u
15 reizen
reizen@wegener.nl
024-3650360
Zaterdag 6 maart 2010
Ché en Fidel
achterna
Miami
COLF VAN MEXICO
Havana
anto Dor
Varkensbaai Trinidad
#Santa Clara
CUBA
Santiago de Cuba
ATLANTISCHE
OCEAAN
ntanamo
HAÏTI
100 km
JAMAICA
Als we zijn teruggekeerd op de autopista Ai lo
zen we eerst Roberto, mét zijn maandsalaris
van ïo CUC aan toeristenpeso's. De lucht trilt
nerveus boven het verraderlijk slechte wegdek.
Er broeit onweer. Voordat we Santa Clara berei
ken, breekt de hel los. Met bakken komt de re
gen naar beneden. Stapvoets omzeilen we over
stekend vee, een onverlichte oldtimer of een
paard en wagen. We zijn opgelucht als een jine-
tero (hosselaar) op de fiets ons in de eenrich-
tingsstraatjes van Santa Clara naar de warme
huiselijkheid van een casa particular (een soort
bed and breakfast op z'n Cubaans) loodst.
De volgende ochtend staat een reusachtige Ché
Guevara te stralen in de zon boven het immen
se Plaza de la Revolución in Santa Clara. Met
een schril fluitje roept een wacht bij het stand
beeld een toerist tot de orde, die meent dat hij
met ontbloot bovenlijf de in brons gegoten half
god mag benaderen. Stilte is hier op zijn plaats.
Onder het Monumento Ernesto Ché Guevara
zijn diens overblijfselen bijgezet. Ze zijn in 1997
overgebracht uit Bolivia, het land waarin Ché
in 1967 door het door de CIA gesteunde leger
werd vermoord. Aanpalend geeft een verheerlij
kend museum een overzicht van het leven en
de tragiek van de arts en vrijheidsstrijder.
Santa Clara zal voor altijd verbonden blijven
aan de naam van Ché Guevara. Met een ongere
geld zooitje barbudos, bebaarde guerrillastrij
ders, bond hij hier in opdracht van Fidel eind
1958 de strijd aan met de tien keer grotere leger
macht. De bedoeling was met de inname van
het strategisch centraal gelegen Santa Clara de
aanvoer van wapens naar de oostelijke berg-
jungle Sierra Maestra af te snijden, zodat de op
standelingen er vrij spel kregen en een bruggen
hoofd verwierven naar de hoofdstad Havana.
De missie leek vrijwel onmogelijk en er zijn Cu
banen die twijfelen aan de motieven van Cas
tro, die jaloers zou zijn geweest op Guevara's
populariteit. Niettemin slaagde Ché erin een ge
pantserde legertrein met ruim driehonderd sol
daten te veroveren. Langs het spoor zijn een
paar schots en scheef geplaatste treinwagons in
gericht als museum ter nagedachtenis van
Ché's actie, dje volgens de revolutionaire ge
schiedschrijvers de strijd om de macht defini
tief besliste.
We keren terug naar de hoofdstad. De bruisen
de metropool moet er een halve eeuw geleden,
toen de revolutionairen er triomfantelijk bin
nentrokken, niet veel anders hebben uitgezien.
Met dezelfde koloniale gebouwen en dezelfde
Amerikaanse auto's. Alleen waren die in 1959
noch niet vervallen, gebutst of versleten.
Gedeukt is in Havana ook het vertrouwen in
het communisme. Weinigen zeggen het hard
op, maar de revolutie is vooral nog interessant
om er bij de toeristen munt mee uit te slaan.
Neem Juan, die bij de voormalige ambtswo
ning van Guevara bij het Fortaleza de San Car
los de Cabana best voor een paar CUC's of lie
ver nog dollars op je auto wil passen. Voor een
dollar extra ontbloot hij graag de tatoeage van
Ché op zijn bovenarm voor een foto.
Tekenend is dat de oogverblindend witte Chris
tus, die over de Canal de Entrada het oude Ha
vana zegent, tegenwoordig meer bezoekers
trekt dan de Cabana, terwijl dat fort toch een
belangrijke rol speelde in de revolutie. Hier
werd de jonge jurist Fidel Alejandro Castro Ruz
WÉ
gevangen gehouden na de mislukte coup in SM
1953. Ook in het voormalige presidentiële paleis
zijn meer buitenlanders dan Cubanen. Toch is
de aandoenlijke en belegen expositie in dit Mu-
seo de la Revolución nog altijd de moeite
waard, vooral omdat het inzicht geeft hoe het
regime de voorbije vijf decennia heeft aangeke
ken tegen de wereldorde en tegen de Amerika
nen. Koddig zijn de spotprenten van de 'agres
sors' Ronald Reagan en George Bush, leerzaam
de resultaten van de succesvoile alfabetiserings
campagne van de revolutie. In de tuin staat on
der meer de Grapgw, de boot waarmee Castro,
Guevara en een handjevol companeros in 1956
vanuit Mexico vertrokken naar Cuba om de we
reldgeschiedenis een andere wending te geven.
V 4 Reageren?
redactie.reizen@wegener.nl
Op Cuba is veel meer te zien. Bij
voorbeeld de Commandancia de
la Plata bij Santo Domingo, het
hoofdkwartier van Fidel Castro
in de jungle van de oostelijke
Sierra Maestra, alleen te voet of
op een ezel te bereiken.
In een voormalige klooster in Tri
nidad is nu het Museo Nacional
de la Lucha Contra Bandidos ge
vestigd, boeiend vanwege het
lang durende verzet van contrare
volutionaire 'bandieten'.
De Cueva de los Portales, een
moeilijk bereikbaar grottencom-
plex in de Cordillera de Guanigua-
nico. Hier hield Ché Guevara zich
onzichtbaar voor Kennedy's
U-2-verkenningsvliegtuigen.
-«WSlsi
Oude Amerikaanse auto's sieren nog steeds het straatbeeld in Cuba, maar ze worden
wel steeds schaarser/ foto's Arjan Leenhouts/GPD
