spectrum 4
SpSpt;
Voorlopig duikt er elke
dag een nieuwe lentebode op
De grijze kleur is uit Noord-Frankrijk meegebracht
Zaterdag 10 april 2010
Groot hoefblad
Maarts viooltje is nu op de top van zijn bloei.
foto's Chiel Jacobusse Klein hoefblad heeft nog volop bloemen.
Toegegeven... De eerste bloemen van het jaar zijn
al uitgebloeid. Krokussen en sneeuwklokjes heb
ben plaatsgemaakt voor narcissen en hyacinthen
en zelfs die zijn alweer op hun retour.
Maar andere voorsjaarsbloemen zijn op hun hoogtepunt.
Het maarts viooltje bijvoorbeeld.
Anders dan de naam zou doen vermoeden valt de hoofd-
bloei van dit mooie wilde viooltje in de eerste helft van
april. Zijn wetenschappelijke naam is dan ook veel beter
gekozen.
Die luidt 'odorata'; dat betekent welriekend. En lekker rui
ken doet het maarts viooltje. De geur doet mij altijd aan
die van een ouderwets snoepwinkeltje uit de jaren zestig
denken.
Er is een op het maarts viooltje gelijkende soort die de
heerlijke geur mist.
Dat is het hondsviooltje, dat vooral in de duinen en op de
zandgronden groeit. Het voorvoegsel 'honds' wil in dit ge
val zeggen minderwaardig, omdat de karakteristieke geur
ontbreekt. Precies zoals de hondsroos zijn naam dankt
aan het feit dat hij de appeltjesgeur van de egelantier mist
Met de geur van het maarts viooltje is iets merkwaardigs
aan de hand. Als je eventjes aan de bloem blijft ruiken
dan lijkt het alsof de geur verdwijnt. In werkelijkheid
treedt er geurverzadiging op, wat inhoudt dat je vermo
gen om te ruiken aan zijn einde is.
Het maarts viooltje kiemt het beste in rulle grond en de
plant heeft een heel mooi foefje om te zorgen dat het
zaad op de meest kansrijke plekken terecht komt.
De zaden zijn voorzien van een zogenaamd mierenbrood
je: een aanhangsel waar mieren helemaal dol op zijn. Die
gaan met de zaden op sjouw en laten na het verorberen
van het mierenbroodje de zaden achter rond hun eigen
nesten; inderdaad de meest rulle plaatsen onder struweel
en in jong bos.
Het hoefblad is ook op zijn retour, maar toch staat her er
hier en daar nog prachtig bij. Het klein hoefblad is uiterst
algemeen.
De stralend gele bloemetjes kunnen al vanaf half februari
in bloei zijn, maar pas nu verschijnen de eerste bladeren,
Die bladeren verzamelen energie uit het zonlicht (via zo
genaamde koolzuurassimilatie) en die energie wordt in de
vorm van voedingsstoffen opgeslagen in het ondergrond
se wortelstelsel.
De voorraad is groot genoeg om te zorgen dat de bloe
men in het eerste voorjaarszonnetje al kunnen ontluiken.
Het groot hoefblad lijkt alleen op het klein hoefblad door
zijn (grotere) hoefVormige bladen.
De roze bloeipluimen en de bouw van de bloemen ma
ken direct duidelijk dat - ondanks de naamsgelijkenis - de
planten niet tot dezelfde familie behoren.
Groot hoefblad is in Zeeland verre van gewoon. Je vindt
het in beschaduwde slootkanten en soms ook wel aange
plant in wilde tuinen.
Nu de temperatuur zo hoog is, stijgt het aantal bloemen
explosief
Paardenbloemen, pinksterbloemen, paarse dovenetel, klei
ne veldkers, grote ereprijs...
Elke dag valt er wel weer een nieuwe lentebode te begroe
ten.
We rijden door het landschap van Tholen richting Oud-Vossemeer.
Een erf omringd door hoge bomen doemt op in de verte. Bijna licht
blauw lijkt de typisch Zeeuwse schuur in het groengrijze landschap.
Op de 'Kouwenberg' van familie Van Os lopen de deelnemers aan de excursie
'streekeigen erf nieuwsgierig rond. Als erfbezitters komen ze graag even in de
keuken van een ander kijken, om ideeën op te doen en kennis te vergaren.
Excursieleiders Gerard Smallegange van Boerderijenstichting Zeeland en Rudie
Geus van Landschapsbeheer Zeeland maken de geschiedenis van de streek en
haar bewoners weer levend. Ze tonen de cultuurhistorische waarde van de ver
schillende elementen. Gerard wijst op de schuur. Veel houten Zeeuwse schuren
zijn zwart met wit en van oorsprong gepotdekseld. Ze zijn goed herkenbaar door
dat de planken over elkaar heen vallen. De schuur van Kouwenberg is begin 19e
eeuw gebouwd in rabat structuur. De grijze kleur is door de toenmalige eigenaar
uit Noord-Frankrijk meegebracht, een kleur die daar in die tijd veel voorkwam,
aangevuld met de witte randen, die weer typisch Zeeuws zijn.
We mogen in de bakstenen bakkeet kijken. De oven waar brood werd gebakken
is er nog in oorspronkelijke vorm, net als de plafondbalken en de vloertegels. De
ovendeur heeft dezelfde authentiek rode kleur als het houten hondenhok. Bui
ten ligt een hoop oude bakstenen. Vooral laten liggen is het motto. Mossen
groeien hier in overvloed.
Over het erf vliegt een duumke, langs de Zeeuwse haag. Gerard steekt zijn duim
erbij op. In de houthoop onder de populier wordt het winterkoninkje herkend.
Er is veel te koesteren. Vol goede voornemens vertrekken de deelnemers naar
het volgende erf.
