81 familie
H
Oud, maar
Homoseksualiteiteen afwijking
DENK
maandag 8 maart 2010
mxmmmBmm
door René Diekstra
omoseksualiteit is een
afwijking, statistisch
gezien. Op dezelfde ma
nier als waarop bijvoor
beeld linkshandigheid een afwij
king is. In beide gevallen gaat het
om in belangrijke mate biolo
gisch bepaalde, relatief uitzonder
lijke kenmerken. Die komen voor
al tot uiting in voorkeuren. De
linkshandige heeft een voorkeur
voor schrijven of wijzen met de
linkerhand. Die voorkeur werd
lange tijd niet geaccepteerd. Zo
heeft in het onderwijs de opvat
ting geheerst dat ieder kind met
de rechterhand diende te schrij
ven. De linkshandige voorkeur
van sommige kinderen werd daar
om onderdrukt, niet zelden met
geweld. Het is de bron van veel
kinderleed en onnodig slechte
schoolprestaties geweest. Inmid
dels zijn we wijzer geworden en
wordt een linkshandige voorkeur
niet meer afgestraft. Ze is alge
meen geaccepteerd. Maar waarom
werd indertijd linkshandigheid
met emotioneel en fysiek geweld
bestreden? De verklaring daar
voor is niet simpelweg dat het
een afwijking van de norm was.
Er speelde nog iets anders een rol,
te weten bijgeloof. Links is eeu
wenlang, niet alleen in het chris
tendom maar ook in andere cultu
ren gezien als de kant van het
kwaad, als de duivelse, de siniste
re kant ('sinisteris' in het Latijn,
en 'sinistrain' in modern Itali
aans, het woord voor 'links' en in
het Frans is 'sinistre' het woord
voor 'onheil', 'ramp', 'ongeluk').
In allerlei voorstellingen werd de
duivel als linksschrijvend afge
beeld. Wat links werd geschreven,
werd daarom niet zelden als on
heilspellend beschouwd. Kortom,
het onderdrukken van linkshan
digheid was in de grond van de
zaak een symptoom van angst.
Vandaag de dag zal geen welden
kend mens het meer in zijn hoofd
halen linksschrijvende kinderen
als beangstigende of onheilspel
lende wezens te zien.
Maar met die andere afwijking,
homoseksualiteit, is het nog lang
niet zover. Er zijn nog heel veel
mensen, ook in ons land, die,
meer of minder bewust, ho
moseksualiteit als gevaar
lijk, bedreigend en immo
reel ervaren. Als een kwaad
dat zoveel mogelijk uit
hun midden ge
weerd moet worden. Er zijn zelfs
politieke partijen, ook in ons
land, die vinden dat de overheid
een taak heeft in het bestrijden of
voorkomen van homoseksuali
teit. Anderen, degenen met een
heteroseksuele voorkeur, kunnen
erdoor aangestoken worden. Daar
door kan zich een soort van mo
reel verval in de samenleving vol
trekken. Kortom, net als linkshan
digheid indertijd, wordt homosek
sualiteit in deze tijd door velen
nog altijd als iets 'des duivels' ge
zien. Degenen die deze 'duivelse'
voorkeur in zichzelf ervaren, heb
ben daarom maar één belangrijke
opdracht: er tegen vechten, de nei
ging onderdrukken. Zolang ze dat
doen, zolang ze hun voorkeur
niet uitleven, zijn ze aanvaardbaar
en worden ze getolereerd. Onder
drukken ze hun voorkeur niet, ge
ven ze toe aan de duivelse influis
teringen, dan moeten ze zoveel
mogelijk geweerd, geïsoleerd wor
den. De afkeer van, de agressie te
gen homoseksualiteit is daarmee,
net als die tegen linkshandigheid
indertijd, vooral een kwestie van
bijgeloof. Het is zonder meer
schokkend te constateren dat zulk
bijgeloof wereldgodsdiensten als
het christendom en de islam nog
altijd in zijn greep heeft. Dat pries
ters, niet op grond van geloof
maar op grond van bijgeloof, ho
moseksuelen die voor hun voor
keur uitkomen, sacramenten wei
geren. Zoals bij de onderdrukking
van linkshandigheid speelt ook
bij de onderdrukking van homo
seksualiteit angst de hoofdrol. Re
ligies die bang zijn voor de spelin
gen, de afwijkingen, die de na
tuur noodzakelijkerwijze kent en
die bij het leven horen, kunnen
maar op een manier worden gety
peerd: als psychologisch onvol
wassen. En minstens zo erg: als
psychologisch beschadigend. Zo
lang seksuele voorkeuren worden
geleefd op manieren die geba
seerd zijn op volwassen, vrijwilli
ge, wederzijdse instemming van
partners, komt niemand, ook
geen religie, het recht toe daar
over het oordeel goed of kwaad
uit te spreken.
Laat staan tot
onderdrukking
over te gaan.
Wie dat toch
doet, is vooral
een bijgelovige
angsthaas.
door Anne Salomons
IT e partner komt te overlijden,
I je kinderen wonen ver weg
I en je vriendenkring dunt lang-
I zaam maar zeker uit. Ouder-
dom komt niet alleen met ge
breken, je wordt er ook steeds een
zamer van.
