u
D
In de
ban van
tv
media
35
heimwee tv
Na de 'comeback' van
onder meer 't Schaep
met de 5 pooten en
Zeg 'ns Aaa blijkt de
trend van retro-tv
nog lang niet voorbij.
We kijken massaal
naar Bananasplit en
Hints, Koffietijd is
terug en straks volgt
Tros Stedenspel.
Bernice Breure zocht
uit waar die hang
naar tv-van-vroeger
vandaan komt.
media@wegener.nl
024-3650570
Zaterdag 10 april 2010
DE STRATEMAKEROPZEESHOW
In de serie Heimwee TV worden elke week
tv-series uit het verleden belicht die de
geur van nostalgie ademen.
foto ANP
e Stratemakeropzee-
show in de jaren zeven
tig was voor kinderen
wat Spuiten en Slikken
nu voor pubers is:
anarchistisch en gewaagd. Waar
zag je als jaren-zeventig-kind een
deftig dame (Wieteke van Dort)
haar rok optillen om een knette
rende scheet te laten? En waar
hoorde je zoveel vieze woorden?
Zomaar een dialoog uit De Strate-
makeropzeeshow: 'Kunt u mij het
Drollenpad wijzen? Nou, dan
moet u daar de Piessteeg door, dan
het Poepjesplein, dan Lulletjes-
brug over en dan Kutjesstraat
rechts en dan komt u op het Drol
lenpad'. Het zal niemand verbazen
dat Nederland daar in 1972 niet he
lemaal klaar voor was. Henk van
der Meijden schreef in De Tele
graaf verontwaardigd 'Vara leert
jeugd schuttingtaai!', wat er uiter
aard voor zorgde dat de serie al
leen maar meer werd bekeken.
Naast Aart Staartjes stalen Wiete
ke van Dort als de Deftige Dame
en Jóóst Prinsen als Erik Engerd
de show. Voor het trio bleek het
de opmaat voor een lange, zeer
succesvolle tv-carrière. Hun talent
was in dit kinderprogramma di
rect duidelijk. Vooral Erik Engerd
werd mateloos populair. Al was
die met zijn maffe geluiden
('mhwhwhrwwrlaaah!') meer hila
risch dan eng. Los van wat ge-
scheet met hier en daar wat schut
tingtaai, was De Stratemakeropzee-
show een typisch Vara-product.
De teksten voor het programma
werden geschreven door Willem
Wilmink, Hans Dorrestijn en Ka-
rel Eykman. Dat verklaart direct
de anarchistische toon. Licht re
bels met een boodschap: dwing
een kind niet in een keurslijf Dus
leerde je in het lied Je bent een lieg
beest dat het helemaal niet erg was
om de boel bij elkaar te liegen. 'Je
bent een liegbeest, een jokkebrok.
Van achter en van voren, maar ga
er alsjeblieft mee door, want het is
zo grappig om te horen!', zongen
Aart, Wieteke en Joost. Ik heb zel
den de boel zo bij elkaar gelogen
als na die uitzending.
De Stratemakeropzeeshow verdeel
de de klas in twee kampen. De
ene helft mocht het wél zien van
pa en ma, de andere niét. En de
Stratemakerkijkers waren natuur
lijk véél leuker dan de braveriken
die het niet zagen. De Stratemaker-
generatie is nu in de veertig en je
pikt ze er zó uit. Vrijdenkers die
zich niks laten zeggen. Voordrin
gen in de rij, scheten laten in het
openbaar en de boel bij elkaar lie
gen. Aart, Wieteke en Erik be
dankt! Ivar Hoekstra
Mannen en vrou
wen in meters
hoge, houten
matroesjka's
schuifelen rich
ting finish. Hier
en daar gaat het mis en kruipen
verhitte deelnemers uit de over el
kaar buitelende poppen. Haastig
proberen ze hun pop weer over
eind te krijgen om de weg richting
eindstreep te vervolgen. Lachen,
gieren, brullen? Talloze internet
tende Europeanen vinden van
wel, getuige de digitale dankwoor
den aan de Brit die dit fragment
van Spel zonder Grenzen op You-
Tube plaatste.
Fans uit Nederland worden door
de Tros vanaf de zomer bediend
met een gloednieuwe reeks Steden -
spel waarin Nederlandse gemeen
ten het gaan opnemen tegen Bel
gische steden. Onbekende landge
noten strijden in en rond een
megazwembad tegen Vlamingen
in een studio nabij Antwerpen.
Het is de zoveelste exponent van
'retro-tv na nieuwe afleveringen
van legendarische dramaseries als
't Schaep met des pooten en Zeg 'ns
Aaa en de terugkeer van shows In
de hoofdrol en Eén van de acht. Mo
menteel stemmen op zondaga
vond miljoenen mensen af op on
schuldig leedvermaak bij Bana
nasplit (Tros) en wordt aan het ein
de van de werkweek bij de KRO
in Hints weer ouderwets ver
trouwd aan oorlelletjes getrokken
('klinkt als'). Aan de comeback
van Koffietijd, terug op tv sinds
tweede paasdag, ging een ware
componistenstrijd vooraf: wie
mocht de bekende titelsong van
het babbelprogramma afstoffen?
