Afstandelijk gaat over in intiem i6|boeken Ti Troelstra onder het eikenhouten kruis van Christus vrijdag 12 maart 2010 Een prachtig geconstrueerde roman met personages van vlees en bloed. Oscar van den Boogaard levert met Meer dan een minnaar voorbeeldig werk af. door Arie Storm Het is misschien een raar compliment, maar het moet toch worden gegeven: de nieuwe roman van Oscar van den Boogaard, Meer dan een minnaar, zit goed in elkaar. Ei genlijk zou elke roman een vernuf tige constructie moeten hebben, maar tegenwoordig is dat nog zel den het geval. Er wordt geleidelijk in de stof, in de materie van dit boek, afgedaald. In de openingsalinea verwijderen we ons eerst nog van de aarde: 'Laat ik beginnen met goed nieuws voor alle mensen die aan hun fami lie ten onder gaan. Ik heb ergens ge lezen dat voor een astronaut de aar de eruitziet als een gelukzalige bol die vreedzaam in de kosmos zweeft. Het geluid dat uit de diepte opstijgt, zou klinken als een sierlij ke Weense wals. Van buiten de dampkring gezien geen glimp van ongelukkige vaders, moeders en kinderen'. En dan keren we alsnog terug naar die aarde vol ongelukki ge vaders, moeders en kinderen, maar dan met de kennis - en nog li iets van het gevoel van distantie waarvoor die eerste zinnen hebben gezorgd - in ons achterhoofd. De tweede alinea begint zakelijk: 'Terug naar het jaar 1987'. En sfeer vol: 'Begin maart was Sint-Mar- tens-Latem nog steeds bedekt met een dikke laag ijzel. Hier en daar waren bomen afgeknapt en dreven plakkaten ijs over de kronkelende Leie'. We worden in staat gesteld er van te genieten, slechts door ernaar 1 te kijken. We zijn nog nergens bij betrokken geraakt. Van den Boog aard schrijft ouderwets prachtig, vooral het begin van zijn roman is een genot om te lezen. Een Vlaams dorpje voor welgestel- den, Sint-Martens-Latem, wordt op geroepen, enkele bewoners ervan, de natuur die er is, de mooie hui zen die er staan, de golfbaan. De ro- Oscar van den Boogaard. man wekt een beetje dat tintelende gevoel op dat Marjolijn Februari ook bij vlagen weet te creëren in haar succesroman uit 2008, De lite raire kring. Maar haar roman zit schematisch in elkaar, het is heel snel duidelijk wie de slechte men sen zijn. Van den Boogaard is wat dat betreft een subtielere schrijver. Van den Boogaard pakt uit met het decor, de sfeer, met stemmingen, maar uiteindelijk zet hij levende de verwikkelingen in deze roman zich toespitsen op deze personages en hun betrekkingen. Op een gege ven moment ritselt het van de ge heimen. En Van den Boogaard heeft enkele flinke verrassingen in petto. Langzaam wordt ook toegewerkt naar de oplossing van de titel, want wie is hier nu eigenlijk precies meer dan een minnaar? Het is het personage dat het einde van de ro- 1 man niet levend zal halen, kan wor den verklapt. Zo'n beetje alles blijkt om hem te hebben gedraaid, maar het noodlot heeft hij geen halt weten toe te roepen. Alles in deze roman voert naar een, zoals achteraf kan worden begrepen, on afwendbaar einde. En daar springt de vernuftigheid van de construc tie weer in het oog. Eveneens wordt aan het slot duide lijk wie die 'ik' eigenlijk is uit de eerste zin van de roman. Wie dus de 'ik' is die het verhaal vertelt. Hij doet dat op een tegelijkertijd afstan delijke en intieme wijze. Kortom: hij doet dat op een toon die alleen de echte romanschrijver beheerst. Oscar van den Boogaard - Meer dan een minnaar. De Bezige Bij, 18,90 euro. personages neer, mensen van vlees en bloed, zou je bijna zeggen, met wie je meeleeft, zonder storend ge kunsteld aandoend maatschappe lijk engagement. Van den Boogaard is geen schrijver die zich afzet te gen misstanden waar iedereen zich al tegen afzet, zijn visie is origineel. In Meer dan een minnaar draait het om het gezinnetje bestaande