22 zeeland
Ontnuchterend tijdsbeeld van
itóiSiS'
'Westerschelde
CDA wil
Sloeboog
en N59
Nu genieten
van de tuin?
onelinehovenier.nl
Het bevallingenboek van Marinus de Broekert was in 2004 haast bij het
oud papier beland bij een grote schoonmaak. Mevrouw M. Bek-
Hundersmarck uit Kapelle redde het en ging ermee naar het archief
GEVRAAGD VOOR ONZE
VOLGENDE DRIE VEILINGEN:
Taxatie- en innamedagen: 21, 22 en 23 april, op afspraak.
donderdag 15 april 2010
door Jeffrey Kutterink
DEN haag - De nieuwe regering
moet zo snel mogelijk werk ma
ken van de aanleg van de N57 en
de verdubbeling van de N59 op
Schouwen-Duiveland. Ook moet
het goederenspoor tussen de ha
vens van Vlissingen en Antwer
pen worden verbeterd door de aan
leg van de Sloeboog.
Het CDA-congres besluit volgende
week om deze projecten op te ne
men in het verkiezingsprogram
ma. Den Haag moet samen met de
regio opdraaien voor de kosten.
De nieuwe regering besluit over
welke projecten tussen 2020 en
2028 moeten worden uitgevoerd.
Als Zeeland eerder geld kan op
hoesten, kunnen projecten sneller
worden aangelegd.
Om het toeristenverkeer op Schou
wen-Duiveland op te vangen is
een nieuwe weg nodig die grof
weg loopt vanaf de Oosterschelde-
kering tot in de buurt van Seroos-
kerke. Ook vindt het CDA dat de
N59 van Bruinisse tot aan het Hel
legatsplein moet worden verdub
beld. Om te zorgen dat goederen
spoortreinen direct van de havens
van Vlissingen naar Antwerpen
kunnen rijden, is de aanleg van de
Sloeboog nodig. Nu moeten goede
rentreinen vanuit Zeeland vaak
doorrijden tot aan rangeerterrein
Kijfhoek bij Zwijndrecht. Een af
slag bij Bergen op Zoom ontziet
het drukke spoor naar Zuid-Hol
land. De CDA-afdelingen hebben
afgestemd welke projecten zij in
het programma willen hebben. Al
le regionale wensen worden geho
noreerd, zo is de afspraak.
GERED VAN HET OUD PAPIER
door Harmen van der Werf
Gerard Lepoeter, kenner
van de Zeeuwse geschie
denis, voelde het direct
aan. „Dit moet iets bij
zonders zijn." Het boek waarin Ma
rinus de Broekert van 1824 tot 1872
alle bevallingen bijhield, was net
bij het gemeentearchief van Kapel
le bezorgd. Lepoeter bladerde het
door. Hij was verkocht. Eind 2004
was dat. Vijfjaar heeft hij eraan ge
werkt om het bevallingenboek van
De Broekert voor iedereen toegan
kelijk te maken. Lepoeter, een ech
te doordouwer, kreeg daarbij hulp
van gynaecoloog Herbert Teeuw,
die jarenlang in de ziekenhuizen
van Goes en Zietikzee werkte. Het
resultaat van alle noeste arbeid,
een ruim 470 pagina's tellend
boekwerk, schetst een ontnuchte
rend tijdsbeeld.
Teeuw voelt dat zeker zo. „Toen ik
de eerste keer de aantekeningen
van De Broekert doornam, greep
het me aan." De voorganger van
Teeuw moest zijn werk onder zul
ke primitieve omstandigheden
doen dat het anno 2010 bijna on
voorstelbaar is. Veel meer dan zijn
handen en een verlostang had De
Broekert niet beschikbaar als appa
ratuur. Hij volgde een gedegen
praktijkopleiding in Goes, van zijn
veertiende tot tweeëntwintigste.
De kennis van het menselijk li
chaam was echter nog zo beperkt.
