is niet mutsig
Hoe slagroom wordt gemaakt? Eeeuuuh,
hoezo gemaakt? Slagroom komt toch uit
zo'n spuitbus? Te vinden op, of op zijn
minst in de buurt van, de zuivelafdeling
van de supermarkt. Ja precies, waar ook
de melk staat. Schei uit.... komt dat van een koe?
Toegegeven, het is een ietwat overtrokken schets van
de huidige gebrekkige kennis van de herkomst van zui-
velprodukten. Maar veel jonge, en mogelijk ook een
aanzienlijk deel van de wat oudere lezers hebben er
weinig of geen weet van dat er een tijd bestond dat
de handen uit de mouwen moesten worden gestoken
om slagroom geserveerd te krijgen.
m
Zoete herinneringen
wonen@wegener.nl wonen
024-3650509
Zaterdag 6 maart 2010
Zelf groente kweken,
onbespoten en krakend
vers. Jaren had het een
mutsig imago, maar nu
ben je helemaal hip met
een moestuin. Niet zo'n kaarsrechte, met méters
sla, maar een leuke gezinstuin waar je bijzondere
groenten teelt en de kinderen leert waar ons eten
vandaan komt.
door Frederike Krommendijk
Zoals bij zo veel trends, is ook het zelf groente te
len overgewaaid uit de Verenigde Staten en Enge
land. President Obama liet bij het Witte Huis een
moestuin aanleggen en ook prins Charles is een
warm pleitbezorger van biologische groente. In
Engeland werd vorig jaar voor het eerst sinds de Tweede We
reldoorlog meer zaaizaad verkocht van groenten en kruiden
dan van bloemen. Maar ook de Nederlanders hebben het
moestuinieren ontdekt. Zo'n zo procent van de Nederlan
ders zou wel een volkstuintje willen hebben, zo blijkt uit on
derzoek. In de Randstad zijn wachtlijsten voor een volkstuin
eindeloos. Vooral gezinnen met kinderen willen graag zo'n
tuintje.
Volgens hoofdredacteur Jacqueline Leenders van Bloemen
Planten is het moestuinieren veranderd. „In het verleden
werd de moestuin vooral gezien als een bron van goedkoop
voedsel. De huidige generatie moestuiniers is het veel meer
te doen om smaak, zij telen bijzondere of oude rassen die je
in de winkel niet kunt kopen. Ze willen gezond en onbespo
ten eten, met respect voor het milieu."
Moestuinieren is allang niet meer het domein van vuttende
mannen, meent Leenders. „Het is nu heel erg in bij de jonge
re doelgroep die in het verleden helemaal niet zo met de
tuin bezig was. Die generatie is opgegroeid met gemaksvoed-
sel en wil nu weer terug naar de basis. De tuin is een plek
om tot rust te komen, te onthaasten. Ze kweken geen lange
rijen sla, maar mooie, aparte groenten waar je ook met een
etentje goede sier mee kunt maken. Het is ook ontzettend
leuk om je gasten een salade van gestreepte tomaten voor te
zetten en truffelaardappeltjes te serveren bij de barbecue."
Vorig jaar bracht Bloemen 8t Planten voor het eerst de spe
cial Fresh uit, een experiment. Dat werd zo goed ontvangen
dat dit jaar twee edities worden gemaakt, deze maand en in
mei. Bijzonder is dat vooral (jon
ge) moeders het blad kochten.
„Veel moeders vinden het belang
rijk dat kinderen leren dat aard
beien aan een plant groeien en
niet uit een fabriek komen. Fresh
gaat bovendien niet alleen over
kweken, maar ook over koken. We
laten niet alleen zien hoe je groen
te, fruit en kruiden teelt, maar ook
hoe je je oogst kunt verwerken. Er
zijn lezers die een echte moestuin hebben, maar ook men
sen die in een stadstuintje of op het balkon wat groente,
fruit en kruiden kweken."
Jelle Medema uit Den Andel is een goed voorbeeld van de
nieuwe moestuingeneratie. De 15-jarige scholier wilde wel
vers en onbespoten eten, maar was naar eigen zeggen 'veel
te lui' voor een echte volkstuin. Toen hij van zijn moeder
een boek kreeg over moestuinieren, Square Foot Gardening
van Mel Bartholomew, was hij helemaal om. „Die methode
is zo efficiënt. Met een klein beetje grond kun je al groente
verbouwen, je hebt niet al die paden en het is vooral véél
minder werk."
Medema zette de methode van Mel Bartholomew om naar
het Nederlands. Het resultaat is zijn website Makkelijke-
moestuin.nl. Medema heeft inmiddels heel wat 'volgelingen'.
