spectrum 4
Een familie roodborsttapuiten
Met de tram van Hoek naar Philippine
V
Zaterdag 8 mei 2010
Afgelopen dinsdag was het zonnig weer, maar
de wind gooide roet 'in het eten. We waren
's morgens op pad gegaan om rietvogels te tel
len in een proefvlak in het Verdronken Land
van Saeftinghe. We waren al vroeg vertrok
ken, niet wetend dat met het aanbreken van de dag de
noordenwind steeds feller zou gaan waaien. Maar toen
we in Saeftinghe aankwamen wisten we het eigenlijk al:
met zoveel wind zouden de rietvogels niet zingen en dus
ook niet geteld kunnen worden. Los nog van het feit dat
je de vogels die zich eventueel wel laten horen nauwelijks
kunt lokaliseren.
Nu we de lange reis toch eenmaal gemaakt hadden, beslo
ten we om wat andere dingen in de buurt ter hand te ne
men. Van die klusjes die je al lang had willen doen maar
die er nooit van komen.
Daarbij reden we van hot naar her door het Zeeuws-
Vlaamse polderland. Een open landschap waar je als arge
loze passant niet direct bijzondere natuurwaarden ver
wacht. Toch is Zeeuws-Vlaanderen voor natuurliefheb
bers zeker datgene wat de toeristische folders beloven:
'een landje apart'.
Vrijwel nergens in Nederland vind je zoveel steenuilen en
akkervogels als patrijs en veldleeuwerik doen het hier nog
relatief goed. En geen plek waar zoveel roodborsttapuiten
zitten als in deze regio.
Roodborsttapuiten kwamen we al snel tegen op onze
tocht door de polders. We zagen het ene paartje na het an
dere; niet in de laatste plaats omdat onze junior-medewer
ker Elias in een straal van ongeveer vijf kilometer rond
zijn woonplaats ieder paartje wist te zitten. „Hier moet er
weer één zitten," zei hij en prompt zagen we op een wei
paaltje aan de andere kant van de sloot een felgekleurd
mannetje roodborsttapuit zitten. Zo in zo'n houding van
'waag het niet om in mijn territorium door te dringen'.
Niet lang daarna zagen we ook het wat soberder gekleur
de vrouwtje. Ze had de bek vol met insecten en dat wees
erop dat ze met voer op pad was naar de jongen.
Even waren we beide vogels kwijt maar al snel zagen we
Roodborsttapuit in de vlucht
ze weer in het met paardenbloemen overgoten weiland
naast ons. De vogels hadden zichtbaar moeite met de
wind, maar anderzijds maakten ze er ook op een slimme
manier gebruik van. Met de kop in de wind hingen, ze stil
boven het gras om af en toe in een snelle duikvlucht een
insectje te bemachtigen. Ongeveer op de manier zoals een
biddende torenvalk boven de velden hangt om muizen te
vangen.
We bleven een paar minuten kijken hoe de roodborstta
puiten hun jacht in de wind voortzetten. Zo te zien was
hun succes bij de vangst behoorlijk groot, want regelma
tig verdwenen de vogels met volle bek naar een plekje er
gens diep weggedoken in de slootkant. Ongetwijfeld lag
daar het nest, maar zoiets moet je gewoon niet willen we
ten.
Het viel op hoe de vogels wat geagiteerder naar onze auto
begonnen te kijken en dan zit er natuurlijk maar één ding
op: opkrassen en wegwezen. Maar dat deden we pas na
dat de camera deze bijzondere ontmoeting uitgebreid ge
registreerd had.
'Wat moeten jullie hier?'
foto Chiel jacobusse
'Prompt zagen we op een weipaaltje een felgekleurd mannetje zitten'.
eel oudere mensen herinneren het zich nog wel: een reisje met de tram.
Het openbaarvervoer van de eerste helft van de 19e eeuw. Op veel plaat
sen in Zeeland reden vroeger trams, maar daar is nu in het landschap
niet veel meer van te merken. Wie echter goed zoekt vindt nog een heleboel spo
ren. Samen met Denis van der Zalm en Maurice Kindt, vrijwilligers die zich met
Stichting Landschapsbeheer inzetten voor cultuurhistorie, waag ik bij Hoek een
poging. Na even speuren herkennen we een lijnvormige baan in het landschap.
Dit moet de oude spoorbaan zijn. Het ligt wat achteraf en verscholen, maar is
nog goed te herkennen. Hier reed de tram van Têrneuzen naar Philippine weet
Maurice. De bielzen en rails liggen er niet meer. Denis wijst op een vijfhoekig
oud paaltje, dat nog van de Zeeuwsch-Vlaamsche Tramweg-Maatschappij is. La-
ter werd dat de busmaatschappij. Het tracé is hier en daar flink begroeid, maar
-jj= na wat speuren blijken er meer van dit soort paaltjes te staan.
CD We lopen naar het zuiden en passeren dijkhuisjes, bos en water. Deze kreek
- maakte vroeger deel uit van de Braakmangeulvertelt Maurice. Hier lag het ha
ventje van Mauritsfort en vertrok het veer naar Philippine. Ineens houdt de
spoorbaan op. Zo'n 60 meter verder pikken we de draad weer op. We passeren
een dijkcoupure met een mooi opgeknapt schotbalkenhuisje. Omdat de spoor
baan hoger ligt hebben we een mooi uitzicht op de omgeving. Boerenerven vor
men groene eilandjes in het open landschap. We zien de bomenrijen langs het
Philippinekanaal en in de verte de silhouetten van Hoek en Sluiskil. Philippine is
nu vlakbij. Wat zou het leuk zijn als deze oude tracés weer hersteld werden en
verworden tot wandelpaden, zodat veel meer mensen ervan kunnen genieten.
Op sommige plaatsen is het tracé nog goed zichtbaar.
foto Maurice Kindt
