Ik heb gewonnen, maar niet geponnen
Tuinmeubelshow!
2 7
Wie verdienen de prijzen van de Vier Vrijheden Zeeland?
Première film
Sea the Truth
Automobilist
verliest macht
over het stuur
brieven
KETTAL
Pot Interieur. Nieuwendijk 89. Axel. Zeeuws-Vlaanderen.T: 0115-562010
Overlast
spreken en te leven
zaterdag 8 mei 2010
door Engel Reinhoudt
H
et algemeen Neder
lands is ontstaan uit
de verschillende
streektalen, ook de
Zeeuwse. Dialect is
dus ouder dan het standaard Ne
derlands. Een mooi voorbeeld
.stond afgelopen week in Taalpost,
een digitale uitgave van Genoot
schap Onze Taal.
In het dialect zeg je als je ergens
naar toe bent geweest.' ik naè
Goes ewist. Vertaald: ik heb ge
weest. Je hoort ook ik bin ewist,
maar ik ewist is ouder. Het ao be
ter ewist a ze 't geld van de Giro
op de bank ezet ao. Het had beter
geweest
Het gebruik van heeft of had ge
weest was vroeger algemeen, maar
is verdrongen door is of was ge
weest. Alleen in dialecten kun je
het dus nog volop horen.
Een vergelijkbaar verschijnsel is
het gebruik van wezen in plaats
van zijn. Ik wiste kieke, ik ben
wezen kijken. Me motte op tied
weze. Wie als dialectspreker Ne
derlands spreekt en
bijvoorbeeld wil zeg
gen ik ao daè even
wiste kieke' zal zich
bij de vertaling wel
even achter de oren
krabben: wezen kij
ken klinkt ouder
wets en
wiste/wezen verta
len met zijn gaat
niet. Dan wordt hetik was daar
even gaan kijken'. Dus ook hier
zijn in het dialect de oudere vor
men beter bewaard gebleven.
Je vindt informatie over deze ver
schijnselen op de website van de
«eEic»
taaladviesdienst van het eerder ge
noemde Genootschap.
Op de rommelmarkt kocht ik on
langs een uitgave van enkele to
neelstukken van Bredero. In 'De
klucht van de koe' uit 1612 zie je
ook voor ons bekende klanken,
die in het Nederlands
allang gewijzigd zijn.
Er wordt gesproken
over zuiver, bedur-
ven en gesturven en
'dat bennen miestal
burgers...' In het dia
lect zijn deze klanken
nog steeds zo, terwijl
het in het Neder
lands zilver, bedor
ven en gestorven is. En wij zou
den ook zeggen 'dat binne meêstal
burgers' 'Binne' is zijn geworden.
Andere voorbeelden: varre, zeun
tje, vleisch, aars (anders). Vleis
hoor je hier ook bijna niet meer.
Wie zet de vleispanne nog op d'n
taefel? De schrijwijze met Sch is
ook allang gelden afgeschaft.
Klankverandering in werkwoor
den komt vaak voor. Dat is ook
niet zo verwonderlijk. Uit de
mond van onze kleinzoon teken
de ik pas nog op, na het winnen
van een spelletje: "Ik heb gewind".
We leerden hem dat het 'gewon
nen' was. De andere dag, na een
bezoek aan de bank, vertelde hij
dat we hadden geponnen. Dit
soort vergissingen horen ook bij
de grapjes die over dialectsprekers
worden gemaakt als ze Nederlands
spreken. "Ik heb eerst de tuin ge-
rijfd en toen het het pad gevogen."
Gerijfd is eigenlijk niet fout, het
wordt alleen niet meer gebruikt.
We harken. Het is vegen,veegde,
geveegd, maar vagen, vaagde, ge
vaagd kan ook. Vaege, voog, evoge
is dialect. Eigenaardig is ook het ge
bruik van 'ons' in plaats van wij.
Dat ons voe joe edae. Met 'dat
hebben ons voor jou/u gedaan'
zou je blunderen.
Kleindochterlief vroeg, toen we
constateerden dat ze bij een achter
nichtje ging spelen, of ze ook voor
nichtjes had. Nee, wel voorouders,
maar geen andere 'voorfamilie'
Taal zit vol eigenaardigheden en is
een onuitputtelijke bron van ver
maak. De serie boeken 'Dialect op
bevat vele voorbeelden. Toen
a'k zei dat de peetjes boven stoen-
ge, zei m'n zwaeger uut Den 'Aag
da um ze gewoon benee ao in een
broeibak. Die nieuwe buren? 't
Bin d'r geên. En da ze zo nauwe
zie, da's ok gin waer'. Vertaal dat
maar eens in het Nederlands.
Reacties naar cn.zeeuws@zeelandnet.nl
of Werrilaan 21, 4453 CA 's-Heeren-
hoek.
MIDDELBURG - In de Zeeuwse Bibli
otheek in Middelburg is vrijdag 21
mei de documentaire Sea the
Truth te zien, waarin de conditie
van zeeën en oceanen centraal
staat.
In de film gaan twee jonge marien-
biologen op verzoek van Marianne
Thieme, fractievoorzitter van de
Partij voor de Dieren, op zoek
naar wetenschappelijke informatie
over de toestand van onze groot
ste ecosystemen.
De film begint om 19.30 uur, de
zaal is een half uur eerder open.
TERNEUZEN - Een 40-jarige automo
bilist uit Terneuzen is gistermid
dag rond vier uur op de Heren
gracht in die plaats met zijn voer
tuig van de weg geraakt.
De man was de controle over zijn
voertuig kwijtgeraakt. Hij kwam
in aanrijding met een 11-jarig fiet-
sertje en beschadigde daarna twee
lantaarnpalen.
Het jongetje liep schaafwonden
op. De 40-jarige man is met de am
bulance naar het ziekenhuis ver
voerd.
www.pot.nl CA55INA MINOTTI B6B ITALIA GIORGETTIFLEXFORM AÜPING JENSEN DE SEDE LEOLUX
ROLE BENZ HÜLSTA MOLTENI 6 C LABEL COR VITRA MDF ITALIA CLASSICON M0R0S0 CAPPELLINI
ARCOJORITEMPUR LIGNEROSET EDRA FLOS KREAMAT MONTIS WALTER KNOLL ARTIFORT GELDERLAND
PASTOE FRITZ HANSEN VI SPRING POLTRONA FRAU ARTEMIDE ZANOTTA PULLMAN SWISSFLEX
pot
interieur axel
3.
<§s
Tevens elke Z0nd3Q Qeopend! van 13.00 - 18.00 uur Bezoek ook onze Siematic Keukenstudio op de le verdieping
Brieven (max. 150 woorden)
richten aan:
Lezersredacteur PZC
Postbus 91
4330 AB Middelburg
0118-434005
lezersredacteur@pzc.nl
De hervormde kerk in Groede is
prachtig gerestaureerd, maar de
kerk staat er heel stil bij na de res
tauratie. Er is ook vogelwering aan
gebracht. Wat tot voor kort een
lust voor het oog was met de vele
acrobatische vliegshows van diver
se vogelsoorten, daar is het nu stil
rond de toren, heel stil! De vogels
zijn geweerd, nu de vele auto's nog
die op het kerkpleintje geparkeerd
staan. Het schijnt tegenwoordig zo
te zijn, dat wanneer je meer dan
twee plankjes tegelijk moet vervoe
ren, je daar een rook en roet bra
kende Landrover met aanhangwa
gen voor nodig'hebt. Die laat je
dan gewoon dubbel geparkeerd op
het pleintje staan! Alles waar we
(over)last van hebben wordt ge
weerd, ganzen, herten, konijnen,
fazanten, kraaien, duiven enz. Au
to's niet! Mensen protesteren, die
ren kunnen dat niet! Waar zijn we
mee bezig om de dieren hun recht
op een plaats in deze wereld te ont
zeggen?
Emmy en Bart Versluys
Slijkstraat 8, Groede
Wie willen zij voor dit
jaar zelf nomineren?
Charles Linssen heeft
vier nominaties, voor elke catego-
In aanmerking komen mensen, or
ganisaties of initiatieven waarvan
Zeeland of de Zeeuwen de vruch
ten plukken.
De uitreiking is op 28 mei in boek
handel De Drukkery in Middelburg.
rie: „Ik nomineer voor Vrijwaring
van Vrees de kindertelefoon Zee
land, die kinderen niet alleen laat
staan met hun verdriet en leed.
Dankzij de vrijwilligers van deze
organisatie kunnen Zeeuwse kin
deren ergens kwijt wat ze blijk
baar in hun omgeving niet kwijt
kunnen."
„Voor Vrijheid van Godsdienst
nomineer ik het Leger des Heils.
De heilssoldaten kijkt eerst naar
de mens, of en hoe iemand ger
looft is niet belangrijk. Die mens
in nood wordt toch omarmd."
„Bij Vrijwaring van Gebrek denk
ik aan Slachtofferhulp Zeeland.
De vrijwilligers van slachtoffer
hulp zorgen voor steun bij de ver
werking van leed, waar die er in
de omgeving niet of niet genoeg
is. Daarbij staan ze 24 uur per dag
klaar."
„De prijs voor Vrijheid van Me
ningsuiting zou ik willen geven
aan de jongerensites jouwzee-
land.nl en watis nouje.nl. Die
twee samenwerkende internetsites
r initiatieven van respectievelijk de
provincie en de PZC - betrekken
jongeren op een laagdrempelige
en interactieve manier bij politiek
en actualiteit."
Luc Willem van Vluchtelingen
werk Zeeland weet er één: „De
stichting Variant, voor Vrijwaring
van Vrees, www.variant.goes.nl.
Deze stichting werkt aan een sa
menleving waarin autochtonen en
allochtonen elkaar zonder vrees te
gemoet treden. Mensen die elkaar
niet kennen en uit andere cultu
ren komen, moeten zich niet door
vooroordelen laten weerhouden
met elkaar om te gaan."
Een selectie van de genomineer
den in 2008 (niet bij de winnaars):
Vrijwaring van Vrees: stich
ting Adesse (centrum voor telefoni
sche hulpverlening Zeeland);
Blijf-van-mijn-Lijf; Politie Zee
land; Advies- en steunpunt Huise
lijk Geweld Zeeland.
Vrijwaring van Gebrek: de
Zeeuwse voedselbanken; Stichting
Goed voor Elkaar:
Vrijheid van Godsdienst: do
minee Klaas Hendrikse; 't Kerkje
van Ellesdiek; SGP-burgemeester
H. van Kooten van Noord-Beve
land.
Vrijheid van Meningsuiting:
COC-Zeeland
