Afstammelinge Afrikaanse Knil-soldaat
'Zeeland moet nog dit jaar in
topvijf fietsprovincies staan'
12
SP zet meldpunt
voor klachten
regiotaxi op
Journaliste Griselda Molemans ontsluit in boek stukje onbekende geschiedenis
maandag 3 mei 2010
door Luc Oggel
Vijf jaar heeft ze aan
haar boek gewerkt,
journaliste Griselda
Molemans. Maar
Zwarte huid, Oranje
hart geeft dan ook een uniek beeld
van hoe het afstammelingen van
Afrikaanse Knil-soldaten verging
die uit Nederlands-Indië werden
verjaagd nadat het land in 1949 on
afhankelijk werd. Het bevat onder
meer het verhaal van de inmiddels
98-jarige Suzanna Schotel-Rath uit
Goes.
Molemans, die sinds enkele jaren
in Los Angeles woont en daar een
persbureau heeft, traceerde voor
haar boek zo'n honderd nazaten
van Afrikaanse Knil-soldaten die
die in toenmalig Nederlands-lndië
samenleefden met inheems-Indo-
nesische vrouwen. Een kleine ze
ventig van hen zijn door fotograaf
Armando Ello geportretteerd in
het boek. Van hen is Schotel-Rath
De cover van het binnenkort te verschijnen boek.
mÊÊÊÊmmmÊÊtÊKÊmÊmÊÊÊÊÊiÊÊMÊÊKÊKÊÊÊÊÊiÊÊÊÊÊÊÊm MÊÊÊÊÊËÊÊÊÊÊÊÊH
GOES - De SP in Goes begint een
Meldpunt klachten regiotaxi Oos-
terschelderegio. Afgelopen woens
dag werd door het samenwerkings
verband Oosterschelderegio be
kendgemaakt dat de regiotaxi's
voor het WMO-vervoer vaker op
tijd rijden, maar de SP twijfelt
daaraan omdat het haaks staat op
berichten van gebruikers die de
partij bereikten. Om een duidelij
ker beeld te krijgen van de om
vang van de problematiek begint
de SP een meldpunt. Dit meld
punt is te bereiken via de website
http://goes.sp.nl/meldpunt.shtml,
per brief (Statenhof 3, 4463 TV
Goes) of telefonisch (0113-302340
of 0113-250414.
1Getuigen gezocht van mishandeling
2. Zeelandbrug nachtje dicht
3. Kinderen vanwege kou opgevangen
Zie www.pzc.nl/video voor een over
zicht van meer dan duizend PZC-vi-
deo's.
STUUR TIPS NAAR bevelanden@pzc.nl
de oudste. Zij werd al enkele jaren
geleden geïnterviewd door Mole
mans, die zelf overigens ook In-
do-Afrikaanse roots heeft. „Ze
weet zich enorm veel te herinne
ren", zegt Molemans. Het was dan
ook mede dankzij Suze Scho
tel-Rath dat de journaliste op het
idee kwam voor het boek, als ver
volg op twee andere publicaties
over de geschiedenis van de zoge
heten 'zwarte Hollanders'. „Mijn
overgrootouders woonden in Djok-
ja en Suzanna is een tijdje bij hen
in huis geweest. Door stom toeval
ben ik daarachter gekomen. Door
haar realiseerde ik me hoe onbe
kend en bijzonder de levensverha
len van de nazaten van Afrikaanse
Knil-soldaten eigenlijk zijn. Die
mensen hadden een donkere
huid, maar een Nederlands pas
poort. Hoe hielden zij zich staan
de in een maatschappij waar blank
de norm was? Dat gegeven intri
geerde me sterk."
Suzanna Rath wordt op 2 juli 1911
geboren op het eiland Seram, als
dochter van de Rotterdamse
Knil-militair Johann Rath en de In
do-Afrikaanse Marie Hoed. Ma
rie's Afrikaanse naam is Oloes,
maar onder invloed van de Neder
landse overheid werd ze christelijk
gedoopt. Suzanna's Afrikaanse
opa heet eigenlijk Njami, maar
heeft door het Nederlandse leger
de oer-Hollandse naam 'Jan Hoed'
toebedeeld gekregen. Hij is een
van de 3068 Afrikaanse Knil-solda
ten die als vrijwilliger of op slaven
markten zijn gerekruteerd aan de
West-Afrikaanse Goudkust.
Suzanna Schotel-Rath op 26-jarige leeftijd.
