121 boeken
Terugsnoeien naar de kern
Biecht van een huurmoordenaar Land van egotripperij en xenofobie
BOEKEN KORT
BONSAI
zaterdag 13 maart 2010
In zijn roman 'Van ac
quit' schetst de Italiaanse au
teur Pietro Grassi (1978) het le
ven van een stratenmaker die
door de moderne tijd wordt in
gehaald. Deze Dino leidt een
eenvoudig leven. Overdag legt
hij klinkers, 's avonds legt hij
een biljartje en in beide is hij
even goed. Maar dan komt er as
falt en ook wordt Dino's vrouw
zwanger. Daar had hij allemaal
geen rekening meegehouden.
O Pietro Grassi - Van acquit. Vert.
Pieter van der Drift. Van Gen
nep, 14,95 euro.
loyce Maynard was lange
tijd de vriendin van de schrij
vende kluizenaar J.D. Salinger,
de auteur van 'The Catcher in
the Rye' die eerder dit jaar over
leed. Groot was de rel toen ze
letterlijk een boekje over Salin-
gers machtsmfsbruik open
deed. Maar daarna heeft May
nard zich ontwikkeld tot een
gerespecteerd schrijfster. Haar
roman 'To die for' werd ver
filmd en nu is de roman 'Een
lang weekend' de eerste uitgave
van uitgeverij Orlando. Het is
een coming-of-age roman over
de 13-jarige Henry, die opgroeit
zonder vader. In één lang, heet
weekend komt zijn toekomst in
een ander licht te staan.
O Joyce Maynard - Een lang week
end. Vert. Dirk-Jan Arensman. Or
lando, 15 euro.
Bij uitgeverij Ailan-
tus is het tweede deel versche
nen in de reeks Kort 8c Krach
tig, bundels met verhalen van
in Nederland onbekende au
teurs. Met 'Het open gordijn'
wordt het werk van de Ameri
kaan John Biguenot geïntrodu
ceerd. Biguenot is in de VS
vooral bekend als schrijvers
van toneelstukken. Zijn roman
'Oester' wordt momenteel ver
taald. Zijn verhalen kenmerken
zich door de directe stijl. De au
teur geeft je het gevoel dat hij
halverwege het verhaal is be
gonnen. De lezer zit meteen
middenin de actie.
Q) John Biguenot - Het open gor
dijn. Vert. Laura van Campen-
hout. Ailantus, 9,95 euro.
Julio en Emilia beleven een
nacht samen. Julio schrijft la
ter een boek dat Bonsai
heet. Dezelfde titel, toevallig
of niet, als het boek van Ale
jandro Zambra waarin Julio
optreedt. Een intrigerende
roman vol schitterende zin
nen.
door Theo hakkert
Een roman getiteld Bonsai
is het wel aan zichzelf ver
plicht dun te zijn. De lezer
verwacht ook niet anders
dan dat het verhaal teruggesnoeid
zal zijn tot de essentie.
Bonsai van Alejandro Zambra is
dun: 86 pagina's, met nog behoor
lijk veel 'wit' ook. En ja, de Chi
leense schrijver (34) heeft het ver
haal tot de kern teruggebracht,
maar dat is ook meteen wat het zo
pijnlijk maakt voor de personages.
Teruggebracht tot de grote lijn
stelt het leven maar weinig voor.
Een aantal leuke ontmoetingen,
één of twee schimmen van liefdes,
in het besef dat alles eindig is, dat
is het wel zo'n beetje. Met illusies
hou je hooguit jezelf voor de gek.
De liefde bedrijven, met elkaar
naar bed gaan - trap er toch niet
in. Zelfs het al veel ongevoeliger
'neuken' zou nog tot valse hoop
kunnen leiden. In Bonsai is het
overtreffende woord voor de daad
'fiicken'.
Bonsai gaat over )ulio en Emilia,
'die niet precies personages zijn,
ook al is het misschien gepast ze
als personages voor te stellen'.
Meer door toeval dan geluk bele
ven ze een nacht samen. Fucken,
maar het ontregelt Julio behoor
lijk. Zijn omgang met haar laat blij
vende sporen na. Later, in de tijd
die hun gegeven is, lezen ze samen
valt met de Bonsai van Zambra die
we lezen. Zambra speelt hier een
ragfijn, Calvinoachtig spel met
werkelijkheidsniveaus.
Zijn boekje heeft sinds het in 2006
verscheen een zegetocht gemaakt,
eerst in Zuid-Amerika, later in de
Verenigde Staten, waar Zambra op
één lijn werd gesteld met wijlen
zijn landgenoot Roberto Bolano.
Het is goed de openingsalinea van
Bonsai te citeren, omdat deze alles
zegt over de bijzondere werkwijze
van Zambra.
'Aan het eind sterft zij en blijft hij
eenzaam achter, al was hij eigen
lijk al jaren voor haar dood, voor
Emilia's dood, eenzaam. Laten we
aannemen dat zij Emilia heet of
heette en dat hij Julio heet, heette
en altijd zal heten. Julio en Emilia.
Aan het eind sterft Emilia. En
Julio sterft niet. De rest is litera
tuur'.
De roman staat vol met dit soort
schitterende zinnen, waarin niets
zeker is, alles in twijfel wordt ge
trokken en veel wordt opengela
ten. Wat te denken van deze, over
Emilia's eerste vriendje: 'Hij be
ging veel fouten en het lukte hem
bijna altijd ze te erkennen en goed
te praten, maar er bestaan fouten
die niet goed te praten zijn, en de
ze lomperik, dit eerste vriendje, be
ging één of twee van die onvergeef
lijke fouten. Ze zijn het niet eens
waard om genoemd te worden'.
