401
schaken
dammen
bridge
c
1 ft
4 6
4 1087
ar
zaterdag 17 april 2010
door Cor Jansen
Vassily Smyslov is met zijn 89
jaar de oudste nog levende we
reldkampioen. Hij speelde drie
matches tegen Botwinnik, in
1954,1957 en 1958. De eerste eindigde ge
lijk, de tweede won hij en de derde ver
loor hij. Hij bleef tot op zeer hoge leeftijd
een speler van topklasse.
Zijn manier van spelen was volstrekt lo
gisch. Hij stond ver af van het va-banque-
schaak van spelers als Michail Tal en
Alexey Shirov. Dat wil niet zeggen, dat hij
een saai soort schaak speelde, integendeel.
Zijn beste partijen behoren tot fraaiste
ooit gespeeld. Vooral in het eindspel
blonk hij uit. Hij streefde naar harmonie
zowel in het leven als op het schaakbord.
Zijn combinaties waren leerzaam, begrij
pelijk, gracieus en harmonieus. Een voor
beeld uit zijn jeugd.
Gerassimov - Smyslov. Moskou, 1935. i.d4
ds 2.Pf3 Pf6 3.e3 e6 4.Ld3 C5 5.b3 Pc6 6.Lb2
Ld6 7.0-0 Dc7 8.a3 b6 9x4 Lb7 10.PC3 a6
n.Tei cxd412.exd4 0-0 13-Pa4 Lf4 i4.Pes
dxc415.bxc4 Pxes ïö.dxes Dc6 i7.Lfi Tfd8
i8.Db3 Pg419.h3 Td3Ü 20.Dxb6 Txh3
2i.Ld4Lh2+ 22.Khi Lxes+ 0-1.
Het is daarom verrassend, dat een zijn be
kendste combinaties buiten dit patroon
valt. De partij werd in 1968 door de acht-
koppige jury van de Joegoslavische Scha-
chinformator, waaronder Max Euwe, met
grote voorsprong uitgeroepen tot de beste
partij van het 2e halfjaar van 1968. Ze lie
pen daarmee het risico een bok te hebben
geschoten.
Smyslov - Liberson. Moskou, 1968.
1.C4 es 2.PC3 Pc6 3.g3 g6 4.Lg2 Lg7 s.Tbi
d6 6.b4 a6 7.e3 f5 8.Pge2 Pf6 9.d3 0-0
10.0-0 Ld7 n.a4 Tb8 I2.bs axbs I3.axb5
Pe7 i4.La3 Le615-Db3 b6 i6.d4 e417.d5
Lf7 i8.Pd4 Dd7 i9.Lb2 gs ao.Pce2 Kh8
2i.Tai Pgfi 22.f'4 exf3 ij.Txt'j Pe7 24.PC6
Tbe8 25.Ped4 Pfxds! 26.cxds Lxds
zie diagram
Wit begint nu min of meer gedwongen
een combinatie, die het bord in vlammen
zet. Zelfs na herhaaldelijk naspelen dringt
het pas langzaam door hoe de machinerie
in elkaar steekt. Het is duidelijk, dat het
om een dameoffer gaat, maar daar houdt
het in eerste instantie mee op. Dat is ook
geen wonder, want de combinatie in deze
kolkende stelling is niet minder dan 14 zet
ten diep. Natuurlijk heeft Smyslov niet
tot het einde gerekend, dat gaat het men
selijk brein en zelfs de meest geavanceer
de schaakcomputerprogramma's van te
genwoordig te boven. Maar het is ook
weer niet een 100% speculatief offer. Hij
moet gezien hebben, dat het verliesgevaar
niet erg groot zou zijn, zelfs als zwart
steeds de beste zetten zou vinden. Het is
wel een stelling waarin de ambitieuze ana
lyticus gemakkelijk kopje onder in kan
gaan. 27.Pxf5Ü Txfs 28.Lxg7+ Kg8
29.Txf5Ü Lxb3 30.Txg5 Pg6 31.U16 De6
32.h4 Dxe3+ 33.Kh2 DC3 34-Tfl LC4
35.Tf2 Dei 36.Tgfs Lxbs 37.IXI2 Dbi
38.Lds+ Kh8 39.LC3+ Pes 40.Pxes dxes
4i.Txe5 Zwart gaf het op. Voor de ama
teur is het hoogst interessant om met be
hulp van een sterk schaakcomputerpro
gramma, na te gaan of de grootmeesters
uit 1968 het juist hebben gezien. Hij zal
dan vooral de stelling na de 34e en 37e zet
van wit aan een nader onderzoek moeten
onderwerpen. Kon zwart met 34... Le6 of
met 37... Dat remise houden? Zelfs als dat
het geval is, doet dat nauwelijks afbreuk
doen aan Smyslovs droomschaakpartij.
