reizen.
*D
*T
In
Lapl
Koffie
Amerikaanse koffie kost
niksmaar je krijgt ook
echt helemaal niks
3.
Van Helsinki naar
Rovaniemi is een uurtje
vliegen. Tijdens die
vlucht zie je in de diepte
een lappendeken van
meren en naaldwouden.
Marie Verheij bezoekt
hartje zomer Fins
Lapland, op de grens
van de poolcirkel.
Zaterdag 15 mei 2010
reizend>wegener.nl
024-3650360
CD
O
Koffie is voor mij een eerste levensbehoefte. De dag
mag best beginnen met een kopje thee en een ge
kookt eitje, maar de gang komt er pas echt in na de
eerste kop koffie. Ooit dacht ik dat koffie gewoon koffie
was. Hollandse troost was mijn maatstaf Uit een kopje met
een oortje. Toen wist ik nog niet dat koffie eigenlijk kunst
is. Dat er veel verschillende soorten bonen en talloze bran
dingen zijn, met een even groot aantal smaken. Dat koffie
dus eigenlijk heel ingewikkeld is.
Al reizend vielen de schellen van mijn ogen. Koffie is inder
daad overal anders. Je hebt de sterke soort rond de Middel
landse zee, de café au lait op het Parijse terras en de kruidi
ge melanges in Zuid-Amerika. De kwaliteit van ons Hol
landse brouwsel wordt steeds twijfelachtiger. Een laf bak
kie, moet je op een gegeven mome'nt wel constateren, na
een paar weken macchiato rond het Gardameer.
Maar het kan nog erger. En dat nota bene in het land waar
de koffiemok het symbool is van het echte leven. Je kunt
nog steeds geen tv-programma aanzetten of de presentator
heeft een mok onder handbereik. Wanneer je eenmaal zelf
de Amerikaanse koffie hebt geproefd, kun je je dat haast
niet voorstellen. Wat een slappe zooi! Het kost niks, maar je
krijgt ook echt helemaal niks. Bij het ontbijt mag je er onbe
perkt van drinken. Een gratis refill en nog één en weer één.
In de tijd dat er geen alternatief was, kon je niet anders.
Maar sinds de oprichting van Starbucks weet je
niet hoe snel je uit de eetzaal weg moet komen.
Hoe kan het toch dat wij zo lang in de greep zijn ge
weest van de goedkope robusta, die stuk werd ge
kookt in de Bravilor warmhoudkan? Het ingedikte
brouwsel in lelijke, witte kopjes. Kantine, café en
crematorium, overal serveren ze de branderige
smaak, waar niet genoeg melk bijgemengd is.
Ik ben blij met de ontwikkelingen in de wereld van
de koffie. Het is er echt lekkerder op geworden. De
ene koffieketen na de andere wordt uit de grond gestampt.
Steeds exotischer koffiesoorten worden geserveerd.
Op het parkeerterrein van een shoppingmall even buiten
Sacramento, Californië staat een klein huisje. Wit-blauw ge
schilderd. Het lijkt wel een onderkomen voor de parkeer
wacht. Coffee staat er in grote letters opgeschreven. Als we
dichterbij komen, zien we de naam van het koffiehuisje.
The Dutch Bros heet het ding, de Nederlandse broers. Met
de geschiedenis van de Hollandse koffie nog in het geheu
gen, wil je dan eigenlijk meteen rechtsomkeert maken.
Maar dat doen we niet. De nieuwsgierigheid wint het.
De koffiehut kan alleen per auto benaderd worden. Er zijn
twee opritten, die kunstig om het huisje heen krullen. Bei
de voeren de consument langs een loket waar een ober de
koffie prepareert. Ik verwacht er niets van, maar de uitspan
ning heeft misschien iets met Nederland te maken en dat
maakt nieuwsgierig. We worden uitbundig en vriendelijk
welkom geheten op deze 'prachtige ochtend voor het lekker
ste kopje koffie aan de westkust'. Het meisje aan het loket
zingt de welkomstboodschap bijna. Ik bestel latte met twee
extra shots espresso. Nee, een slap bakkie blief ik niet. Het
meisje waarschuwt dat dat wel heel sterk wordt, maar ik
blijf uiteraard eigenwijs. Terwijl ze aan het brouwen slaat,
vraagt ze waar we vandaan komen. Ik zeg dat we Dutch
zijn. Dat vindt ze great, maar verder gaat het langs haar
heen. Met enige nadruk meld ik daarom nog een keer dat
wij Dutch brothers zijn. Dat is dan weer awesome en ze be
looft extra goed haar best te gaan doen op onze bestelling.