De verklaringen voor de recycling
van tv-krakers, wellicht in 2004
aangesticht door uitgerekend BNN
dat Avro's Sterrenslag inclusief in
strakke pakjes gestoken BN'ers op
het scherm bracht, zijn legio. Zoe
ken we als publiek oude vertrouw
de titels omdat we de boze buiten
wereld niet meer begrijpen? Zijn
we onze Nederlandse identiteit op
nieuw aan het ontdekken? Speelt
de crisis een rol? Is het geld dom
weg op bij de zenders, of speelt
makers creatieve lamlendigheid
parten? Conny Simon (57), werk
zaam bij de Tros als redacteur,
mag zich dezer dagen 'chef teams'
bij Stedenspel noemen. Haar werk
gever heeft met de nieuwste reani
matie van een tv-kraker een duide
lijk doel voor ogen. „Stedenspel
was leuk, pretentieloos en onge
vaarlijk amusement. Dat gevoel
van 'laten we het gewoon weer
eens leuk hebben met elkaar' wil
len we terugbrengen. Het hoeft
niet kneuterig, maar de Tros wil
wel ver wegblijven van de afzeikte
levisie die we de afgelopen jaren
zoveel hebben gezien." Dus is het
wedstrijdelement niet het voor
naamste in Stedenspel, waarvan de
originele versie met dorpelingen
verkleed als kasteeltorens op een
waterbaan aan jonge kijkers mis
schien het beste kan worden uitge
legd als een prehistorische Wipe
Out.
Simon heeft de nadrukkelijke op
dracht een doorsnee van de Neder
landse bevolking te selecteren. „Be
langrijk is dat de teams niet louter
uit sportschooltypes bestaan. We
zoeken ook mensen die een paar
kilootjes te veel wegen." Onder
meer toneelverenigingen, teams
van de vrijwillige brandweer en
docenten van middelbare scholen
hebben zich opgegeven voor
stunts die in en bij het water moe
ten plaatsvinden. „Natuurlijk is
het een competitie, maar Steden
spel moet vooral een show worden
waar het plezier vanaf spettert."
Om de sfeer van destijds in herin
nering te halen heeft Simon geen
oude afleveringen nodig. Ze weet
nog precies hoe ze als pakweg
M Reageren?
"1 redactie.media@wegener.nl
10-jarige die zaterdagavonden be
leefde. „We waren met vijf kinde
ren thuis, de oudsten mochten ér
voor opblijven. Mijn vader fiets
te nog even snel naar het
Ijspaleis om terug te komen
met slagroomwafels. Onder
tussen wachtten wij hem
op in pyjama en, heel cliché
ja, met natte haartjes."
Is het dat gevoel van gebor
genheid dat we terug wil
len? Anneke Smelik, profes
sor visuele cultuur aan de
Radboud Universiteit Nijme
gen, is niet erg onder de in
druk van onze hang naar
vroeger. Nostalgie is volgens
haar niets meer dan onderdeel
van een postmoderne samenle
ving op zoek naar iets nieuws. Het
verleden wordt gebruikt als 'grab
belton' waar we naar believen iets
uithalen. Dat zie je trouwens ook
terug in de opmars van verfilmde
jeugdboeken of de vintagemode.
„Dan wordt er een petticoat uit de
jaren vijftig gecombineerd met
een breedgeschouderd jasje uit de
jaren tachtig." Maar het is, vindt
ze, een mythe dat we écht terug
zouden willen naar die goeie,
oude tijd. „Ik vind het weinig bete
kenisvol. We willen alleen maar te
rug onder onze voorwaarden, met
de welvaart van nu." De nostalgie
is nep. Bovendien wijst Smelik fijn
tjes op de keerzijde van de alom
geroemde nattehaartjesavond,
„We vergeten voor het gemak
maar even hoe verstikkend die tijd
voor velen was. Om maar niet te
spreken van het gebrek aan keuze
vrijheid. In het hele huis was maar
één tv. En los van dat er al niet
veel te kiezen was, bepaalde toch
met name pa wat er op die zater
dagavond gekeken werd."
De opnamen van Stedenspel vin
den in apri! plaats. Veie tiental
len teams hebben zich al aange
meld. Wel is nog volop plek
voor publiek in de studio. Voor
meer informatie: www.tros.nl
De vaste spelers van de hedendaagse Hints: (v.l.n.r.) Saar Koningsberger, Roué Verveer, presentatrice Sofie van den
Enk, Pim Muda en Cigi Ravelli. foto GPD