Een tipje van de sluier kan opgelicht wor
den: Volgens Rybka 3 speelde Smyslov de
partij foutloos!! Toch blijft één vraag on
beantwoord. De partij was weliswaar de
beste van destijds, maar was het ook de
mooiste?
door Daaf Kasse
®©®©@©«®e
Ben Provoost is de vijfde dammer
die het wereldrecord kloksimul-
taan op zijn naam heeft ge
bracht. Alexander Schwarzman
was in 2007 de eerste en na geslaagde po
gingen van Jeroen van den Akker, Anton
van Berkel en Jean Marc Ndjofang bracht
Provoost op 3 april in Hengelo het record
op 34 partijen.
Bij de andere twee simultaanrecords lij
ken de grenzen inmiddels bereikt. Het
laatste wereldrecord blindsimultaan van
Ton Sijbrands draaide uit op een slopen
de marathonsessie en bovendien is deze
vorm van simultaandammen een speciali
teit die wereldwijd slechts door twee spe
lers wordt beheerst. Het wereldrecord si
multaan, dat in 2006 door Anton van Ber
kel op 249 tegenstanders werd gebracht,
vergt een enorme organisatorische inzet
en voor zover ik weet zijn er dan ook
geen nieuwe kandidaten die het record
willen aanvallen.
Bij het wereldrecord kloksimultaan is het
einde nog niet in zicht. Op 15 mei wil Ma
rino Barkel het record op 35 tegenstanders
brengen en daarna volgen er ongetwijfeld
meer kandidaten. Wat opviel bij het na
spelen van de 34 partijen was dat de twee
nederlagen zeer onverdiend waren. Tegen
Paul van der Veen ging Provoost in een ge
heide remisestand door de vlag en tegen
Gino Schtrinzi liep hij in een veelbeloven
de stand in een tactisch trucje. Aan de an
dere kant zat het in een drietal remisepar
tijen, onder andere tegen Anton van Ber
kel, niet tegen. Een van zijn beste partijen
speelde Ben Provoost tegen Michiel
Hagreis. Deze speler komt uit in het twee
de team van Orfam Telecom, de club die
Provoost volgend seizoen inruilt voor
streekgenoot Witte van Moort.
Ben Provoost-Michiel Hagreis:
1.33-29 17-212.39-33 21-26 3-44-39 11-17
4.50-44 6-11 5.32-28 1-6 6.37-32 26x37
7.42x3119-23 8.28x1914x23 9.35-3010-14
10.41-3714-1911.30-25 19-2412.25x14
9x2013.46-41 20-25 14.29x20 25x14
15.47-42 5-1016.34-29 23x3417.40x29
3-9?! 18.44-40 18-23 19.29x18 12x23
20.32-28 23x32 21.37x28 7-12 22.41-3715-20
23.38-3213-18 24.43-38 20-25?! Het spel
van de zwartspeler oogt rommelig. Bij het
vroegtijdig opspelen van de kroonschijf
kan je al vraagtekens zetten en het vrijwil
lig plaatsen van een rand schijf, terwijl
ook 20-24! mogelijk is, ziet er helemaal
vreemd uit. 25.40-34 9-13 26.49-44 i3"i9
27.44-40 8-13 28.31-27 2-8 29.28-23! Wit
moet wel actief optreden, want er 'dreig-
Iedereen die in bridge geïnteresseerd
is, kan zich op verschillende manie
ren hiermee bezig houden. Thuis
bridgen, op de club bridgen, op je pc
bridgen met stepbridge, enzovoort. Ook
op Google kun je meedoen aan een Ame
rikaans programma dat vergelijkbaar is
met stepbridge.
Een andere manier om als toeschouwer
van bridge te genieten wordt geboden
door Bridge Base. Heel vaak wordt er er
gens in de wereld een bridgetoernooi ge
speeld en daarvan wordt dan live verslag
gedaan in Bridge Base. Inloggen op deze
site is eenvoudig via www.BridgeBa-
se.com. Een lidmaatschap is gratis, maar
je moet een eigen wachtwoord invullen.
Dat wordt waarschijnlijk vereist omdat je
ook commentaren kunt geven op biedin
gen en speelwijzen. De organisatoren wil
len maatregelen kunnen nemen tegen die
genen die ongepaste commentaren geven
of op een andere manier hinderlijk zijn
voor spelers of medekijkers. Maar het is
heel leuk dat je op die manier een toer
nooi kunt zien spelen dat in Jakarta, Sjang
hai of Rio de Janeiro wordt gespeeld.
Uit een toernooi in Jakarta komt dit spel
(zie diagram). De namen van de spelers
door Ruud van den Bergh
zijn niet belangrijk. De biedingen waren
als volgt: West opende met ïHa waarop
noord 2KI bood. Zuid kwam in de bie
ding met 2Sch en na pas van west bood
noord nu 3Ha. In de kleur van de tegen
standers belooft dit een redelijk sterke
hand met schoppensteun. Dat was voor
zuid reden om na de pas van oost uit
stand 6Sch te bieden. Een onderzoek of
7Sch misschien ook te maken zou zijn
vond hij blijkbaar niet nodig. Iedereen pas
te hierna.
West kwam uit met hartenheer en toen
de dummy openging, was de eerste in
druk dat dit een niet al te moeilijk con
tract zou zijn. Door het telkens passen
van oost kon je verwachten dat (bijna) al
le uitstaande honneurs bij west zouden
zitten. Ook de snit in klaveren zou dan
wel goed zitten.
Maar als de klaveren 3-3 zouden zitten bij
OW, hoe zou de leider de vrije klaveren
dan nog kunnen bereiken? Ruitenaas was
een uitdagende entree, maar die kon hij
niet bereiken. Toch ging de leider met in
zicht in het spel te werk.
De uitkomst werd in de dummy getroefd
en met schoppen kwam zuid in zijn hand
aan slag. De volgende twee rondjes troef
ISIS
1
s
4
4
4
ffi:
p§§
!SS§II
MWM
k
J
11111!
B
1
^88
O
B
B
ill
A
5
den' nivellerende ruilen zoals 17-22 of
19-23.18x29 30.34x23 19x28 31.32x23
25-30 32.37-3210-15 33.42-37 30-35
34.48-43 35x44 35.39x5015-20 36.43-39
17-2137.45-40 11-17 38.33-28 20-25
39.39-3414-20 40.50-4413-19 Voor een ac
tieve omsingeling leent zijn stelling zich
niet, zodat de zwartspeler besluit de voor
post af te ruilen. In de stand die overblijft
staat wit dankzij zijn sterke centrum op
permachtig. 41.23x14 20x9 42.44-39 8-13
43.40-35 6-11 44.39-33 9-14 45-33-29 4-10?
(zie diagram) 46.29-24? Onder normale
omstandigheden zou Ben hier ongetwij
feld 37-31! hebben gespeeld, om op 21-26
(anders volgt een dodelijke opsluiting met
31-26) door te breken met 34-30! 25x23
28x8 26x28 8-3! 12-18 47.24-20 Een grappi
ge mogelijkheid is hier het offer 27-22
18x27 35-30. Omdat 34-29 dreigt en 14-19
verhinderd is door de dam met 36-31 en
28-22 moet zwart het hebben van de va
riant 21-26 32x1210-15, maat na 28-23!
13-18 (14-20 is na 12-7-2 kansloos) 12-8 is
18x20 verplicht en moet wit het afspel
kunnen winnen. 10-15 48.20x913x4
49.38-33 21-26 Dit verliest snel, maar
zwart keek al tegen een hopeloze stand
aan. 50.33-29! 17-2151.28-22 en zwart gaf
het op.
brachten de leider zover dat hij west twee
keer een hartentje zag afgooien en dat
oost twee keer bekende. Toen zuid klave
renzes op tafel legde, zal hij met spanning
hebben afgewacht of de snit in klaveren
zou lukken. Dat was het geval en met de
vrouw van de dummy maakte hij die slag.
Ook klaverenaas werd gespeeld en toen
op de derde klaveren bij oost de boer en
bij west de heer viel, bleek niet alleen dat
klaveren 3-3 zaten, maar ook dat de klave
ren van de dummy vrijgespeeld waren.
Hij troefde die slag. Nadat hij hartenaas
had geïncasseerd nam de leider een denk-
pauze. Dat duurde wel even.
Hij had nog twee troeven: B-5 en west
had nog V-B-10 van harten.
Hij speelde schoppenboer waarop west
een harten wegdeed. Op schoppenvijf liet
west nog een harten gaan. West zal ge
dacht hebben: als zuid ruitenvrouw
speelt, houd ik mijn ruitendekking en
gaat hij down.
Maar na de laatste troef bracht de leider
west aan slag met harten en die had niets
anders meer dan ruiten waardoor de dum
my aan slag kwam en de laatste slagen
met klaveren kon maken.
Met BridgeBase kun je je goed amuseren.
4 943
Y-
A964
AV10932
T HVB1083
HB3
#H54
V108752
#B87
West gever, niemand kwetsbaar