Ondertussen vergaar ik wat achtergrondinformatie. De
Dutch Bros van de koffieketen zijn van oorsprong inder
daad Nederlanders. De gebroeders Boersma, melkveehou
ders uit Oregon. Er zijn meer dan honderdvijftig vestigin
gen in het westen van de Verenigde Staten. De barista komt
aan met een paar kleurige kartonnen bekers. Een Hollandse
molen staat er prominent op. De eerste slok komt hard aan.
Misschien toch een shot teveel gevraagd. Maar het moet ge
zegd, de koffie is perfect. Beter dan ik ooit heb geproefd in
Amerika. Het lijkt in de verste verte niet op de slappe hap
uit mijn Hollandse herinnering. Er is eigenlijk niets Dutch
aan. Behalve dan dat het allemaal is bedacht door twee
broers van Nederlandse afkomst. En daarop zijn wij trots.
Vergeet Starbucks, haal de Dutch Bros naar Nederland.
Zelfs in de zomer klinkt het
koud als je zegt dat je naar de
poolcirkel gaat. Maar in de
twee maanden dat het er zo
mert, is Fins Lapland op zijn
best. De omgeving is sappig groen. Alles
bot uit en bloeit volop, felrode gera
niums en begonia's, diepblauwe lobelia's.
Wit en geel kruid maken van de bermen
een feest. Alles zindert en het leven spat
eraf. De rendieren verwisselen van vacht
en de poolhaas verruilt zijn witte winter
jas voor een zomerse bruine.
De Lappen, of liever gezegd de Samen,
houden zich niet aan landsgrenzen. Lap
land strekt zich uit over het meest noor
delijke gedeelte van Noorwegen, Zwe
den, Finland en Rusland. Fins Lapland is
exotisch in de winter met rendieren en
husky's en skitochten op verlichte hellin
gen en paden. In de zomer wissel je de
ski's in voor de peddels van de kano. In
plaats van de arrenslee maak je een rit op
het paard door een bos van keio's, de
rechte, grijze, hoogstammige bomen die
wel 300 jaar oud kunnen worden.
Tussen de naaldbomen, meren en moe
rassen dampt het en het is er licht, bijna
24 uur per dag. De zon gaat niet echt on
der, het blijft licht terwijl ook de maan
aan de hemel staat. Dat verandert je bio
ritme, je bent de hele dag actiever. Lig je
medio juli om 3 uur 's nachts in je tentje,
dan is het echt niet donker.
De zomer op de pool, zeker in dit arcti
sche gebied, is niet zo koud als veel men
sen denken. De zon kan er behoorlijk
branden. Factor 30 is geen overbodige
luxe. En vergeet niet je in te smeren met
deet, hét middel tegen de hier alomtegen
woordige mug. Doe je dat niet, dan veran
dert je huid al snel in een vurig, jeukend
kleed van rode bulten.
Fins Lapland kent een landklimaat. Het
heeft: uitgestrekte gebieden en wie van
ruimte en stilte houdt, komt er helemaal
aan zijn trekken. Rovaniemi, op drie uur
vliegen van Amsterdam, is de toegangs
poort tot Lapland. Na aankomst zit je bin
nen de kortste keren in een kano op een
glashelder beekje, om je te ontdoen van
alle dagelijkse stress en hectiek.
Vanaf de top van de 500 meter hoge Kul-
takero, strekt zich aan je voeten een on
metelijk, maagdelijk landschap uit. Dit is
het thuisland van de Lappen en de Sa
men, een kleine etnische minderheid.
Het uitzicht is adembenemend. Het oer-
gebied is bebost, eindeloos groen met
hier en daar een moeras en af en toe een
stevig bergje. Ook de luchten zijn er bij
zonder fraai.
Midden in de bossen van Pyha en Luosto
staat, aan het Heilig Meer (Pyhajarvi),
een lodge die is genoemd naar een van
de bergen hier in de buurt. Het is de
Ukonhattu, een geheel gerenoveerde
houthakkershut. De lodge wordt gerund
door een jong stel uit Noord-Holland:
Gerda Swartsenburg en René Kohier. Zij
raakten verliefd op Fins Lapland en start
ten er een kleinschalige reisorganisatie.
In de lodge zijn alle oude, Finse gebrui
ken gehandhaafd. Vanuit de Ukonhattu
organiseren Swartsenburg en Kohier rei
zen, activiteiten en expedities op maat in
de regio.
Ga je in Fins Lapland kamperen, dan
geldt het allemansrecht. Je mag overal,
ook op particulier terrein, voor een nacht
ZWEDEN
