io orang-oetans Willie Smits, ecoloog De orang-oetan vrijdag 19 maart 2010 reageren? nieuwsredactie@wegener.nl Willie Smits is in 1957 geboren in Beuningen (bij Nijmegen). Hij is in Wageningen gepromo veerd als regenwoudecoloog. In 1980 bezocht hij voor het eerst Indonesië, waar hij in al le opzichten zijn hart heeft verloren. Hij heeft er zijn vrouw gevonden, zijn kinde ren zijn er geboren en hij leer de er zijn grote passie kennen: vechten voor de orang-oetan, de grote rode mensaap. Willie Smits is bij toeval een beschermer van orang-oetan geworden. Het is begonnen in 1989 met een babyaapje dat hij in Balikpapan op een vuil nishoop vond. In 1991 richtte hij BOS op, de Borneo Oran gutan Survival Foundation. Sindsdien heeft hij meer dan duizend primaten uit kooien bevrijd of van hun kettingen verlost. Smits beleeft niet enkel vreug de aan zijn liefde voor de orang-oetan. Hij is enkele ke ren ernstig ziek geweest en hij heeft - naar eigen zeggen - de dood in de ogen gekeken. Ook is Smits maandenlang geterro riseerd om zijn werk. Vooral zijn opvatting dat de palmolie maatschappijen, bijvoorbeeld Sinar Mas, de grootste verant woordelijkheid dragen voor de ontbossing van Borneo - en daarmee de leefruimte van de orang-oetan vermindert - heeft hem enkele machtige te genstanders opgeleverd. Smits woont met zijn gezin in Noord-Sulawesi. Als man van de wereld is hij echter veel on derweg. Zo bezocht hij eerder deze maand nog Nederland en de VS. In de VS heeft hij gesproken met medewerkers van Barack Obama. De Ameri kaanse president bezoekt de komende dagen Indonesië, waar hij als kind enkele jaren heeft gewoond. Naar verluidt wil Obama een fors bedrag aan Indonesië geven voor her- bossing. Smits is daarbij om zijn expertise gevraagd. De orang-oetanman Willie Smits met twee orang-oetans. foto GPD De orang-oetan, Maleis voor bos-mens, is een van de vier mensapen. Zo'n 12 mil joenjaar geleden deelden mensen en orang-oetan dezelfde voorouder. Nog steeds is 97 procent van het DNA iden tiek. De orang-oetan leeft op Sumatra en Bor neo, in verschillende subsoorten. Naar schatting leven er nog zo'n 25.000 rode mensapen in het wild. „Nog maar één voetbalstadion vol", zegt Smits. Tellingen moeten altijd met slagen om de arm bezien worden. Dat komt doordat de orang-oetan hoog in bomen leeft, weinig geluid maakt en dus snel over het hoofd wordt gezien. Nesten tellen is een alterna tief, maar de dieren bouwen soms wel twee nesten op een dag en slapen er zel den langer dan een week in. Hun intelligentie kan moeilijk worden over schat. Zo heeft hij in zijn hoofd een 'driedi mensionale routekaart' en herkent hij ze ker honderd verschillende vruchteh en hun effect. Er zijn orang-oetans die de verdovende werking van een plant gebruiken bij pijn. Het opmerkelijkste is echter hun vermo gen om in het gezicht of de houding van mens of mede-mensaap de geringste ver andering te herkennen. Zelfs een miniem fronsje wordt op waarde geschat. Smits kende een jonge orang-oetan die in eens aanhalig werd als hij had besloten om te vertrekken. Alsof het dier de gedach te wist te deduceren uit een minieme ver andering van de lichaamshouding of de stand van het hoofd. De orang-oetans zijn vreselijk sterk - de kracht van hun armen is zeven maal zo groot dan bij ons men sen - maar agressief zijn ze zelden. Daar door worden ze in Indonesië vaak als huis dier gebruikt. Er zijn stuitende voorbeel den van rokende, drinkende en seksueel misbruikte dieren. Willie Smits benadrukt steeds dat hij geen primatoloog is. Hij be studeert de orang-oetans niet wetenschap pelijk, wil ze slechts begrijpen. Smits noemt orang-oetans onbaatzuchtig. Ze komen op voor mensen en niet-verwante soortgenoten zonder eigenbelang. Die vi sie s/uit aan bij die in Empathie, het jong ste boek van de primatoloog Frans de Waal. De Waal stelt hierin dat inlevings vermogen beduidend ouder is dan de men selijke soort. foto ACE

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2010 | | pagina 10