Eenzaamheid onder ouderen is
een serieus probleem. Het langlo
pende onderzoek Longitudinal
Ageing Study Amsterdam (LASA)
toont aan dat zo'n 20 procent van
de ouderen van 65 tot 75 jaar 'ma
tig' eenzaam is. Daarnaast is nog
eens ongeveer 10 procent sterk een
zaam. Onder de 75-plussers loopt
dat nog eens flink op naarmate ze
ouder worden. Dit komt onder
meer omdat familiecontacten met
broers, zussen, nichten en neven
wegvallen en omdat er nog zelden
vrienden op bezoek komen. Met
het ouder worden vallen steeds
meer leeftijdsgenoten weg. Nu
steeds meer ouderen alleen wo
nen, minder kinderen hebben en
er ook steeds meer oudere, alleen
staande mannen bijkomen, neemt
dit probleem slechts toe.
Wat is eenzaamheid eigenlijk? Pro
fessor dr. Jenny Gierveld, emeritus
hoogleraar Faculteit Sociale Weten
schappen van de Vrije Universi
teit, deed jarenlang onderzoek
naar eenzaamheid bij ouderen. Zij
benadrukt dat eenzaamheid sub
jectief is. Als je weinig vrienden
hebt, wil dat nog niet zeggen dat
je automatisch eenzaam bent. Gier
veld: „Iemand is eenzaam als hij
minder contacten heeft dan hij
zou wensen. Dat geldt ook wan
neer iemand de kwaliteit van zijn
contacten onvoldoende vindt."
Het gaat dus om het verschil tus
sen wens en werkelijkheid. Je kunt
nog zoveel leuke kennissen heb
ben of honderden Hyves-vrien-
den, toch kun je je behoorlijk een
zaam voelen. De belangrijkste fac-
Alleen achter een raam met
als enige gezelschap een
treurige geranium. Dit cli
chébeeld van ouderen die
hun laatste jaren in een
zaamheid doorbrengen, is
helaas maar al te waar. Pro
fessor dr. Jenny Gierveld,
emeritus hoogleraar Facul
teit Sociale Wetenschappen
aan de Vrije Universiteit, ha
mert op het instandhouden
van een breed sociaal net
werk. „Zoek eens een vroe
gere vriend op."
toren die een rol spelen, zijn vol
gens Gierveld een slechter worden
de gezondheid en het wegvallen
van een partner, iemand met wie
je een intieme relatie deelt. „Je
hebt allemaal tenminste twee of
drie goede contacten nodig, men
sen waar je lief en leed mee deelt."
Maar dat is volgens Gierveld lang
niet het enige. „Om eenzaamheid
te voorkomen, is het belangrijk dat
je je sociale netwerk niet verwaar
loost. Laat contacten niet wegglip
pen." Dat geldt ook voor oudere
mensen. „Eenzaamheid gaat over
sociale contacten. Daarom is het
van groot belang dat je een breed
en vooral gevarieerd sociaal net
werk hebt, anders heb je meer
kans te vereenzamen."
Niet alleen familiebezoek is belang
rijk, ook contact met vrienden,
oud-collega's, kennissen en de
mensen met wie je een kopje kof
fie gaat drinken. Met verschillende
typen contacten kun je veel uiteen
lopende dingen delen. Met een
zus deel je een levenslange geschie
denis. Dat is een heel andere rela
tie dan iemand met wie je gaat
schilderen, maar beiden zijn be
langrijk. Ook de vrienden van
Bang voor de duivel.
foto ANP
Zen-medidatie zorgt voor
een dikkere hersenschors
Mensen die regelmatig Zen-medi
tatie beoefenen hebben een dikke
re hersenschors, met name in de
hersengebieden die betrokken
zijn bij het ervaren van pijn. Hoe
dikker de schors, des te hoger is
de pijndrempel. Dit concludeert J.
Grand in het vakblad Emotion op
grond van onderzoek bij 17
Zen-meditatoren en 18 mensen
die nooit hadden gemediteerd.
http://snipurl.com/ukrea
Praattherapie helpt bij
langdurige lagerugpijn
Mensen die lang last hebben van
lagerugpijn kunnen baat hebben
bij cognitieve gedragstherapie
('praattherapie'). Hierbij krijgt de
patiënt inzicht in de (negatieve)
manier waarop hij tegen de rug
pijn aankijkt en hoe hij ermee om
gaat. Dat schrijft S. Lamb in het
medisch tijdschrift The Lancet op
grond van een vergelijkend onder
zoek onder 600 patiënten.
http://snipurl.com/ukt6v
Inzicht in depressie met
telefonische hulplijn
Lusteloos, moe, negatieve gevoe
lens? Wie wil weten of dit teke
nen zijn van een depressie kan te
recht bij de nationale Depressie
test (0900-3377 377, 80 cent per mi
nuut). In vier minuten krijgen bel
lers anoniem inzicht of hun klach
ten passen bij een depressie. De
test wordt gevolgd door een ad
vies, gebaseerd op de bestaande
richtlijnen voor medici.
http://snipurl.com/uktu6
