Woede
donderdag 29 april 2010
vrouw in een denkende houding.
Zij is tijdloos vereeuwigd, je ziet
niet hoe oud ze is. Een deel van
het oppervlak bestaat uit fijne
structuren van dunne verf Zo ver
sterkt het materiaalgebruik de in
houd van het beeld.
Sterk, ook door de rijkdom aan nu
ances én door het vervreemdende
van de voorstelling, is 'Er zit een
Middeleeuwer op m'n achter
bank'. Een voor een groot deel
met een doek of vlag bedekte kop
van een jonge man met op de ach
tergrond de achterbank en een
landschap. Een raadselachtig
beeld, dat ik associeer met de uit
spraak van een vader over zijn
langharige zoon. Zo'n uitspraak
zou prima passen bij de periode
waarin Metsers deze schilderijen
maakte én bij het generatieconflict
dat zich in die jaren zo heftig mani
festeerde.
Voor Henk Kooger (1927) is teke
nen en schilderen het vinden van
authentieke schoonheid. Hij heeft
niet de neiging zich af te zetten.
Zijn schilderen is dat deel van zijn
leven waarin hij in besloten vrij
heid een eigen wereld schept. Hij
verbindt de klassieke tekening met
de belle peinture van de Ecole de
Paris uit de jaren '50, de tijd waar
in hij zich als kunstenaar vormde.
Kooger verdiende zijn brood als
(biologie)leraar, maar is door
oriëntatie, talent en inzet profes
sioneel kunstenaar te noemen.
Het tekenen kreeg hij mee van
Louis Heymans, één van zijn do
centen aan de Middelburgse Rijks
kweekschool, die ook openstond
voor gematigd moderne figuratie
ve kunst. Op de overzichtsexposi
tie van Kooger zijn enkele door
werkte tekeningen te zien die van
zijn vermogen getuigen om de vi
suele werkelijkheid nauwgezet
weer te geven. Het merendeel van
de werken bestaat echter uit aqua
rellen en olieverfschilderijen. En
zeker in die laatste komt het talent
en het vakmanschap van Kooger
het best tot zijn recht. Dat heeft te
maken met de vrijheid die je kunt
aflezen in vorm- en verfbehande-
ling. Neem een recent schilderij als
'Stad aan het water'. Lucht, bebou
wing en water zijn teruggebracht
tot vlakken en verfvegen, in een
rijk geschakeerde variatie van vet
en rul, losjes en stevig, dekkend en
transparant, afgewisseld met een
stipje hier en een vlekje daar. Zo
wekt Kooger de suggestie van een
herkenbaar gegeven, terwijl hij fei
telijk bezig is met een abstract
schilderij.
Die opvatting wordt ook zichtbaar
in het niet beschrijvende kleurge
bruik. Een heerlijk doek, zoals vele
op deze tentoonstelling. Kooger
zoekt zijn onderwerpen vaak
dichtbij huis, aan de Zeeuwse
kust: strandhokjes, boeien, paal
hoofden, een vuurtoren, Valkenis-
se, Westkapelle, Vlissingen - ze ko
men allemaal voorbij. Typerend
voor Koogers benadering is het af
zien van nostalgie of romantiek.
Een industrieel complex bij Rotter
dam kan net zo goed onderwerp
zijn voor een schilderij of aquarel
als een spoorwegemplacement of
station. In 'Afscheid/thuiskomst'
bouwt Kooger door vlekken en
strepen over elkaar heen te leggen
een compositie met bovenleidin
gen, signaallichten en stationskap-
pen. De kwaliteit zit hem in het
balanceren tussen figuratie en ab
stractie. Kooger weet wat hij doet,
heeft de beheersing die hem in
staat stelt zich vrij met onderwerp
en verbeelding te verstaan. Wat is
het trouwens prachtig om te zien
dat iemand die de So is gepasseerd
zo fris naar de wereld kan kijken.
zijn waarvan hij hoopt dat die hen
tot hun laatste dagen zal achtervol
gen. Ernaast hangt 'Jonge held',
een in roodbruine tinten geschil
derd portret van een Vietcongstrij-
der, overigens zonder wapen,
meer een jonge boer met vastbera
den blik dan een soldaat.
Het is duidelijk naar wie en wat
de sympathie van Metsers uitgaat.
In veel van de werken hangt een
geladen sfeer en de geportretteer-
den zijn vaak machthebbers uit
verleden en toenmalig helden of
mensen met wie de jonge schilder
niet veel op heeft. Een titel als 'Mo
nument voor een adellijke schoft'
zegt daarover net zoveel als het
portret van een in Zeeuws kos
tuum gestoken man ('Zeeuwse ma
gistraat') die de toeschouwer af
standelijk en bars aankijkt.
