cultuur 115
'Ik schrijf steeds over dat wat ik vrees'
agenda
woensdag 17 maart 2010
JOHN IRVING Gevierde Amerikaanse schrijver over zijn nieuwe boek De laatste nacht in Twisted River
De Amerikaanse schrijver
John Irving is vandaag in
Middelburg. De Nederland
se vertaling van zijn nieuwe
boek, De laatste nacht in
Twisted River, is net uit.
door Rolf Bosboom
Het kan bijna geen toeval
zijn. Onder zijn vest is
nog net een shirt van
een worstelclub zicht
baar, met een beer in het logo. Een
beer! Een boek van John Irving
(68) is vrijwel ondenkbaar zonder.
Zijn jongste roman vormt daarop
geen uitzondering.
Toch is het geen bewuste kleding
keuze geweest, verzekert de au
teur. „Mijn zoon zei vanmorgen:
'Ik dacht dat je genoeg had van al
die beer-vragen?' 'Dat heb ik ook',
zei ik, 'hoezo?' 'Heb je dan al naar
je shirt gekeken?', vroeg hij. Dat
had ik dus niet gedaan. Het is echt
een garderobe-ongelukje."
'De laatste nacht in Twisted River' is
uw twaalfde boek. Wat was de kiem
cel van deze roman?
„Dit boek had ik al zeker twintig
jaar in gedachten,'langer dan welk
boek dan ook. Een groot deel van
het verhaal stond vast Ik wist dat
het ging over een kok en een zoon
die op de vlucht waren vanwege
iets gewelddadigs dat de zoon had
gedaan, ik wist dat het zich nabij
de Canadese grens afspeelde, ik
wist hoe oud de jongen (Danny)
was en ik wist - het belangrijkste -
dat hij schrijver zou worden. Alles
wat hij meemaakte moest bijdra
gen aan zijn schrijverschap. Aan
het eind van het boek moest blij
ken dat dit verhaal het boek was
dat de jongen, dan inmiddels een
volwassen man, zou schrijven."
Waarom heeft het toch zo lang ge
duurd voordat u het schreef?
John Irving
Geboren in Exeter, New Hampshire
in Verenigde Staten, 2 maart 1942.
Zijn eerste roman schreef hij in
1968: Setting free the bears.
Zijn grote doorbraak kwam eind ja
ren zeventig met The world accor
ding to Cjprp.
Irving publiceerde tot nu tot twaalf
romans.
John Irving: „Ik ben nooit een modieuze schrijver geweest, maar juist een ouderwetse."
„Ik begin nooit voordat ik de laat
ste zin heb en die was in dit geval
moeilijk te vinden. Ondertussen
ben ik aan andere boeken begon
nen die ik minder lang in gedach
ten had, maar waarvan ik al wél
de laatste zin had. Bovendien wist
ik dat in dit boek een derde man
voorkwam, Ketchum, die van de
kok en de zoon houdt. Maar ik
wist nog niet genoeg van hem. Ik
kon niet beginnen voor ik net zo
veel van hem wist als van de vader
en de zoon. Hij is de belangrijkste
figuur in deze roman.
Er zijn veel Ketchums in de Vere
nigde Staten, mensen die boos
zijn en zich compleet afgesneden
voelen van de rest van het land. Ik
wilde die anarchistische, libertijn-
Zijn bekendste boeken zijn De re
gels van het Ciderhuis (1985) en Bid
den wij voor Owen Meany (1989).
Diverse van Irvings boeken zijn ver
filmd. Voor het scenario van The Ci
der House Rules (1999) won hij een
Oscar.
Irving woont zowel in de staat Ver
mont (VS) als in Toronto (Canada).
se groep een stem geven, al lang
voordat die Tea Party-maniakken
opkwamen en de hele Sarah Pa-
lin-verering begon. Het is niet dat
ze geen goede red'en hebben om
kwaad te zijn - volgens mij heb
ben ze daar juist heel veel goede re
denen voor - maar het probleem
is dat ze geen oplossing hebben."
Vertrouwde thema's uit uw oeuvre
keren terug in 'De laatste nacht in
Twisted River'. Wat maakt het boek
toch anders dan de andere?
„Ik denk soms dat als je maar lang
genoeg leeft en romans publiceert,
je op een gegeven moment reali
seert dat je eigenlijk telkens hetzelf
de boek schrijft, dat je steeds weer
aanpast en verfijnt. Als schrijver
ben je je heel goed bewust van de
keuzes die je maakt. Voordat ik be
gin aan een boek, weet ik dan ook
precies wat er gaat gebeuren. Maar
waar ik me - totdat het boek af is -
minder van bewust ben, is hoe al
die persoonlijke obsessies zich blij
ven herhalen, soms zelfs tegen
mijn zin.
Dit is mijn derde boek waarin een
hoofdpersoon een schrijver is. Een
van de dingen die nu anders zijn,
is dat ik via hem zo getrouw moge
lijk mijn schrijfproces laat zien.
