9 spectrum
Zaterdag 10 april 2010
zijn nog niet eens zo heel lang geleden, in
de jaren zeventig van de vorige eeuw.
Toen vormden de pinisi de grootste vloot
van zeilende handelaren in Indonesië.
Net als bij de vroegere pinas maakt de
boeg van de pinisi een scherpe hoek met
het water en de achterkant, die is plat.
Vroeger hadden pinisi twee roeren: aan de
zijkant van het achterschip, vastgezet met
rotan. Tegenwoordig hebben ze aan één
stuurman genoeg en hebben zelfs moto
ren hun intrede gedaan. KLM noemen ze
die variant. Kapal Layar Mesin staat voor
Boot Zeil Machine. De meeste Sulawezen
moeten er echter nog niet te veel van heb
ben.
In de loop der decennia zijn de schepen
ook wat gegroeid. Voorheen bleven de
Altijd werkt een ploeg van tien man tegelijk
tweemasters beperkt tot een lengte van
vijfendertig meter, het tienvoudige aan
tonnen in gewicht en de masten staken
nooit verder dan dertig meter boven het
dek uit. De bouw is wel hetzelfde geble
ven. Alles is van hout, dat wordt gehaald
uit de noordelijker gelegen bossen van Su
lawesi en uit Kalimantan. Om het dek te
verstevigen, wordt het ingesmeerd met
boomsap.
Alles gebeurt met.de hand. Overal liggen
schuurpapiertjes en kabels, die zie je er
nauwelijks. Wie zijn tradities graag in ere
houdt, en dat doen ze in Sulawesi, ge
bruikt zo weinig mogelijk spijkers en elek
triciteit. Vaders hebben hun zoons geleerd
hoe het moet. Op de werf in Bira tref je
dan ook geen bouwtekening aan. Hooguit
worden er wat afmetingen op de muur ge
krabbeld met krijt. „Het zit gewoon in on
ze hoofden," zegt Sukardi, terwijl het
zweet van het zijne af veegt. Hij timmert
al tientallen jaren aan de schepen, altijd in
een ploeg van tien. „Ik zou niets anders
willen doen. Pinisi varen door mijn
bloed."
De schoeners zijn een bekende ver
schijning in Sunda Kelapa ('Ko
kos van Soenda', zoals Jakarta oor
spronkelijk heet), de oude haven in het Ba-
tavia-gebied van Jakarta. Vlak langs elkaar
liggen ze, overal staan vismanden. De eet-
kraampjes, de kaki lima's, varen wel bij de
hongerige vissers. In de haven van Makas
sar, Paotere, liggen vooral goederen. Ce-
mentzakken bijvoorbeeld. De pinisi doen
hier dienst als transportschepen. Mensen
werken er dag en nacht, zeven dagen per
week.
In zes tot negen maanden is het schip
klaar. Afhankelijk van de kwaliteit betaalt
de koper er dan een paar miljoen Indonesi
sche rupiah voor. Dat komt neer op een
paar honderd euro. Volgens Sukardi zijn
het echter niet langer meer de autochtone
handelaren die ze kopen. „De laatste tijd
komen er steeds meer buitenlandse kopers
op onze werf Vooral westerlingen. Die ne
men ze mee 'naar Europa of gebruiken ze
hier als toeristische schepen. Ze zeilen er
mee naar Thailand en Maleisië. En kenne
lijk gaat dat goed. Die ene Fransman heeft
er al vier besteld."
Van Zeeland-
naar Indonesië
TÉÉB
Volg de belevenissen
van Wendy dagelijks
op haar blog:
www.pzc.nl/amatoo.
In de haven wordt dag en nacht gewerkt, zeven dagen per week.
