io I lentekriebels o
Schoonmaken vooi
woensdag 17 maart 2010
reageren?
nieuwsredactie@wegener.nl
door Miriam van den Brand
en Joost de Poel
foto's Brunostock
Het zonnetje
schijnt. Eindelijk
weer .eens, na een
lange, donkere
winter. Maar dan.
Die eerste zonne
stralen zijn onverbiddelijk. Het
stof op de vensterbank, de strepen
op de ramen en de vlekken op het
hout zijn niet te negeren.
Eigenlijk is het tijd voor de voor
jaarsschoonmaak. Vegen, schrob
ben, poetsen, opschudden en weg
gooien. Maar kunnen we dat eigen
lijk nog wel, goed schoonmaken?
En is het nog nodig, nu we centra
le verwarming hebben in plaats
van die viezigheid verspreidende
kolenkachels? Jazeker, voor de ge
zondheid, maar zeker ook voor de
geest.
Marja, met moeder Liny bekend
van RTL-programma Hoe schoon is
jouw huis, heeft net nog haar stoep
je geveegd. „Het is iets hormo
naals. Die behoefte de ramen
open te gooien als de zon weer
schijnt. Die muffige lucht moet er
uit, weg met de winter."
Ze weet zeker dat ze niet de enige
is die nu extra schoonmaakkrie-
bels voelt. Maar ze vreest dat men
sen die eraan toegeven lang niet
zo grondig te werk gaan als hun
moeders of oma's dat deden.Want
veel mensen zijn het poetsen ver
leerd, merkt de 'schoonmaakdiva'.
„Ik krijg heel veel vragen. Hoe
krijg ik kalk van de stenen, hoe
krijg ik mijn ramen streeploos
schoon? Ze weten het gewoon
niet meer."
En dus komen bij de schoonmaak
tegenwoordig al snel al die wonder
middelen van pas die op tv, radio
en in de winkel worden aangepre
zen. Marja heeft het oude ver
trouwde sopje zien verdwijnen.
„Tegenwoordig is het spuitje hier,
spuitje daar en floeps, al het vuil is
weg. Terwijl al die spuit- en knijp-
flessen echt niet het wonderresul-
taat geven dat ze beloven. Vaak
doen mensen ook veel te veel alles-
reiniger in een beetje water, gebrui
ken een natte kledder en drogen
niet goed na. Dan krijg je natuur
lijk strepen."
Schoonmaken gebeurt natuurlijk
niet alleen om de boel er mooi uit
te laten zien. Het is ook belangrijk
voor de gezondheid. Uit een on
derzoek van de Hygiene Council
De voorjaarsschoonmaak
moest je vroeger voor
Pasen afhebben. De Dol
le Mina's gooiden roet in
het eten: het huishouden
werd minder belangrijk.
Tot in de jaren '60 gonsde
het elk jaar enkele weken
voor Pasen rond in de
buurt. Ben jij al begon
nen? Wanneer begin je? De voor
jaarsschoonmaak kwam er weer
aan en dat betekende dat het hele
huis op zijn kop moest.
Volgens Ineke Strouken "van het
Nederlands Centrum voor Volks
cultuur in Utrecht werd er niet zo
maar wat gedaan, maar volgden de
huisvrouwen een strikt schema.
„Van boven naar onderen en van
achter naar voren. Zodat het stoep
je en de klink van de voordeur op
de dag voor Pasen als laatste aan
de beurt kwamen."
De vrouwen gooiden veel weg,
haalden kasten leeg, wasten al het
linnen, ook al werd het niet ge
bruikt, vulden de matrassen op
nieuw in de strijd tegen de vlo en
huismijt, zetten hout in de was en
lapten de ramen.
De schoonmaak had bepaalde re
gels. „De winterkleren gingen de
kast in, of het nu al lekker weer
was of niet. Ook werd de kachel af
gekoppeld. Het was echt een
schande als je met Pasen je kachel
nog gebruikte."
Nederlanders stonden lang be
kend om hun schoonheidsmanie,
zeker in de 17de eeuw. Huizen,
straten en stoepen waren veel
schoner dan in andere landen. Bui
tenlanders verbaasden zich daar
over. Als ze bij mensen binnen
kwamen, dan moesten de schoe
nen uit. Spugen mocht ook niet.
Een Engelsman noemde Hollan
ders eens 'volmaakte slaven van de
properheid.'
Halverwege de jaren '60 was'het
definitief gedaan met de schoon-
maaktraditie en de sociale contro
le die ermee gepaard ging. De Dol
le Mina's kwamen op, het huishou
den werd minder belangrijk. Toen
