vandaag
uitgelicht
Districtenstelsel
'Er verandert toch niets' j j
Strijd van first ladies
Volgens opiniepeilingen gaan de 45 mil
joen Britse kiesgerechtigden zorgen
voor een 'hung parliament', waarin
geen enkele partij een regeerbare meer
derheid haalt. Wie kan dan met wie in
een coalitie gaan regeren?
NICK CLEGG
dinsdag 4 mei 2010
Groenteman Darren Wills
sceptisch SÊ'S'
Een peiling voor de krant The Sunday Times
voorspelde zondag dat de Conservative Par
ty 35 procent van de stemmen zal behalen,
de Liberal Democrats 28 en Labour 27.
Groot-Brittannië krijgt dan een coalitieregering of
een minderheidskabinet.
Als dat waarheid wordt, ligt het initiatief bij de zit
tende premier. Zelfs als Labour minder zetels haalt
dan de Conservative Party (de Tories), kan Gordon
Brown proberen een coalitie te vormen. De kans is
echter groot dat Brown zal aftreden als Labour de
verkiezingen verliest. De conservatieve leider David
Cameron mag dan een coalitie gaan metselen. De To
ries kunnen echter ook een minderheidskabinet vor
men en bij het ontwerpen van wetten afspraken ma
ken met kleinere partijen, zoals de nationalistische
partijen uit Schotland en Wales.
Een coalitiekabinet met de Liberal Democrats heeft
niet de voorkeur van de Tories. De partijen verschil
len op essentiële gebieden van elkaar. Beide willen
Labours plan schrappen om verplichte legitimatiebe
wijzen. Ook hebben ze beloofd de bureaucratie te
verminderen en de Britse nationale gezondheids
zorg - National Health Service - van zware bezuini
gingen te vrijwaren.
Over economie en immigratie zijn er echter funda
mentele verschillen. Nick Cleggs partij wil een gene
raal pardon voor alle illegalen die langer dan tien
jaar in het land wonen en de Engelse taal goed be
heersen, een plan waar de Tories fel tegen zijn. Net
als Labour willen de Liberal Democrats bovendien
wachten met zware bezuinigingen tot de economie
is aangesterkt. Nu al bezuinigen, ondermijnt het
zwakke economisch herstel, vinden zowel Labour
als de Liberal Democrats. Volgens de Tories vormt
de torenhoge staatschuld van 890 miljard pond en
het begrotingstekort van bijna 12 procent echter het
grootste probleem. De partij van Cameron wil na de
verkiezingen direct beginnen met bezuinigen.
Hoewel hij op veel gebieden dichter bij Labour staat,
voelt Clegg er echter weinig voor om de partij van
de impopulaire Brown in het zadel te houden. Lie
ver lijkt hij met de Tories in zee te gaan.
In Nederland is de zetelverdeling in het parlement
een goede afspiegeling van de percentages kiezers die
partijen aan zich weten te binden. In Groot-Brittan
nië daarentegen is de partij met de meeste stemmen
niet per se de grootste in het Lagerhuis.
Dat ligt aan het districtenstelsel: er zijn 650 districten
die allemaal goed zijn voor één zetel. Die gaat naar de
grootste partij. De stemmen op andere partijen gaan
verloren. Kleine partijen komen zo bijna nooit in
het parlement. En aan het eind van de rit kan zelfs
blijken dat de partij die in totaal de meeste stem
men heeft gekregen, niet de meeste districten
heeft veroverd. Het belangrijkste voordeel van
het districtenstelsel is volgens voorstanders dat
parlementsleden dichter bij hun kiezers staan.
In de meeste landen met een districtenstelsel
gaat de strijd tussen twee grote partijen. In
Groot-Brittannië waren dat traditioneel de Con
servative Party en Labour, maar de opkomst van
de Liberal Democrats maakt de komende verkie
zingen spannender dan ooit. De introductie van
live tv-debatten met Brown, Cameron en Clegg
doet daar nog een schepje bovenop.
der controle", stelt dr. Philip Cat-
ney, docent politiek aan Keele Uni
versity. „De Britse economie leun
de zwaar op de financiële sector.
De regulering van banken was
slecht. De huizenmarkt, die kunst
matig groeide, werd onterecht ge
zien als indicatie voor de Britse
welvaart."
Labour heeft sociale woningbouw
ernstig verwaarloosd, stelt-Catney.
„Daarom roepen veel Britten dat
buitenlanders de betaalbare hui
zen inpikken."
Het is precies de opvatting van
postbode David Jones (23) die in
zijn pauze een sigaretje rookt.
Hij klaagt over Polen en Kosova-
ren in Gillingham. „Met mijn sala
ris kan ik geen huis kopen en de
sociale woningen van de gemeen
te zitten vol met werkloze immi
granten."
De extreemrechtse British Natio
nal Party kan een goed alternatief
lijken voor mensen als Jones. De
partij hoopt deze verkiezingen
haar eerste Kamerzetel te behalen.
Jones overwoog op de Liberal De
mocrats van Nick Clegg te stem
men, maar hij ziet daar nu vanaf,
omdat de partij een generaal par
don voor illegalen wil. Conserva
tief David Cameron daarentegen
wil het aantal niemvkomers van
buiten de EU verminderen.
„Labour is er niet in geslaagd de
voordelen van immigratie te com
municeren naar de kiezer", vindt
Gerry Stoker, hoogleraar politicolo
gie aan de universiteit van Sout
hampton. „Veel immigranten ko
men hier immers om te werken
en stimuleren de economie."
In zijn ogen heeft Labour het hele
maal niet slecht gedaan. „Er is mas
saal geïnvesteerd in de publieke
sector: de wachtlijsten in de zorg
zijn kleiner geworden, de crimina
liteit is gedaald en de relatie met
Europa is verbeterd."
Het grootste probleem is dat veel
Britten na dertien jaar gewoon
niet meer luisteren, denkt hij. „De
ze regering oogt vermoeid. De kie
zer wil nu wat anders."
Bekijk waarom de Britse verkiezin
gen wat ongebruikelijk zijn en de
opmerkelijke rol van de vrouwen
van de politieke leiders op:
www.pzc.nl/uitgeiicht
LIBERAL
DEMOCRATS
De rijzende ster aan het Britse
politieke firmament. De lei
der van de Liberal Democrats
is populair sinds de tv-debat-
ten en een alternatief voor zo
wel Labour-stemmers die
Brown beu zijn als voor hen
die Cameron niet zien zitten.
Clegg (43) heeft nog geen voor
keur uitgesproken voor een coali
tie als geen van de 'grote drie' er
in slaagt een meerderheid te ver
werven. Zowel Cameron als
Brown beseffen dat hij een sleutel
rol speelt. Clegg laat het achterste
van zijn tong (nog) niet zien.
