reizen
Verrukkelijke
Ot- en Sienpolder
J
w—vr
Bijna 400 jaar
geleden viel de
Beemster droog.
Vandaag de dag is
de polder een
paradijs voor
fietsers en
wandelaars.
Rob van den
Dobbelsteen
ontdekte er de
stilte van de
Gouden Eeuw.
In de Beemster
reizen@wegener.nl
024-3650360
Zaterdag 8 mei 2010
Linksboven: Eetcafé Les Deux Ponts.
Rechtsboven: Boerderij De Lepelaar uit 1638.
Grote foto: Het dorp Middenbeemster.
DE BEEMSTER
Alkmaar
Van die 43 molens is er niet één
meer over. Gesloopt of overge
bracht naar de aanpalende
Schermer. Het deerde het beeld
van de Beemster nauwelijks. De
polder blijft 'een godin uit schuim
geboren' (zoals Vondel het om
schreef). Van de landkaart valt dat
'goddelijke' nauwelijks af te lezen.
De polder heeft de geometrie van
een kruiswoordpuzzel. Naar de
mode van de zeventiende eeuw
kruisen lineaalrechte wegen en slo
ten elkaar. Dat klinkt weinig op
windend, toch is dit de spannend
ste polder van Nederland.
]e fietst oostwaarts over de stille
Volgerweg. Je laat je met de voeten
van de trappers van de dijkhelling
afrollen en stuit aan de rechterzij
de meteen op die puntgave, door
een windsingel met gracht omge
ven, naamloze stolp. In de verte
bromt de moderne wereld over de
N244, maar hier, tussen duizen
den tinten groen, heerst de stilte
van de Gouden Eeuw.
Dat is nog maar de eerste verras
sing. Want niet veel verder op die
zelfde weg (bij het kruispunt Jis-
perweg) komt misschien wel het
mooiste plekje van de polder in
zicht: 't Hoekje. De boerderij
heeft, net als het even voorbij de
Middenweg gelegen Vrederust,
zo'n prachtige windwijzer. Ze zijn
op hun mooist als de zon het ko
per oppoetst tot puur goud.
Mensen die De Beemster voor het
eerst bezoeken, belanden bijna au
tomatisch op de Middenweg. Daar
is veel voor te zeggen. Het is ten
slotte de navelstreng van de pol
der. Met daaraan onder meer het
heerlijk ouderwetse Midden-
Beemster (een dorp zoals een
dorp behoort te zijn), Museum
Betje Wolff en natuurlijk, ver
maard tot in Amerika, De Een
hoorn en De Lepelaar. Twee vorste
lijk geornamenteerde boerderijen
die de rijkdom van de zeventiende
eeuwse bewoners verzinnebeel
den. Maar vergeet het statig voor
name, veel minder bekende
Rustenhoven niet. Deze boerderij
ligt aan de Volgerweg. Alleen al
het portaal imponeert. Een ven
ster met zes ruiten, daaronder het
bovenlicht en daaronder de brede,
dubbele deuren, speciaal aange
bracht voor dames met hoepelrok.
Wat moeten ze rijk zijn geweest,
de Beemster sinjeuren. En wat
wilden ze dat ook graag weten.
Betje Wolff, die hier eind achttien
de eeuw woonde, noemde De
Beemster 'een paradijs'. Een rond
je fietsen over de hoge, ongeveer
40 kilometer lange Beemsterdijk
leert waarom. Alleen in het noor
den, bij Oosthuizen, moet de dijk
voor een paar kilometer worden
verlaten. Via het tussen wuivend
riet verborgen weggetje aan de
zuidoever van de Beemster Uitwa
tering beland je in Oudendijk.
Daar ligt aan de overkant van het
water Les Deux Ponts, zonder eni
ge concurrentie het fraaist gelegen
eetcafé van de polder. In strenge
winters wemelt het hier van de
schaatsers, 's Zomers zijn het fiet
sers en wandelaars die het boven
het water gebouwde terras bevol
ken. Dit is de Beemster zoals hij ge
noten moet worden. Op het tafel
tje voor je Wiener appeltaart met
slagroom, links en rechts twee wit
te bruggetjes over het koolzwarte
water en daar precies middenin
het begin van de smalle dijk rich
ting Beets. Waar dan weer die ver
rukkelijke Dorpsweg wacht. En
dat zinbegoochelende, rechtlijnige
van de weergaloze Beemster.
Reageren?
redactie.reizen@wegener.nl
Infocenter Beemster,
Middenweg 185, Middenbeemster.
Telefoon: 0299-621826.
Zie ook: www.beemsterinfo.nl
De Beemster viel droog
in 1612. Met dank aan
Jan Adriaensz. Leegh-
water. Ook wel de Leo
nardo da Vinci van de
Lage Landen genoemd of het Ge
nie uit de Rijp. Hij zou het plan
hebben bedacht en eigenhandig
hebben uitgevoerd. Maar dat is,
voorzichtig gezegd, enigszins bezij
den de waarheid.
De Zwijgende Beemster, zoals
publicist Kees Fens die verrukkelij
ke Ot- en Sienpolder tussen
Purmerend en Alkmaar noemde,
hebben we te danken aan een ini
tiatief van een paar rijke Amster
damse kooplieden in 1607. Jan
kwam pas in beeld in 1610 toen hij
werd aangesteld als een van de be
heerders van de molens, die het
meer uiteindelijk leeg zouden
pompen. Het moet een adembene
mend schouwspel zijn geweest,
die drooglegging. Lees Jan Mens'
boek Waterland (later verschenen
onder de titel Goud onder de Gol
ven) er maar op na. 'Drieënveertig
molens slaan hun bruingetaande
zeilen zingend door de kruidige
herfst onverdroten grijpen de
houten schoepen in het weerbar
stige nat.'
De Beemster is bereikbaar via de
A7, afslag Middenbeemster. In
Purmerend is een NS-station waar
lijnbussen naar onder meer Midden
beemster vertrekken.
Café-restaurant Les Deux Ponts in
Oudendijk is een goede uitvalsbasis
voor fiets- en wandeltochten. Infor
matie bij het café.
Museum Betje Wolff (Middenweg
178) is gevestigd in de voormalige
pastorie waarin Betje van 1759 tot
1777 woonde. In Museumboerde
rij Westerhem (Middenweg 185)
wordt getoond hoe Beemsterlingen
leefden.
Het in 1913 geopende Fort Spijker
boor (Westdijk 46) werd nooit ge
bruikt als fort. Het diende wel als
gevangenis voor NSB'ers en dienst
weigeraars.
Aan de Neckerweg 67a voert bos
bouwkundig ingenieur in ruste Hans
Völlmar het bevel over Het Beem
ster Arboretum. In de bijna 7 hec
tare grote tuin staan onder meer 32
soorten kastanjebomen. En Völlmar
kan er nog mooi bij vertellen ook.
Zie www.beemsterwelvaart.nl
Net 'over de rand' van de Beemster
ligt De Rijp, één van de mooiste
dorpen van Noord-Holland. Het be
kendst is het door Leeghwater ont
worpen Raadhuis met Waag. Ook
de Buurtjes en Tuingracht zijn de
moeite waard.