In 1935 trouwt Suzanna Rath met
Chris Schotel in Poerworedjo. Het
stel krijgt vijf kinderen van wie er
één kort na de geboorte overlijdt.
Enkele jaren later breekt de Twee
de Wereldoorlog uit, Neder-
lands-Indië wordt bezet door de Ja
panners. Maar een nog grotere el
lende begint als de Japanners capi
tuleren en de Indonesische bevol
king zich onder leiding van Soekar-
no onafhankelijk verklaart: de re
publiek Indonesië is een feit. „Er
was ontzettend veel haat jegens de
Nederlanders, daar werd echt
jacht op gemaakt", zegt Griselda
Molemans. Bezittingen worden in
gepikt, Suzanna belandt in een be
schermingskamp en haar man
wordt vermoord. Er komt een
enorme uitstroom van Nederland
se staatsburgers op gang, waar de
Nederlandse regering eigenlijk
niet op is berekend.
Het eenoudergezin Schotel
komt in 1951 berooid aan
in Nederland en belandt
in Hotel Pax in Middelburg. Van
een overheidslening, die moet wor
den terugbetaald, kunnen meu
bels en kleding worden gekocht.
Suzanna, 40 jaar oud, wordt met
haar vier kinderen naar Goes ge
stuurd en krijgt een woning in de
M.D. de Grootstraat. Daar zou ze
de komende 54 jaar blijven wo
nen. Haar ouders komen in het
Limburgse Gulpen terecht. In Ne
derland is het vechten om dingen
voor elkaar te krijgen. Molemans:
„De ouders van Suzanna wilden
ook naar Goes, maar dat mocht
niet. Toen is ze gewoon bij de wet
houder in de schuur gaan zitten,
net zolang totdat hij toegaf"
De meeste Indo-Afrikaanse Neder
landers integreerden snel in. Neder
land, zo ook Suzanna. „Ach, ik
voel me overal thuis", zegt ze daar
zelf over. Verzeëuwst is ze echter
nooit en ook naar Indonesië heeft
ze geen heimwee gehad. „Ik ben
nooit teruggeweest, ik hou er niet
van. Ik heb er veel ellende meege
maakt."
Zwarte huid, Oranje hart is volgens
Molemans een ambitieus en kost
baar project geweest. „Maar het
was het waard, want een stukje on
bekende Nederlandse geschiedenis
is ontsloten."
Het boek verschijnt op 15 mei bij
uitgeverij D'Jonge Hond in Zwolle.
RENESSE - De zaterdag in Renesse
geopende manifestatie Meimaand
Fietsmaand moet Zeeland nog
eens nadrukkelijk op de kaart zet
ten. Commissaris van de koningin
Karla Peijs: „Daar is behoefte aan,
want we staan niet in de topvijf
van fietsprovincies en dat verbaast
ons. Met rustbankjes, routes en in
middels 75 fietscafés hebben we er
veel aan gedaan. Maar met de Tour
en de Giro nog in het vooruit
zicht, moet het toch lukken. We
gaan er met z'n allen voor zorgen
dat we aan het eind van het jaar in
die topvijf staan."
De Zeeuwse start van het landelij
ke fietsevenement werd zaterda
gochtend geplaagd door regen.
Daardoor schreven zich slechts
200 fietsers in. Vorig jaar, toen Zee
land niet het nationale startpunt
was, verschenen 1000 fietsers aan
de meet.
Ondanks de koude start verwacht
directeur Cees van der Padt van
het Nederlands Bureau voor Toe
risme en Congressen 600.000 deel
nemers. „Vorig jaar deden 585.000
Nederlanders mee. Dit jaar heb
ben we meer routes en het zal de
ze maand best nog eens mooi
weer worden." Gedeputeerde Har
ry van Waveren, Racoonzanger
Bart van der Weide en Van der
Padt openden de manifestatie
door het slaan op een grote fiets
bel. In gezelschap van zeven kandi
daat rondemissen van de Giro
d'Italia en een fietsfanfare reden
ze daarna een rondje.
Als voorzitter van het Regionaal
Orgaan Verkeersveiligheid Zeeland
greep Peifs de gelegenheid aan om
de campagne Vaker Veilig Fietsen
onder de aandacht te brengen. Ge
durende de meimaand hebben de
VW's elke zaterdag een route uit
gezet. Die voert 8 mei over
Zeeuws-Vlaanderen, 15 mei over
Walcheren en Noord-Beveland, 22
mei over Goeree-Overflakkee en
29 mei over Zuid-Beveland.
www.zeeuwsjaarvandefiets.nl
9 HÜ
