iolmi nra n »en
Chinese mijnen
slagveld voor kompels
Illegale delvers
lopen groot gevaar
In de VS stierven maandag 25 mijnwerkers in het harnas. In China wordt in een ondergelopen
mijn gezocht naar 31 kompels. „Het is zaak machines risico's te laten lopen, niet de mensen."
donderdag 8 april 2010
reageren?
nieuwsredactie@wegener.nl
Onlangs zat mijnbouwtechno-
loog Hans de Ruiter bij een
congres in de VS waar cij
fers werden gepresenteerd
die de aanwezige deskundi
gen tevreden stemden: het aantal Ameri
kaanse mijnongelukken met dodelijke af
loop daalt. Nu, nauwelijks een maand la
ter, rouwt de VS om zijn grootste mijn
ramp sinds 1984. Door een explosie in een
kolenmijn in Montcoal werden 25 kompels
op 2,5 kilometer diepte levend begraven.
„Mijnongelukken spreken altijd tot de ver
beelding", weet De Ruiter. „Ze worden
breed uitgemeten in de media. Toch moe
ten we niet vergeten dat westerse mijnen
de afgelopen tien, vijftien jaar écht veiliger
zijn geworden. Ik durf te zeggen: veiliger
dan het verkeer."
En dat heeft volgens de universitair hoofd
docent aan de TU Delft, die zelf jaren
werkzaam was voor mijnen in Chili, het
poolgebied en Canada, maar ten dele te
maken met voortschrijdende technologi
sche ontwikkelingen. „Het komt vooral
door een mentaliteitsverandering. De top
van bedrijven heeft de afgelopen jaren de
druk op het personeel om veilig te werken
steeds verder opgevoerd. Dat is ook ver
werkt in vele protocollen. Een mentaliteits
verandering werkt alleen als die 'van bo
ven' komt."
Steeds meer westerse mijnbouwbedrijven
hebben veiligheid met stip op één staan,
verzekert De Ruiter. Ook uit eigenbelang.
„In een land als Canada kunnen managers,
maar ook bestuurders die zelf nooit in een
mijn komen, als het misgaat juridisch aan
sprakelijk worden gesteld."
De Ruiter verwacht niet dat Westerse lan-
China bejubelt de redding van 115
mijnwerkers die tien dagen vastza
ten in een ondergelopen kolen
mijn. Maar nergens wordt de
vraag gesteld waarom nog altijd da
gelijks gemiddeld zeven werkers
omkomen in kolenmijnen.
De mijnen in China zijn de dode
lijkste ter wereld. Het land telt offi
cieel 16.000 mijnen en 7 miljoen
mijnwerkers. Vorig jaar kwamen
volgens de overheid 2631 kompels
om het leven, bij 1616 incidenten.
Dat is bijna een vijfde minder dan
in 2008 en de helft minder dan
vijf jaar terug. Ter vergelijking: in
de ruim zeventig jaar dat er in Ne
derland - tot 1974 - sprake was van
grootschalige steenkoolwinning
sneuvelden er volgens het Neder
lands Mijnmuseum 1485 mensen.
De Chinese mijnen blijven een do
delijke val waar arbeiders in wor
den gelokt met lonen die hoger lig
gen dan elders. Elk jaar wordt vijf
miljard ton aan grondstoffen naar
boven gehaald. Tweederde van de
energiebehoefte leunt op kolen.
De verwachting is dat de vraag de
komende twintig jaar verdubbelt.
De mijnen staan onder continue
druk om meer te produceren. Fa
len schaadt immers het econo
misch wonder van China. Het
drijft de mijnen ertoe om kompels
dubbele diensten te laten draaien
en voorschriften te negeren.
Volgens het Bureau voor Arbeids
veiligheid zijn de voornaamste oor
zaken van rampen 'onverantwoor
de mijnbouw en het ontbreken
van vluchtroutes'. Peking belooft
nu wéér strenger toezicht. Onveili
ge en illegale mijnen zullen wor
den gesloten. Voornemens zijn
één ding in China, naleving iets an
ders. Zeker in Shanxi, dé kolenpro-
vincie. Daar lukt het schatrijke
mijnbazen steeds weer om autori
teiten om te kopen.
De mijnbouwsector is essentieel
voor de Zuid-Afrikaanse econo
mie. Zuid-Affika is de grootste pla-
tinaproducent en de op twee na
grootste goudproducent ter we
reld. Vanwege de slinkende goud
voorraden neemt het economi
sche belang van mijnbouw voor
het bruto nationaal product af
Toch blijft de mijnindustrie een be
langrijke bron van werkgelegen
heid. Volgens het ministerie van
Energie werken er meer dan
480.000 mensen. De werkomstan
digheden zijn erg onveilig; jaarlijks
komen zo'n tweehonderd arbei
ders om het leven.
Susan Shabangu, minister van
Mijnbouw, heeft aangekondigd
iets te willen doen aan dit slechte
imago. Zij wil de wetgeving aan
scherpen waardoor de controle op
de grote mijnbedrijven kan wor
den opgevoerd. Ook wil ze mijn
werkers beter opleiden en
voorlichten. Mooie plannen, maar
een groot probleem blijft de groot
schalige illegale mijnbouw. Het
gaat om gouddelvers die in offici
eel ongebruikte schachten actief
zijn. Ze lopen grote risico's. Vorig
jaar juni kwamen zeker 76 illegale
mijnwerkers om in een verlaten
mijn van Company Gold,
Zuid-Afrika's derde goudprodu
cent, in het plaatsje Welkom.
Volgens Jabu Maphalala, woord
voerder van de Chamber of Mines,
is onduidelijk hoeveel mensen pre
cies hun geluk beproeven in verla
ten mijnen. De illegale goudzoe
kers zijn veelal afkomstig uit buur
landen als Lesotho of Mozambi
que, en blijven vaak lange tijd on
der de grond.
Susan Shabangu liet in een verkla
ring weten dat de regering onwetti
ge mijnexploitatie niet langer zal
tolereren. En dat de dood van elke
mijnwerker er een te veel is.
door Carel Goseling, Joost
correspondenten Frank He
Remko Tanis