Het mooie van de makkelijke moestuin is dat je ook in een
stadstuintje een efficiënte moestuin kunt maken, zonder al
te veel ruimte op te offeren. In een bak van 1.20 bij 1.20 me
ter kun je bijvoorbeeld al het hele jaar door verschillende sa
lades telen. Maak je nog zo'n bak, dan kunnen er ook ver
schillende andere groenten bij. Met vier bakken eet een heel
gezin al bijna het hele jaar alles uit eigen tuin.
De afmeting van de bakken is niet toevallig gekozen: je kunt
er van alle kanten bij om erin te werken, zonder dat je op de
grond gaat staan. De aarde blijft dus lekker luchtig, en daar
profiteren de planten van. Bovendien gaat er geen ruimte
verloren met looppaden, zoals in een gewone volkstuin. Tus
sen de bakken wordt wel een pad gemaakt. Dat moet min
stens 60 centimeter breed zijn, zodat je er met een kruiwa
gen bij kunt. Elke bak wordt ingedeeld in 16 vierkanten van
30 bij 30 centimeter, voor elke groentesoort één vakje. In
zo'n klein vakje passen bijvoorbeeld 1 koolplant, 4 kroppen
sla, 9 bietjes of 16 uien. Hoeveelheden die je meteen op
kunt, waarna er weer wat anders de grond in kan.
De bakken worden gevuld met een speciale mix van com
post, turfmolm en vermiculiet (mineraal van duurzame ve
zels). „Planten kunnen in dat mengsel makkelijk wortelen en
groot worden. Ze hebben geen concurrentie van andere plan
ten of bomen, omdat we onderin antiworteldoek doen. Ik
heb helemaal geen last van ziekten en plagen in de groente."
Volgens Jelle Medema is de Makkelijke Moestuin dé oplos
sing voor mensen die druk zijn en toch vers en onbespoten
willen eten. „Die vinden een echte moestuin veel te veel
werk. Aan de mail merk ik dat ze hier heel enthousiast over
zijn, omdat het gewoon met weinig werk te doen is.
Reageren? redactie.wonen@wegener.nl
Ooit hip en veelgebruikt, nu afgedankt en zieltogend
in een hoekje van de kast: keukenlijken.
In deze aflevering: de slagroomklopper.
door Bauke Boersma
Een tijd waarin de zoete en bij tal van spijzen en dran
ken te gebruiken lekkernij nog een echte delicatesse
was. Melk, suiker, eieren, echte boter: het een ander
koken en kloppen maar. Niet o'm bijna dagelijks op
vla, yoghurt of koffie te doen, maar speciaal voor het
bijzondere, zondagse toetje, waar elk gezinslid zich al
een week op verheugde.
Vandaar dat de slagroomklopper in menig huishouden
een status aparte had. Zoals in het gezin van Liesbeth
Winkelman-Herwers. „In de jaren vijftig, zestig werd
hij bij ons regelmatig gebruikt, maar zeker niet dage
lijks", haalt Winkelman zoete herinneringen op. „Het
was een bijzonderheid, de klopper stond ook niet in
de keuken bij de an
dere keukenge
bruiksvoorwerpen,
maar in de servies-
kast in de woonka
mer. Ook omdat
mijn moeder hem
vanwege het glas
nogal kwetsbaar
vond."
Anno 2010 is het
zelfde apparaat
haar nog steeds
dierbaar. „Ik vind
het nog steeds een
mooi voorwerp en
het staat bij ons in
de servieskast in de
woonkamer."
Maar, zo benadrukt
Liesbeth Winkel
man, slechts ter de
coratie. Slagroom
maakt ze er niet
meer mee. Laat
staan mayonaise.
Mayonaise? „Ja,
mijn moeder maak
te er ook mayonai
se mee. Het beker
tje dat erop zit, kun
je draaien, zodat er een piepklein gaatje tevoorschijn
komt. Zo kon de olie gelijkmatig op de geklopte eie
ren druppelen."
Dat laatste is voor Monica Stellendam heel erg herken
baar. „Hij is namelijk ook prima te gebruiken om saus
jes te maken", zegt zij over het exemplaar dat ze al de
cennialang in bezit heeft en die afwijkt van Winkel
mans versie. „Soms gebruik ik hem nog wel om vlug
even wat slagroom te kloppen."
Natuurlijk, er zijn er heus wel meer die nog zelf slag
room maken. Denk alleen al aan de koks in de betere
restaurants. Maar de goegemeente steekt de handen
er echt niet meer voor uit de mouwen. Hooguit om
beter bij die spuitbus in de zuivelschappen te kunnen.
Ook een keukenlijk in huis? Mail info en foto van het
keukenlijk naar redactie.wonen@wegener.nl
Jelle Medema, vertegenwoordiger van de nieuwe moestuinge
neratie, bezig in eigen tuin. foto Shera van den Wittenboer
