io 14000 keer GTS
Soapies eten Pringles
Vierduizend afleve
ringen zijn er al
gemaakt van Goede
Tijden, Slechte
Tijden. De serie
blijft onverminderd
populair, vooral
onder jongeren.
Waarom leven we
zo mee met Ludo,
Laura, Charlie en
de rest?
donderdag 4 maart 2010
reageren?
nieuwsredactie@wegener.nl
Geen dag
zonder
door Dewi Gigengack
De tijd van onbe
zorgdheid is voor
bij, vandaag be
gint de lange weg
naar morgen... Bij
de klanken van
deze titelsong gaan 1,3 miljoen Ne
derlanders er elke werkdag om
acht uur even voor zitten. Kopje
koffie erbij, Goede Tijden, Slechte
Tijden op de televisie en hun
avond kan beginnen.
De soapserie GTST bestaat al bijna
twintig jaar. Op 1 oktober 1990
was de eerste aflevering. Vanavond
is in bioscoop Tuschinski in Am
sterdam de première van de vier-
duizendste episode. Morgen komt
die aflevering op tv.
Soaps zijn ouder dan de televisie.
Ze zijn ontstaan in Amerika, in de
jaren dertig van de vorige eeuw.
Zeepfabrikant Procter Gamble
kocht vijftien minuten zendtijd op
de radio, die werd gevuld met een
hoorspel. Tussendoor werd recla
me gemaakt voor hun zeep: van
daar de naam 'soap opera'. Later
werden dit series op tv.
De soapserie is een heel specifiek
genre. „Het is in de televisieweten
schap een dankbaar onderwerp,
omdat het één van de meest typi
sche vormen voor tv is", zegt uni-
verstitair docent televisiestudies
Vincent Crone van de Universiteit
Utrecht. Soaps zijn doorlopende
verhalen zonder einde, met veel
personages en verhaallijnen. Die
verhalen gaan vooral over relaties,
emoties en problemen. Toch zijn
ze niet al te ingewikkeld en gaat
het verhaal niet te snel. Zo kan de
kijker op elk moment 'instappen'.
'Als je de serie lang volgt,
worden de personages als
vrienden of familie van je'
Soapspelers acteren vooral met
hun gezicht en stem. Emoties wor
den met veel dose-ups in beeld ge
bracht. Om de kosten te drukken,
worden de afleveringen vooral in
de studio opgenomen. Een gevolg
daarvan is dat er over veel gebeur
tenissen alleen gepraat wordt, in
plaats van deze te laten zien. Cro
ne: „Alles moet komen uit de dia
loog. Actiescènes zijn daarom erg
a-typisch voor soaps. Meestal wor
den ze alleen gebruikt voor de difF-
hanger aan het einde van het sei
zoen."
Goede Tijden, Slechte Tijden is voor
veel mensen een dagelijks ritueel.
Ze kijken er samen naar en praten
erover: het is een sociale activiteit.
Zoals de achttienjarige Stefan
Tramper uit Kloetinge, die al kijkt
'sinds mijn moeder zwanger is van
mij'. „Het gaat er bijna elke dag op
school over. De meeste klasgeno
ten kijken ook. We praten over
wat er is gebeurd, hoe erg dat was
en wat we zelf zouden doen."
Mediawetenschapper Joost de
Bruin, docent aan de Universiteit
van Wellington in Nieuw-Zeeland,
publiceerde in 2005 een onder
zoek naar de beleving van jonge
ren van GTST. Hij concludeerde
dat jongeren soaps gebruiken om
anderen te laten zien hoe ze den
ken over andere mensen en hun
problemen.
„Als je de serie al heel lang volgt,
worden de personages als vrien
den of familie van je. Je kent ze
goed en weet wat ze hebben mee
gemaakt", zegt mediaprofessor Ire
ne Costera Meijer. „Het is leuk om
met een groep mensen te kunnen
meeleven die niet bestaat, maar
waarover je je wel kunt opwinden.
Sommige mensen zien Ludo vaker
dan hun eigen vader."
In de loop der jaren zijn er volgens
Crone wel dingen veranderd in de
soap. „Omdat de populariteit te
rug liep, gingen ze meer buitenop
names maken, werden verhaallij
nen heftiger, kwamen er meer gast-
neerd je product in beeld laten
brengen. Goede Tijden, Slechte Tij
den zit er vol mee.
