Volgens archeologen leerde de mens ruim
500.000 jaar geleden de kunst van het zelf
vuur maken: door een paar stenen tegen
elkaar te slaan of droge takken langs elkaar
te wrijven, ontstond zó veel warmte, dat je
er licht ontvlambare materialen mee kon aansteken.
Lezer Marcel Oorthuis heeft een 'gas'aansteker van
vóór het piëzotijdperk, die door de oermens met blij
gegrom en een dankbare por zou zijn verwelkomd.
„Mijn apparaat werd in de jaren vijftig nog dagelijks
door mijn moeder gebruikt", zegt Oorthuis. „Het
stamt uit de tijd dat er in mijn geboorteplaats Dene
kamp nog geen aardgas was en alle huishoudens het
met flessen butagas moesten doen. Rechtsboven zit
een gebogen pennetje, dat een vuursteentje door mid
del van een spiraalveertje tegen een geribbeld wieltje
duwt. Door op de flipper te drukken, gaat het wieltje
draaien en geeft het apparaat een flinke vonk af."
Oorthuis bewaart fijne herinneringen aan de aanste
ker. „Voor ons, toen nog kinderen, was het een bron
van vermaak. Als je het apparaatje boven het reeds
brandende gascomfoor gebruikte, liet het een hele
reeks sterretjes verschijnen. Dit tot groot plezier van
ons en tot ergernis van onze moeder, die het pure ver
spilling vond van gas en vuursteentjes."
25 wonen
El
Oude vlam blijft mooi
wonen@wegener.nl
024-3650509
Zaterdag 27 maart 2010
K E U K E N L I JKEMl
ontwerpen zijn jong, schreeuwend actueel en kunnen zich
meten met wat er op internationaal designgebied gebeurt.
Maar dat Leolux' jongste project associaties oproept met
Milaanshows van Italiaanse concullega's als Moroso en Cap-
pellini, wuift de directeur van Leolux weg. Met zulke trend
setters wil hij zich niet meten. „Dat is nog te veel eer." Maar
zij doen op een bepaalde manier hetzelfde: naast hun meer
behouden collectie zetten zij de trend door jonge talenten
uit te nodigen werk te maken of door grote ontwerpers een
opdracht te geven. Journalisten, stylisten, het meubelvak: ie
dereen staat jaarlijks te dringen bij de stands van de Italiaan
se trendsetters om iets van de tijdgeest op te snuiven.
Leolux staat niet alleen in de drang zich op een andere ma
nier te laten zien. Sterker nog, andere Nederlandse meubel
fabrikanten gingen het Limburgse bedrijf al voor. Meubel
producent Montis uit Dongen liet zichzelf in april 2008 al
van een andere kant zien. Op de stand in Milaan prijkten
naast het Montisprogramma ontwerpen die het label
Montis+ kregen: het bijzondere leren krukje Miss Judith
van studio Demakersvan, poefballen van Studio Job en
Cup, een poef in zadelvorm, ontworpen door Simon Pengel-
ly. Vorig jaar kwam daar de 'zitzakstoel' Lazy Bastard van
Bertjan Pot en een prototype van een flexibel stoeltje van
www.leolux.com/www.pode.nl
www.montis.nl
www.gelderlandgroep.nl
Pepe Heykoop bij. In productie is nu ook Unfold, een gro
te poef van Patricia Vernooij, die drie lagen bekleding
heeft. Door de helften om te keren, zijn bovendien vijf
verschillende combinaties mogelijk. Een nieuw prototype
is de lamp Lampshades van Pepe Heykoop.
Toch is het wel de bedoeling alle 'experimenten' ook daad
werkelijk in productie te nemen, benadrukt Paul van den
Berg, directeur van Montis. „We willen niet alleen goede
sier maken met MontisHet moeten ook bruikbare pro
ducten worden. De presentatie van bijvoorbeeld Moroso
in Milaan is prachtig. Artdirector Patrizia Moroso zet daar
een waanzinnige stand op, heel modisch, fantasievol en
inspirerend. Maar het is wel de haute couture van het de
sign, want de meeste stukken halen het niet tot in de
meubelzaak. Maar het brengt de boel wel in beweging.
Het is goed voor je naam en je merk. We hebben er veel
aandacht door gekregen. Mensen zien ineens iets aan je.
Dat je je bezighoudt met experimentele ontwerpen die
toch bruikbaar zijn. Dat levert nieuwe klanten en media-
aandacht op, maar ook interesse van ontwerpers."
Om die brug is het hem heel erg te doen, zegt hij. „Van
oudsher bestaat een grote kloof tussen de industriëlen die
zo snel mogelijk geld willen verdienen met producten en
de ontwerpers, die soms wat zweverig, maar altijd creatief
achter de tekentafel zitten. Het is goed hen te confronte
ren met de harde realiteit van de fabriek en wij laten ons
graag meesleuren in hun creativiteit."
