141
werken in het onderwijs
woensdag
Inspecteurs staan het oogluikend toe, ouders zien het met
lede ogen aan en de scholen zelf zijn er ook niet bepaald
blij mee. De tekorten in het onderwijs zijn een - al dan niet
logisch - excuus voor het inhuren van onbevoegde
docenten. En hun aantal is stijgende. Leerlingen zullen het
herkennen: een tweedegraadsdocent die ook de boven
bouw 'meepakt'. Of een natuurkundeleraar die ook de
wiskundelessen tijdelijk overneemt. Maar tijdelijk wordt
al te vaak structureel: alles beter dan lesuitval.
door Catlijne Akkermans
Met kunst- en vliegwerk probeert
men in onderwijsland de boel draaien
de te houden. Lapmiddelen komen
uit de kast. Omfloerst noemen we ze
zij-instromers, herintreders en klassen-
assistenten.
Soms is een economische crisis een
'zegen'. Voor het onderwijs bijvoor
beeld. Mensen verliezen hun baan in
het bedrijfsleven en maken de stap
naar het onderwijs. Meer zekerheid is
niet zelden de drijfveer. Dat komt
mooi uit want er mag haast gemaakt
worden met het aanvullen van het te
kort.
De verwachtingen zijn namelijk weinig
rooskleurig. De vergrijzing slaat over
een paar jaar een nog groter gat. Ook
in het basisonderwijs wordt de roep
om personeel groter. De situatie in
het primair onderwijs in grotere ste
den is zelfs urgenter dan verwacht.
Dat blijkt uit recent onderzoek, door
voormalig minister Plasterk voorge
legd aan de Tweede Kamer.
Het al bestaande lerarentekort zorgt
momenteel voor veel docenten zon
der benodigd diploma: tachtig pro
cent van de scholen in ons land heeft
meer onbevoegden in dienst dan vo
rig jaar, blijkt uit onderzoek door dag
blad Trouw.
BRIEF OP POTEN
Het Ministerie van Onderwijs publi
ceerde op www.bevoegd.nl hoeveel er
per school 'illegaal' voor de klas staan.
Ook in Brabant en Zeeland komt dit
op grote schaal voor. Het Reynaertcol-
lege in Hulst springt eruit. Een kwart
van de docenten is er niet gecertifi
ceerd.
Rector De Witte was furieus toen hij
deze cijfers vernam en schreef direct
een brief op poten naar de VO-raad
(de sectororganisatie voor het voort
gezet onderwijs). Hij wijst erop dat
Vlaamse docenten - ruim vertegen
woordigd in Zeeuws-Vlaanderen - als
onbevoegd worden beschouwd. De
Witte lijkt juist een mooie oplossing
gevonden te hebben om de tekorten
op zijn school op te lossen door het
aantrekken van Vlaams geschoold en
gecertificeerd personeel. En ook het
Reynaertcollege werkt met zij-instro-
mers, die niet onder 'bevoegden' val
len, maar dit wel worden over een
paar jaar.
Dan moeten ze echter ook wel hun di
ploma halen, want dat gebeurt uitein
delijk niet altijd. De officiële eis die
wordt gesteld aan zij-instromers -
mensen die vanuit het bedrijfsleven
de overstap maken naar het onderwijs
- is dat ze binnen twee jaar hun be
voegdheid halen. En daar wordt van
wege de werkdruk niet altijd genoeg
ruimte voor gecreëerd vanuit de
school.
OPEN ARMEN
De van oorsprong Zeeuwse
Nienke van Geesbergen be
aamt dit. Met haar achter
grond als pedagogisch wer
ker, koos ze voor een baan in
het middelbaar beroepson
derwijs in Brabant. „Ik
werd met open armen
binnengehaald en direct
voor de klas gezet. Daar
naast volg ik de docentenop
leiding maar die combinatie
van werken en leren is zó ontzet
tend zwaar. Er blijft eigenlijk te wei
nig studietijd over om straks aan de ei
sen te voldoen."
VOLLEDIG VERANTWOORDELIJK
Bestuurder Jan Aantjes van de Algeme
ne Onderwijs Bond Zuid-Nederland
herkent deze problematiek. „Zeker
op het MBO kampt men met een te
kort aan gediplomeerd personeel.
Daar krijgen zelfs klassenassistenten
regelmatig de volledige verantwoorde
lijkheid voor een klas."
Normaal beperken de taken van een
onderwijsassistent zich tot het onder
steunen van docenten, bijvoorbeeld in
de vorm van surveilleren tijdens toet
sen. „Cijfers hebben we er niet van",
vertelt Aantjes, „maar we krijgen op
grote schaal klachten hierover. Assis
tenten die hetzelfde werk doen als de
docent maar wél lager ingeschaald
zijn."
VANGEN
Het inzetten van zij-instromers wordt
volgens Aantjes tegenwoordig erg ge
stimuleerd om het tekort op te los
sen. Ook herintreders zijn een vijver
waar onderwijsland in vist, maar daar
valt de laatste tijd niet meer zoveel te
vangen. „Een paar jaar geleden is er al
een oproep gedaan aan bijvoorbeeld
getrouwde vrouwen die al tijdenlang
geen les meer gaven. Aan die oproep
is inmiddels al aardig gehoor gege-
OPLEIDINGSSCHOOL
In Zeeland hebben de scholen en de
Provincie de handen ineen geslagen
om nieuw personeel aan te trekken
middels het project De Zeeuwse Op
leidingsschool. Studenten werken van
af de eerste dag onder begeleiding op
school en studeren in deeltijd voor do
cent. Alle Zeeuwse scholen voor
voortgezet en beroepsonderwijs wer
ken hier aan mee.
ARBEIDSVOORWAARDEN
Er wordt dus naarstig gezocht naar
mogelijkheden om docenten bevoegd
voor de klas te krijgen. Maar ook ar
beidsvoorwaardelijk draagt de
overheid haar steentje bij om
het beroep aantrekkelijker te
maken.
Zo worden de salarissen opge
schroefd en liggen er concrete plan
nen voor carrièremogelijkheden voor
docenten in hun eigen functie. Hope
lijk blijkt dit voldoende om de tekor
ten weg te werken en het aantal gecer
tificeerde leraren te laten toenemen.
Meer informatie over zij-instro
men: www.werkeninhetonderwijs.nl
percentage wertaoeKenaen m ae regio oraoant en ceeiana ate op zoeK zijn naar een tunaie m net onaerwijs
Bestond 0,45% van alle vacatures in de regio Brabant en Zeeland uit vacatures in het onderwijs
E3 0,45%
i 10,48%
CONCLUSIE: '^ggfc
9 Er zijn de afgelopen 2 jaar veel meer mensen bijgekomen die een baan in het onderwijs zoeken.
Deze tendens zien wij eigenlijk in heel Nederland. In tijden van economische crisis zoeken veel meer
mensen de zekerheid van een baan bij de (semi)-overheid. Het is dan ook logisch dat procentueel meer
mensen aangeven wel in het onderwijs te willen werken. Dat er meer mensen in het onderwijs willen werken
zegt echter niets over de kwaliteit van deze mensen.
Procentueel gezien is het aantal vacatures in het onderwijs toegenomen (van 0,45% naar 1,8%). Dit wil overigens
niet zeggen dat de banen in daadwerkelijke aantallen is toegenomen. Het aantal banen in andere branches is echter
tijdens de crisis harder teruggelopen (denk aan de bouw en de financiële dienstverlening).
17 maart 2010
Volgens een analyse van alle vacatures en werkzoekenden op
NationaleVacaturebank.nl kunnen we de volgende cijfers laten zien:
