en wassen m
spectrum 2
Zaterdag 17 april 2010
De gevangene moet werken, als het kan 20 uur per week. Niet als
therapie, maar als leerproces voor een succesvoller leven na de
detentie. Het Justitieel Complex Vught omvat behalve 672 cellen en
72 tbs-kamers ook 2200 vierkante meter aan professionele
werkplaatsen, van wasserij tot metaalbedrijf en timmerwerkplaats.
Het valt alleen niet mee voldoende werk binnen te halen.
door Anita de Haas
Nergens in Vught wordt zo
hard gewerkt als hier"; grapt
een jonge vent in de wasse
rij, terwijl hij snel en gerouti
neerd de handdoeken en la
kens opvouwt. Zijn collega-gedetineerden
lachen mee. Het lijkt een vrolijke boel in
de wasserij van de gevangenis, maar wel
licht heeft dat vooral te maken met het on
verwachte bezoek dat wordt rondgeleid.
De wasserij blijkt maar een klein onder
deel te zijn van wat de gevangenis Vught
aan bedrijfscomplexen in huis heeft. Een
complete metaalfabriek inclusief lasoplei-
ding en lakstraat, een houtbewerkingsfa-
briek, magazijnen, een hoveniersafdeling,
een schildersbedrijf, een montagehal en
een grafisch afwerkbedrijf voor drukwerk
en hobbypapier.
Weinig van de 29 andere penitentiaire in
richtingen (Pi's) in Nederland zijn boven
dien zo ruim van opzet als dit complex in
Vught. Het heeft de omvang van meer dan
dertig voetbalvelden en kent zelfs een heel
stratenplan, want vrachtwagens rijden af
en aan om te laden en te lossen. Ook over
dekt, in de 10 meter brede en 150 meter
lange gang tussen de houtfabriek en de ma
gazijnen. De gevangenen rijden er rond op
heftrucks en degenen die aan het werk
zijn, lijken zich ook anderszins vrij over
het terrein te kunnen bewegen. Maar
schijn bedriegt. Overal zijn compartimen
ten die door grote hekken zijn afgesloten.
De centrale beveiliging regelt de doorgang.
Alles en iedereen staat permanent onder
camerabewaking.
Het grote terrein waarover de PI Vught be
schikt heeft overigens een beladen oor
sprong. Hier, aan de Lunettenlaan, was het
enige buiten Duitsland opgerichte SS-con-
centratiekamp gevestigd: 1 kilometer lang
en 400 meter breed. Nu nog deels be
waard als het Monument Kamp Vught en
voor het overige herbestemd voor de op
richting van de gevangenis, twee kazernes,
een geniemuseum en het Molukse
woonoord Lunetten.
Terug naar de wasserij, die - zo blijkt - ge
heel het domein is van de tbs'ers. Vroeger
ging de was de deur uit, maar nu heeft
Vught een eigen bedrijf dat werk biedt aan
tientallen gevangenen. Het wast inmiddels
ook voor een aantal restaurants en hotels
en voor de gevangenissen in Tilburg, Bre
da en Dordrecht.
„Daarmee zitten we nog niet vol", zegt
rondleider Ton van Huiten. Hij is coördina
tor van het bedrijfsbureau arbeid en zijn
uitdaging is vooral 'mooie projecten' bin
nen te halen. Dat valt momenteel niet
mee. Per dag moeten 420 van de 750 gevan
genen een ochtend of middag werken,
maar dan moet er wel werk zijn. Zo'n tach
tig man staan nu op de wachtlijst. Een pro
bleem, want dat betekent feitelijk dat de
gevangenis niet kan voldoen aan de richtlij
nen van de Gevangeniswee Die stelt twin
tig uur werken verplicht. Die tachtig man
méér op cel zetten, mag niet en ze een
extra opleiding laten volgen, heeft volgens
Van Huiten weinig zin omdat ze ervan uit
gaan dat het toch een tijdelijke kwestie is.
„We schuiven nu maar een beetje om
voor iedereen iets te hebben."
De feiten zijn eigenlijk niet anders dan bui
ten de gevangenismuren, waar velen als ge
volg van de crisis zonder werk zitten. Daar
mee geconfronteerd hecht Van Huiten er
aan te benadrukken dat de werkverplich-
ting niet een vorm van therapie is, maar
de basis moet leggen voor een succesvolle
terugkeer in de maatschappij.
„Ze leren hier omgaan met collega's en
met een baas. Ze leren opdrachten uit te
voeren, om te gaan met fricties, maar ook
een werkritme van op tijd opstaan en op
tijd op het werk zijn. Het is de bedoeling
dat de gedetineerden hier beter vertrekken
dan ze erin zijn gekomen."
Voormalig staatssecretaris Albayrak heeft