Uiteraard kweekt Julio een bonsai.
Zoals hij niet weet hoe te schrij
ven, zo kent hij ook de finesses
van een bonsai niet. Hij begint de
research. Een bonsai verzorgen is
als schrijven, en andersom, is zijn
conclusie. Maar om te weten of
het nou wel of niet zijn boek is dat
we hebben gelezen, moeten we op
nieuw beginnen. Telkens weer, tot
in het oneindige. Waardoor
Bonsai toch de omvang krijgt van
Prousts onvoltooide.
Alejandro Zambra - Bonsai. Verta
ling Luc de Rooy. Karaat, 13,95
euro.
in bed boeken: Proust, nadat ze el
kaar hadden voorgelogen dat ze ie
der Prousts cyclus al hadden gele
zen. Erg ver komen ze niet in A la
recherche du temps perdu, dat met
zijn uitdijende onvoltooidheid zo
ongeveer het tegenovergestelde is
van Bonsai.
Dit spiegelt zich in de korte perio
de die Julio vervolgens met Maria
heeft. Hij wordt benaderd voor
het redigeren van een roman. Hij
verzwijgt Maria dat de opdracht is
ingetrokken en schrijft dan die ro
man zelf Titel: Bonsai. Waarbij
toch niet helemaal duidelijk wordt
of Julio's Bonsai helemaal samen
ROMAN
Bonsaiboom, type Adenium
Obesum. foto EPA
door Fred Monsma
Tegen de kleurrijke ach
tergrond van wat ooit
een jazzparadijs was,
New Orleans, speelt de twee
de, opzienbarende misdaadro
man van R. J. Ellory, Een vol
maakte vendetta. Een maf
fia-epos zoals dat ooit triom
fen vierde bij (wijlen) Mario
Puzo. Vorig jaar verbaasde El
lory al met een verbijsterend
moordverhaal: Een stil geloof
in engelen. Met zijn omvangrij
ke Een volmaakte vendetta be
wijst hij minstens de even
knie te zijn van Puzo.
Alles draait om een geheim
zinnig personage dat opduikt
bij het openbaar ministerie.
Ene Ernesto Perez verklaart
doodleuk dat hij de ontvoer
der is van de dochter van de
gouverneur van de staat Loui
siana. De lezer weet op dat
moment nauwelijks iets over
de verdwijning van deze Ca
therine Ducane. Ellory heeft
dan nog slechts een gruwelij
ke, geheimzinnige moord be
schreven. Perez wenst slechts
te vertellen waar Catherine le
vend terug te vinden is, als
justitie bereid is zijn levens
verhaal aan te horen. En hij
wil zijn persoonlijke geschie
denis ook slechts aan één per
soon vertellen: een onderzoe
ker van de commissie Georga
niseerde Misdaad van het
Huis van Afgevaardigden.
Het verhaal van de ontvoer
der vormt de hoofdmoot van
Een volmaakte vendetta. Voor
de ogen van de lezer ont
vouwt zich de meeslepende
levensgeschiedenis van een
man die verantwoordelijk
was voor tientallen liquida
ties in opdracht van de maf
fia. Heel lang weet Ellory ver
borgen te houden hoe zijn
verhaal afloopt. Misschien is
dat einde zelfs te onvoorspel
baar.
Q Sana Valiulina - Hon
derd jaar gezelligheid.
Uitg. Prometheus,
19,95 euro.
door Sonja de Jong
Een groter verschil dan
tussen haar vorige ro
man Didar en Faroek
uit 2007 en het nieuwe boek
van de Ests-Nederlandse
schrijfster Sana Valiulina is
welhaast niet mogelijk. Het
boek uit 2007, dat genomi
neerd werd voor de Libris Li
teratuurprijs, was een soms
gruwelijk epos over het Rus
land uit de Tweede Wereld
oorlog en de periode van Sta-
linterreur daarna. Het nu ver
schenen Honderd jaar gezellig
heid is het absolute tegendeel.
Het is een surrealistisch ver
haal over een jongeman die
weigert zich te voegen naar
wat de maatschappij van hem
verwacht en tevens een vlijm
scherpe satire op het Neder
land van de 21e eeuw. Valiuli
na schetst ons 'stomme, blije
landje' als een wrange wereld
waarin stront, vuil en egoïs
me hoogtij vieren en waar
grenzenloze egotripperij het
wint van al het andere.
Hoofdpersoon Ronald War
mer is van goede komaf)
maar wil na het behalen van
zijn gymnasiumdiploma niet
studeren of zelfs maar met
een rugzak de wereld in te
trekken op zoek naar zichzelf
Hij wordt vuilnisman, het be
gin van een wonderlijke tocht
waarin een stinkende zwerf
ster, een halftam muisje, een
barmeisje en een Pool in een
bonte stoet voorbijtrekken.
Niet alle passages zijn even ge
slaagd. Het verhaal zwalkt
soms wonderlijke kanten op.
Maar daar staat veel moois te
genover. Valiulina weet met
de scherpe blik van een bui
tenlander, met bijtende iro
nie typisch Hollandse trekjes
bloot te leggen. Zoals onze
hooggeprezen 'gezelligheid'
die in dit boek niets anders is
dan een vorm van xenofobie.