En 'Portret van P.', een verwaand
hoofd dat iets weg heeft van een
i7e-eeuwse graaf maar dan met
brilletje, is zelfs letterlijk schiet
schijf geweest: Metsers richtte er
een luchtbuks op.
De van oorsprong Zeeuws-Vla
ming Metsers studeerde aan de
academies van Gent en Antwer
pen. Dat zou het met de moderne
Belgische kunst vervlochten surrea
listische van zijn taferelen verkla
ren. Maar ook het ongemakkelijke
van De Chirico komt in zijn voor
stellingen terug. Je ziet aan vorm
en compositie dat Metsers kan
schilderen, maar de gevoeligheid
van zijn latere werk ontbreekt in
een aantal van de geëxposeerde
werken.
Die composities ogen wat vlak
door matte kleuren zonder nuan
ces. Dat geldt niet voor het prachti
ge portret van, naar ik vermoed,
de moeder van de schilder, een in
een lange jurk gehulde zittende
Guido Metsers: Ik had je graag
nog eens willen spreken,1973.
door Nico Out
Op zoek het beste wat Zeeland op
kunstgebied te bieden heeft, bezocht
ik de exposities van Guido Metsers
in Galerie Hannelore Meyaard, Vlis
singen en Henk Kooger in de Schotse
Huizen, Veere.
Henk Kooger: Zomergasten, 2009.
De tentoonstelling van
het vroege werk van
Guido Metsers (1940)
concentreert zich op de
jaren '70. Je ziet in de werken de
roerige jaren terug van maatschap
pelijke onrust, de Vietnamoorlog
en de tegencultuur. 'De droom
van de generaal' bijvoorbeeld is
een surreële voorstelling van een
desolaat landschap met een uitge
mergelde oude kop waar vanon
der de schedel een dode vrouw en
een kind verschijnen. Het zou de
door Metsers aan militaire leiders
toegewenste nachtmerrie kunnen
Cerda Ruiters
Gerda Rutters is een beeldhouwer
die met het menselijk lichaam als
uitgangspunt expressieve beelden
maakt, waaruit de kracht van de
aarde spreekt. De fysieke uitstra
ling van haar werk vormt een
mooi contrast met de breekbare
mensfiguren in de tekeningen van
Piet Meeuwse.
T/m 25/6: Kantoor Covra, Spanjeweg
1, Nieuwdorp. Werkdagen 8.30 -
17.00 uur.
Tien Heestermans
Tien Heestermans combineert een
oude schrijfmachine, een laken
met een songtekst, witte koffers
en foto's van plekken van vertrek
of aankomst tot een vervreemden
de installatie over leven, tijd en
ruimte met de titel 'Who knows
where the time goes'.
T/m 30/6: Stadhuishal, Markt 2
Brouwershaven. Werkdagen 10.00 -
16.00 uur. Tijdens feestd'a n'
Ernest Joachim wijdt zijn loop
baan als beeldhouwer en tekenaar
aan het verbeelden van de schoon
heid en kracht van natuur en na
tuurverschijnselen.
Hij concentreert zich op de essen
tie. Dat leidt tot fraaie, geconcen
treerde abstracte sculpturen en te
keningen.
T/m 2/5: Raadskelder, Croote Markt 1,
Sluis. Za. t/m wo. 14.00-17.00 uur.
Francesco Arena
Francesco Arena speelt met zijn in
stallatie in op het evenement 'Het
vergeten bombardement', dat her
innert aan de verwoesting van het
centrum van Middelburg in mei
1940. Arena bouwde een confron
terend beeld: een berg van zand
en brokstukken, een omgekeerde
bomkrater.
T/m 13/6: Vleeshal, Markt Middelburg.
Di. t/m zo. 13.00 - 17.00 uur.
Ernest Joachim
Kees Wijker tekent met draad poë
tische machines vanuit de verwon
dering voor het samenspel tussen
natuurwetten en menselijk ver
nuft. De laatste jaren heeft hij zijn
repertoire uitgebreid met land
schappelijke taferelen die doen
denken aan hoe je als kind de we
reld zag
T/m 27/5: Galerie POP, Weststraat 6,
Domburg. Ma. t/m za. 10.00-17.00
uur, zo. 11.00-17.00 uur. Di.gesloten.
Kees Wijker