Danny is erg gemodelleerd naar
mijn schrijverschap. Ik heb hem
zelfs mijn biografie als schrijver ge
geven. Maar onbewust gaf ik hem
tegelijkertijd het tegenovergestelde
van mijn leven, namelijk het leven
dat ik vreesde te leiden, het leven
dat ik niemand toewens. Alles
waar Danny bang voor is, gebeurt
ook: zijn vader wordt vermoord,
hij verliest zijn enige zoon, hij
trouwt niet met de enige vrouw
van wie hij écht houdt. Ik schrijf
keer op keer over dat wat ik
vrees."
Dit boek kent opnieuw veel uitwei
dingen, bijvoorbeeld over allerlei culi
naire kwesties. Waarom zijn dat
soort details zo belangrijk?
„Dat heeft te maken met mijn ge
hechtheid aan i9e-eeuwse schrij
vers, zoals Dickens, Melville, Har
dy en Hawthorne. Toen ik een tie
ner was, zorgden zij ervoor dat ik
schrijver wilde worden. Hun boe
ken zitten vol met aanschouwelij
ke en leerzame details. Mijn boe
ken zijn misschien dik, maar niet
naar i9e-eeuwse maatstaven. Ik
ben nooit een modieuze schrijver
geweest, maar juist een ouderwet
se. Als je dan, zoals in dit boek,
over het houthakkerswerk in de ja
foto Ronald den Dekker
ren vijftig schrijft, kun je er maar
beter voor zorgen dat alle details
kloppen, hoe overweldigend dat
misschien ook is. En als je de lezer
ervan wil overtuigen dat de vader
écht weet wat hij in de keuken
doet, moet je laten zien hoe hij te
werk gaat, hoe hij bijvoorbeeld pre
cies een marinadesaus maakt."
U bent een veelgelezen en veelgepre
zen schrijver. Hoe moeilijk is het om
aan de steeds hogere verwachtingen
van de lezers te voldoen?
„Ik heb misschien het voordeel ge
had dat mijn eerste vier boeken -
vóór De wereld volgens Garp - juist
niet veel lezers hadden. Ik was nog
geen bekende schrijver, er waren
geen vertalingen. Lange tijd ging
ik ervan uit dat ik vooral voor
mijn eigen plezier schreef Ik kom
bovendien uit een theateromge
ving. Daardoor had ik altijd het
idee op te treden voor een klein
publiek. Schrijven was acteren, ro
mans waren toneelstukken. Nog
steeds lees ik mijn boeken, voordat
ze worden gepubliceerd, voor aan
een klein aantal mensen die veel
me betekenen. Daardoor is het pro
ces van schrijven niet wezenlijk
veranderd. Het voelt nog steeds in
tiem en persoonlijk."
Meer agenda- en filmnieuws
op de website van deze krant.
OP PAD
Arnemuiden
Lezing De luchtslag om de Schelde, door
Corstiaan Prince. Restaurant vliegveld
Midden-Zeeland, 19.30 uur.
Bruinisse
Open oefenavond brandweer, 19.30 uur.
Middelburg
IVN-bomenwandeling in de binnenstad.
Loskade bij de Statiönsbrug, 14.00 uur.
Terneuzen
Op uitnodiging van de Alliance Fran^aise
houdt Pierre Burlaud een lezing over het
Frans binnen de Europese Unie.
Porgy en Bess, aanvang 20.00 uur.
PODIUM
Goes
Orkest, zangers en dansers geven eerbe
toon aan The Beach Boys.
De Mythe, 20.00 uur.
Middelburg
Meidenband Girls Wanna Have Fun-
brengt pop en rock.
Stadsschouwburg, 20.00 uur
Terneuzen
Het Scapino Ballet presenteert twee nieu
we dansstukken van de choreografen
Marco Goecke en Goerg Reischl.
Scheldetheater, 20.00 uur
Vlissingen
Olga Zuiderhoek en Michiel van Erp spe
len 'De Caracal' van Judith Herzberg,
waarin wordt gewacht op een telefoon
tje. Arsenaaltheater, 20.15 uur
*Paul Clifton brengt liedjes.
Grand-café De Schutterij, 14.30 uur.
FILMS
GOES
't Beest, Nothing personal: 20.30 uur.
Merral, Percy Jackson: 19.00 uur; The
book of Eli: 21.30 uur; The wolfman:
21.15 uur; Valentine's day: 19.00 uur; Al-
vin en de Chipmunks: 13.00 en 15.30
uur.
MIDDELBURG
Schuttershof, Millennium 2: 20.00 uur;
A serious man: 20.00 uur.
OOSTBURG
Ledeltheater, Astro Boy: 13.00 en 15.00
uur.
TERNEUZEN
View, Alice in Wonderland (3d ov):19.00
en 21.00 uur; Alice in Wonderland (3d
nl)14.30 uur;The Wolfman: 21.15 uur;
Dear John: 19.00 uur; The spy'next door:
14.30 en 19.15 uur; Chloe: 21.00 uur;
De prinses en de kikker: 14.30 uur.
ZIERIKZEE
Anubis: 14.00 uur.
WERELD IN BEELD
De mooiste foto's uit binnen- en bui
tenland vindt u in ons album 'Wereld
in beeld': pzc.nl/wereldinbeeld
STUUR UW TIPS NAAR redactie@pzc.nl
Niet in de krant, wel op de site:
onze weblogs! www.pzc.nl/blogs