De Broekert stond voor een raad
sel als vrouwen na een bevalling
hevige koortsen kregen. Hij had er
geen idee van dat infecties konden
worden veroorzaakt door handma
tig, inwendig onderzoek. Een ver
band tussen bacteriën en koortsen
was De Broekert helemaal onbe
kend. Louis Pasteur ontdekte dit
'pas' in i860.
De Broekert deed wat hij kon. Hij
probeerde bevallingen zo goed mo
gelijk te laten verlopen. Lepoeter
en Teeuw hebben daar allebei be
wondering voor. „Het is verbazing
wekkend", stelt Teeuw, „dat zoveel
vrouwen die De Broekert hielp, de
bevalling overleefden na alle, door
hem beschreven problemen." De
Broekert deed in Wemeldinge
1548 bevallingen. 'Slechts' achttien
vrouwen overleden daarbij in het
kraambed, vaak enkele dagen na
de bevalling. Het aantal kinderen
dat stierfj was veel groter. Tweelin
gen hadden bijna helemaal geen
overlevingskans. Eén tweeling red
de het in De Broekerts jarenlange
praktijk.
Lepoeter en Teeuw hebben alle be
schrijvingen van De Broekert in
hun boek overgenomen. Lepoeter
heeft die aangevuld met gegevens
uit bevolkingsregisters. Onderzoe-
Schrijvers Herbert Teeuw (links) en Gerard Lepoeter op een historische plek, bij het huis van 'hun' vroedmeester
ZEEUWS VEILINGHUIS
OUDE BOEKEN
MUNTEN
KUNST ANTIEK
Boeken, prenten en
landkaarten van voor 1800.
Tevens bibliotheken.
Munten, penningen en
bankbiljetten van voor
1945. Tevens collecties.
Schilderijen, Chinees
porselein, Art-Deco,
sieraden, zilver, etc.
Herengracht 74 4331 PX Middelburg Tel. 0118 - 650 680 www.zeeuwsveilinghuis.nl info@zeeuwsveilinghuis.nl
door Ben Jansen
DREISCHOR - Zijn eerste werkdag
als Deltacommissaris, tweeënhalve
maand geleden, markeerde hij met
een kranslegging bij het Waters
noodmonument in Ouwerkerk.
Daarmee gaf Wim Kuijken blijk
van gevoel voor verhoudingen: vei
ligheid tegen het water staat voor
op.
Sindsdien heeft hij niet stilgeze
ten. Deze week stelde hij zich in
Zeeland, West-Brabant en Zuid-
Holland op de hoogte van de plan
nen om het deltagebied van Zuid-
west-Nederland veilig, veerkrach
tig en vitaal te maken.
Op zes plaatsen in het land wordt
gewerkt aan bijdragen voor het eer
ste Deltaprogramma dat Kuijken
op Prinsjesdag wil presenteren.
Nergens zijn de ideeën over een
nieuw Deltaplan zo ver gevorderd
als in Zuidwest-Nederland. „Dat
kan ook niet anders", zegt Kuijken
droogjes, „hier waren ze al bezig
voordat de commissie Veerman
met haar rapport kwam. Maar hoe
dan ook, elders in het land kan
een voorbeeld worden genomen
aan de aanpak in de zuidwestelijke
delta."
Kuijkens Deltaprogramma wordt,
zo verzekert hij, een nuchter, realis
tisch verhaal. „Veerman c.s. heeft
vooral een visie gegeven. Ik wil uit
gaan van wat we weten en wat we
meten. Over de rivierafvoeren,
over zeespiegelrijzing, over tempe
raturen. Natuurlijk zijn er onzeker
heden. Daarom moeten maatrege
len flexibel zijn. En we moeten
ons realiseren dat we wel heel veel
kunnen willen, maar dat er ook
geld voor moet zijn."
Kuijken heeft zich de afgelopen
maanden ook verwonderd. Over
hoe welhaast tegenstrijdige belan
gen in de Waddenzee uiteindelijk
wel te verenigen waren en in de
Westerschelde niet. En waarom
het begrip ruimte voor de rivier
overal in Nederland begripvol