Het is precies de kruisbestuiving die Van Werkum van
Leolux ook zoekt. „Wij voelen als merk de behoefte ons
erfgoed te delen. Als gedegen 75-jarige fabriek zoeken we
ook de evolutie op. Dan moet je je wel gaan bezighouden
met de 'celdelingen' in de meubelwereld. Het zijn natuur
lijk juist de afwijkende cellen, de experimentele vrij
denkers en hun werk, die zorgen voor verandering", filo
sofeert Van Werkum. Voor Leolux, dat zeker wil door
gaan met de Design Academy-samenwerking, is het nog
afwachten hoe het project zich gaat ontvouwen. „Of we
ontwerpen in productie nemen of alleen onderdelen mee
nemen, is nog koffiedik kijken. Maar dat we er extra
power van krijgen, merken we nu al."
Ook meubelfabrikant Gelderland uit Culemborg vond
zichzelf de laatste jaren opnieuw uit. Het jonge designduo
Stefan Scholten en Carole Baijings werkt sinds begin 2005
aan de nieuwe stijl ep look van Gelderland. Dat resulteer
de in een frisse, spierwitte stand tijdens de Interieurbiën
nale in Kortrijk. Naast ontwerpen van Scholten en Baij
ings zelf viel de bijzondere kussencollectie van Hellen van
Berkel op, vorig jaar aangevuld met de eigenwijze bijzetta
fels Juffers van ontwerpster Pieke Bergmans en onlangs
met een gestoffeerde salontafel van Bertjan Pot. Jan Wil
lem Huethorst van Gelderland: „Het is tegenwoordig niet
genoeg als je je banken op een rij zet. Je moet signaleren
en steeds het wiel opnieuw uitvinden. Wij doen dat niet
in aparte collecties of presentaties, maar binnen het Gel
derlandmerk. Klanten, media en ontwerpers verwachten
tegenwoordig dat we ook een inspiratiebron zijn."
Reageren?
redactie.wonen@wegener.nl
Ooit hip en veelgebruikt, nu afgedankt en zieltogend
in een hoekje van de kast: keukenlijken.
In deze aflevering: een klassieke 'gas'aansteker.
door Jan van Mullem
Ook wij hadden zo'n aansteker. Geen aparte klassieke,
maar een doorsnee foeilelijke, met oranje handvat en
chroomkleurige tuit. Het zal de prille Oranjegekte van
1974 (Cruijff en co) zijn geweest, de ongedwongen
sfeer thuis óf de hallucinerende werking van dat com
plete decennium, dat het oranje gedrocht bij ons op
het aanrecht mocht. Gelukkig draait het bij dit soort
apparaten vooral om de functie. En daar mankeerde
niets aan. Een ferme druk op de knop van onze aan-
steekstok was noodzakelijk (en kindveilig) om een
vonkje te veroorzaken. Je hield het knetterende topje
bij het gaspitje en voila, vuur! Daarmee vertel ik niets
nieuws: de halve wereld had zo'n apparaat, een kwart
gebruikt 'm waarschijnlijk nog steeds.
Bij ons thuis raakte de gasaansteker in onbruik omdat
het tuitje niet in het vlammengat van de keukengeiser
paste. Bij het opendoen van het kastje ernaast waaide
de waakvlam door de luchtverplaatsing regelmatig uit.
Tenminste: dat was het geijkte antwoord van vader als
vrouw of kind, met de shampoo nog dik in de haren,
weer eens verontwaardigd vanuit de douchecel naar
beneden schreeuwde dat het water koud was. Of die
luchtyerplaatsing de werkelijke reden was voor de fa
lende geiser, wordt overigens nu nog in twijfel getrok
ken. Vader kon soms zo enorm hard kuchen (niets ern
stigs hoor), dat hij het vlammetje van de 'blote' geiser
spontaan uitblies. Zelfs van grote afstand.
Die koude douches markeerden niet alleen het einde
van onze oranje aansteker, maar ook het begin van het
lucifertijdperk. Altijd lag op het keukenschap een doos
je strijkhoutjes. Steevast Zwaluw: iets duurder, maar
'die branden langer', in ieder geval lang genoeg om de
fik weer snel in de geiser te krijgen, het enige dat tel
de voor het kleumende douchevolk boven.
Of Marcel Oorthuis ook is overgestapt op lucifers? Ik
vermoed van niet: „Van bijgaand exemplaar heb ik er
twintig jaar geleden op een markt in Frankrijk nog
twee op de kop weten te tikken", mailt hij. „Verder
heb ik ze nooit te koop gezien. Ze doen het prima!"
Ook een keukenlijk in huis? Mail info en foto van het
keukenlijk naar redactie.wonen@wegener.nl
Jonas Lutz legt de laatste hand aan zijn stoel Penna, die hij
maakte in de Leoluxfabriek. foto'
ontwierp
Playtime voor
Montis+, een
serie leren
poefballen.
Bertjan Pot klopte zelf bij Gelderland aan met zijn ontwerp
voor een gestoffeerde tafel.
Kussens van
Hellen van
Berkel voor
Gelderland.