uit va der Noël, moeder Regina en de 15-jarige zoon August. En om hun buren Rudolf en Elsie Bouvy. Er is sprake van een verschil in klasse. Noël draagt zorg voor de conditie van de gazons op de golfbaan en is een autochtone inwoner van dit dorp. Rudolf is psychiater-seksuo- loog en is pas in het dorp in een kast van een huis getrokken. Een villa die hij zelf heeft laten bou wen, toen Sint-Martens-Latem al een soort reservaat voor rijke lui was geworden. Het is duidelijk dat foto Michiel Hendryckx Q Piet Hagen - Politicus uit hartstocht. Biogra fie van Pieter Jelles Troelstra. De Arbeiderspers, 39,95 euro. Piet Hagen Politicus uit hartstocht Btagrtjif wn Pieier ,Vi'« Troclirw door John Jansen van Galen 1 oen vijfjaar geleden Aukje Holtrops biografie van Sjouk- je Bokma de Boer, alias Nyn- ke van Hichtum, auteur van het be roemde kinderboek AJke's tiental, verscheen, leek mij dat sneu voor Piet Hagen. Die werkte toen al jaren aan een levensbeschrijving van Pie ter Jelles Troelstra, de eerste echtge noot van de kinderboekenschrijfster, van wie hij scheidde. Werd hier niet veel gras voor Hagens voeten wegge maaid? Maar nu zijn biografie van Troelstra is uitgekomen, blijkt het an dersom te zijn. Hij deed namelijk een ontdekking die goud waard is voor een biograaf (en het zeker voor Holtrop was geweest): in het archief van een school in het Berner Ober land vond hij in 2006 niet minder dan 133 van liefde of ten minste van diepe gevoelens getuigende brieven van Sjoukje aan ene Paul Geheeb. Hij was theoloog en pedagoog op de kostschool in Duitsland waar hun zoon Jelle het onderwijs volgde. In de loop van vier jaar schreef ze hem zeshonderd kantjes waarin ze hevig met de schoolleider ('Mijn lieve, lie ve jongen') dweept en hem steeds raad vraagt en al haar hartsgeheimen toevertrouwt. Die vondst werpt een nieuw licht op de echtscheiding van de Troelstra's. Wel heeft hij het, toen zij in Duitsland aan het kuren was, met de dienstbode aangelegd, maar uit deze correspondentie blijkt dat zij haar toevlucht toen geestelijk al el ders zocht. Troelstra (1860-1930) was ongetwij feld een gecompliceerd karakter. Fries, jurist en advocaat, dichter, medeoprichter en politiek leider van de Sociaal-Democratische Arbeiders partij, fractievoorzitter in de Tweede Kamer, hoofdredacteur van Het Volk. Ook nog directeur van een ver zekeringsmaatschappij, die hij van zijn vader had geërfd en die hem in staat stelde zich aan zijn socialis tische missie te wijden (al kwam hij altijd geld tekort en moest hij dan be delen bij de rijke houthandelaar en partijgenoot Wibaut). Hagen schetst Troelstra als een be hendig politicus, gericht op mogelij ke hervormingen, soms meedogen loos voor tegenstanders, vooral in zijn eigen partij. Maar altijd bleef voor hem het perspectief schemeren van een socialistisch heilsrijk, de da geraad der mensheid, te bereiken door revolutie. Hij was een man van de parlementaire praktijk, maar zag zich als drager van 'het zware eiken houten kruis van Christus' voor 'het vertrapte arbeidersvolk' als de Mozes die dit volk leidde op weg naar het beloofde land, 'dat hij zelf niet zou aanschouwen. Die tweeslachtigheid verklaart zijn drie grote zwakke momenten: tij dens de spoorwegstaking van 1903, tijdens de kabinetsformatie van 1912 (toen hij drie ministerszetels eiste en ze afwees toen hij ze krijgen kon) en tijdens zijn roemruchte 'revolutiepo ging' van november 1918 (toen hij zich in de stemming van het volk 'vergiste'). Steeds staat hij tussen kal me hervormingsgezindheid en een revolutionaire heroïek in. Hagen weet na zeven jaar studie nagenoeg alles van Troelstra en hij schreef het in een nuchtere, onopgesmukte (soms te afstandelijke) stijl op.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2010 | | pagina 16