistieken lang niet al
les zeggen. Oorlog strekt veel ver
der, dieper. Om met de poortwach
ter te spreken: 'Ook wie niet sterft,
wordt geraakt'.
Vlammenstad is vandaag, morgen en vrij
dag nog te zien. Aanvang: 19.15 uur.
Verzamelen bij café Zeeuws Museum.
De voorstelling wordt ingeleid met een
rondleiding rondom het Abdijcomplex
met verhalen over de oorlog en het
bombardement van 1940.
Vlammenstad is dit jaar ook een van de
vier locatievoorstellingen tijdens het
Zeeland Nazomerfestival en wordt dan
zestien keer opgevoerd (tweemaal
daags), van vrijdag 27 augustus tot en
met zaterdag 4 september.
Bram Kwekkeboom als Muis in Vlammenstad, in de crypte van de Abdij.
Adri Overbeeke, onder de Lange Jan, als Moon.
foto's Lex de Meester
Meer agendanieuws op
de website van deze krant.
OP PAD
Brouwershaven
NBvP/Vrouwen van Nu houden een bij
eenkomst. Spreker is boswachter Dirk
Fluijt van Staatsbosbeheer.
Tonnenmagazijn, 20.00 uur.
Kamperland
Zeeuws Planetarium. Wisselende tijden
geopend: www.zeeuwsplanetarium.nl
Neeltje Jans
Expositie Watercanon over de 25 meest
kenmerkende gebeurtenissen uit de Ne
derlandse watergeschiedenis.
Deltapark 10.00-17.00 uur.
Ritthem
Bezoek aan oudste fort van West Europa.
Foto's vier seizoenen Rammekens en ex
positie keramiek van stichting Arduin.
Fort Rammekens, 13.00-17.00 uur.
Veere
"Excursie van drie uur naar eiland De Ha
ringvreter. Prijs euro 9,70, kinderen 7,30.
Vertrek steiger Campveerse Toren 14.00
uur.
"Beklimmen toren en bezichtigen kerk en
muziek-installatie van Dies Ie Due.
Grote Kerk 11.00-17.00 uur.
Vlissingen
Recreatietocht/wandeltocht van vijf of
tien kilometer in en rond Vlissingen.
Meer info: www.wikvlissingen.nl. Start
Welzijnscentrum Coortelaan 9.00 uur.
PODIUM
Middelburg
Vlammenstad. Tweeluik in het kader van
de herdenking van 'Het Vergeten Bombar
dement'.
Abdij, 19.15 uur.
GOES - Pop/rockband Zaniac en
hiphop-act De Formatie mogen
meedoen aan de Zeeuwse Belofte.
Zij hebben van de jury een wild
card gekregen. Eerder verzekerden
The Chimney en Volt Violin zich
van deelname door het winnen
van de bandcompetities Hooi
koorts en 2nd Influenz. Ook de
winnaar van de finale van Regio-
ruis, die nog moet plaatsvinden,
doet mee. De Zeeuwse Belofte
wordt gehouden op zaterdag 12
juni in 't Beest in Goes. De win
naar ervan gaat naar de landelijke
finale in De Melkweg in Amster
dam en krijgt komend seizoen een
plek in het Popaanzee-project.
Een uitgebreid overzicht van alle
uitgaansactiviteiten in Zeeland is
te vinden op www.pzc.nl/uit.
Lees de muziektips van Bart
Gabriëlse op zijn videoblog:
www.pzc.nl/bartbeveeltaan.
STUUR UW TIP? NAAR redactie@pzc.nl
■k
TERNEUZEN - Zeven acts staan zon
dag in de finale van de derde edi
tie van de Junior Jazz Award Zee
land 2010. In de A-categorie (vak
studenten) zijn dat Thomas de Vis
ser en het Stephanie Francke Quar
tet door. Bij de amateurs gaat het
om allemaal bands: Up Tempo uit
Den Haag en uit eigen provincie
Blue Influence, The Skinny Bend,
9 minutes en Summer of 92.
De finalisten zijn voortgekomen
uit de voorronde die afgelopen
weekeinde in Porgy en Bess in Ter-
neuzen werd gehouden. De finale
is zondag vanaf 14.15 uur op het
hoofdpodium van het Internatio
naal Jazzfestival Middelburg.