Het is geen toeval dat veel GTST-
sterren hippe Uggs (schoenen-
merk) dragen. Als Laura gaat ver
huizen haalt ze de laarzen 'toeval
lig net' uit een verhuisdoos. Een in
gezoomd shot betekent een rinke
lende kassa voor RTL. Al jaren
wordt in de serie uitsluitend Dou-
we Egberts-koffie gedronken. De
koffiebrander heeft een doorlo
pend contract met de makers van
GTST. Ook Yakult en Pringles heb
ben goede zaken gedaan door de
soapserie. Als het moet, wordt de
verhaallijn aangepast aan de adver
teerder. „Niet heel erg inhoudelijk,
maar meer wat situaties betreft",
vertelt de commerciële man achter
GTST, Geert Esmeijer.
Zo is het script van de op handen
zijnde scheiding van het echtpaar
Huygens aangepast om de adver
teerder Pensioenkijker.nl ter wille
Het romantische huwe
lijksaanzoek van Bing
aan Sjors had plaats in
de Efteling. Niet omdat
Bing of Sjors in de serie zulke enor
me fans zijn van het sprookjespret
park in het zuiden van het land.
Nee, het was de Efteling zelf die er
een flink bedrag voor neertelde
om op die manier in beeld te ko
men. Vroeger heette dat sluikrecla
me, maar tegenwoordig kun je bij
de commerciële omroep ongege-
Er zit veel meer reclame
in een aflevering van Goe
de Tijden, Slechte Tijden
dan menigeen denkt. Van
koffie tot telefoon, alles is
'vermarkt'.
door Tanja Kits
Goede Tijden,
Sinds 1 oktober 1990
zendt RTL4 elke werkdag
een aflevering uit van Goede
Tijden, Slechte Tijden (GTST)
van 30 minuten, inclusief 5 minuten
reclame. In eerste instantie was de
serie geprogrammeerd om 19.00
uur. Later werd het begintijdstip ver
schoven naar 19.30 uur. Inmiddels
wordt de serie al jaren uitgezon
den om 20.00 uur.
Elke aflevering wordt door on
geveer 1,3 miljoen mensen
bekeken, met uitschieters
naar boven en beneden.
De soap was voor veel ac
teurs en actrices een opstap
naar een glansrijke carrière.
Reinout Oerlemans is inmiddels
een geslaagde producer. Anthonie
Kamerling stapte over naar de (se
rieuzere) filmindustrie, evenals ac
trice Angela Schijf.
Het trio Linda, Roos en Jessica uit
de serie (gespeeld door Babette
van Veen, Guusje Nederhorst en
Katja Schuurman) werd buiten GTST
bekend met liedjes als Ademnood en
Alles of niets.
Slechte Tijden
In 1996 begonnen Carlo
Boszhard en Irene Moors
een parodie op GTST, met
de titel Pittige Tijden. Het
was een onderdeel van hun pro
gramma Telekids. Elke week maakte
het duo een nieuwe aflevering,
waar ook regelmatig GTST-acteurs
en andere bekende Nederlanders in
meespeelden.
Georgina Verbaan speelde
van 1997 tot en met
2000 de rol van
Hedwig Harmsen
in GTST. Na haar
soap-periode ac
teerde ze in onder
meer de film Costa! en de
televisiesiere 't Schaep met de 5 poot-
en.
De langst zittende actrice is Jette
van der Meij. Zij speelt de rol van
Laura Selmhorst al vanaf de eerste
aflevering in 1990.
GTST won, ondanks de vele negatie
ve kritieken, ook enkele prijzen,
waaronder de Gouden Televi-
zier-Ring in 1995, De Hoofdprijs in
2005 en 2006 en de Hitkrant
Award voor beste televisieserie in
2008.
Grootste Nederlandse concurrent
is Onderweg naar Morgen. De serie
die in 1994 startte was het ant
woord van de publieke omroepen
op Goede Tijden, Slechte Tijden. In sep
tember 1995 verliet Veronica het
publieke bestel en nam de soap
mee. BNN, TROS en AVRO haalden
de soap terug naar het publie
ke bestel. Aanvankelijk
trok ONM ruim 700.000
kijkers, de laatste jaren is
dat aantal gedaald naar
gemiddeld 360.000. In
mei komt er een eind aan
de serie.
Inmiddels zijn drie acteurs uit de
serie overleden: Guusje Neder
horst (Roos de Jager), Frederique
Huydts (Annette van Thijn) en Wik
Jongsma (Govert Harmsen).
GTST is gebaseerd op de Australi
sche soapserie The restless years.
De twee Amerikaanse soaps die
veel kijkers trekken zijn The Bold
the Beautiful (SBS6) en As the World
Turns (RTL4).
