uit 15
Dit orkest is net een
kudde olifanten
Veelzijdig jazzpianist Borstlap in Middelburg
donderdag 6 mei 2010
door Mischa Beckers
Het Instant Compo
sers Pool orkest be
staat inmiddels 43
jaar. Zeven van de
tien leden ontvin
gen al de-Boy Edgar prijs, Neder
lands meest prestigieuze prijs
op het gebied van jazz en geïm
proviseerde muziek. Zondag
speelt het ICP orkest, op uitnodi
ging van Muziekpodium Zee
land, als prequel op het vierde
International jazzfestival in Mid
delburg, in de Grote kerk van
Veere.
In 1967 richten drummer Han Ben-
ninic en rietblazer Willem Breuker
het Instant Composers Pool (ICP)
orkest op. Kort daarna voegt pia
nist Misha Mengelberg zich bij het
gezelschap, dat dan stijlen uit de
Europese muziek verbindt met ele
menten uit de free jazz. Geïnspi
reerd door de kunstbeweging
Fluxus, groeit het orkest uit tot
een legendarisch, absurdistisch ge
tint improvisatiegezelschap. Een
virtuoos, eigenzinnig orkest, dat
over de hele wereld waardering
oogst. Willem Breuker ging zijn ei
gen weg en richtte in 1974 zijn ei
gen collectief op. Bennink en Men
gelberg behoren nog steeds tot de
kern van het ICP orkest. Mengel
berg mengde traditionele jazz, klas
sieke muziek, improvisatiemuziek
en inspiratiebronnen als Thelo-
nious Monk en Duke Ellington.
Van die laatste jazzlegendes ko
men tijdens concerten nog regel
matig stukken voorbij.
Muzikaal fladderen de orkestleden
losjes om elkaar heen, barsten plot
seling uit in het geweld van een
bigband en zorgen voortdurend
voor verrassing. Een belangrijk
streven van Mengelberg: het sys
teem doorbreken, elkaar uitdagen
en op het verkeerde been zetten.
Maar wat behelst nu dat instant
composing? „Net als bij instant
koffie: heet water er bij gooien",
meldt manager Susanna van Ca
non namens het orkest. Ter plek
Misha Mengelberg, pianist in het Instant Composers Pool orkest.
ke, op het moment, kunnen dus
composities en invullingen ont
staan. Stuk voor stuk bogen de or-
kesdeden op een schat aan erva
ring. Traditionele stukken kunnen
moeiteloos worden ingebracht en
ter plekke grondig verbouwd. Dat
geldt ook voor eigen composities.
„Niets is helemaal uitgeschreven
en daarnaast kent iedereen elk
stuk blind." Geen tot in detail ge
componeerde stukken dus, maar
collectieve improvisatie en vrije in
vulling. En dat kan wonderlijke
vormen aannemen. Het ICP or
kest werd al eens vergeleken met
een kudde olifanten: groepsleden
zijn lekker zelf bezig, klaarblijke
lijk met weinig oog voor de ande
ren en plotseling, zonder duidelij
ke aanwijzing, beginnen ze alle
maal dezelfde richting uit te ren
nen om net zo plots, ook zonder
een duidbaar signaal, gezamenlijk
te stoppen. Een kwestie van 'tele
pathie en elkaar van haver tot gort
kennen'.
Een bijzondere ervaring, dit 'waan
zinnige orkest', zoals Bennink het
noemt, dat enkele van 's werelds
best improvisatoren en een aantal
levende legendes herbergt. 'Toeval
en toewijding' bracht ze bij elkaar.
Bezetting: Misha Mengelberg (piano),
Han Bennink (drums), Ab Baars
(klarinet, tenorsaxofoon), Tobias
Delius (tenorsaxofoon), Ernst Clerum
(contrabas), Thomas Heberer
(trompet), Tristan Honsiger (cello),
Michael Moore (klarinet, altsaxofoon),
Mary Oliver (viool) en Wolter Wierbos
(trombone).
Instant Composers Pool orkest, 9 mei,
Grote Kerk, Veere.
Michiel Borstlap, één van
de meest complete
pianisten in de jazz, met
wereldwijde naam en faam, speelt
komende zaterdag in Middelburg.
Hij brengt zijn nieuwe programma
Solo 2010, vernoemd naar zijn
meest recente cd en dvd.
Borstlap werd in 1996 onderschei
den met de prestigieuze Theolo-
nious Monk Award. De in Den
Haag geboren musicus en compo
nist rondde in 1992 cum laude zijn
studie af aan het conservatorium
in Hilversum, waar hij pianolessen
kreeg van Henk Eikerbout en Rob
Madna. Hij won in datzelfde jaar
de eerste prijs als beste solist bij de
Europe Jazz Contest in Brussel.
Twee jaar later gaf Michiel Borst
lap zijn eerste concert op het
North Sea Jazz Festival. In de mu
ziek van de in 1966 geboren pia
nist weerklinkt de echo van musi
ci als Glenn Gould, Sviatoslav Rich
ter, Art Tatum, Bud Powell, Herbie
Hancock, Keith Jarrett en Joe Za-
winul. Borstlap werkte samen met
uiteenlopende artiesten als Trijn
tje Oosterhuis, Edsilia Rombley,
Herbie Hancock, Wayne Shorter
en Gino Vannelli. Hij schrijft ook
filmmuziek. Voor zijn soundtrack
bij de Nederlandse speelfilm Tira-
misu van Paula van der Oest won
hij in 2008 een Gouden Kalf voor
beste filmmuziek.
Zaterdag 8 mei, Stadsschouwburg Mid
delburg, 20.00 uur
Jazzpianist Michiel Borstlap speelt zaterdag in de Middelburgse schouwburg. Het betreft een verplaatst concert,
dat aanvankelijk op donderdag 4 maart zou plaatsvinden. foto GPD
