Buigen of barsten
io aardbeving chili
Het aantal slachtoffers door de aardbeving in Chili is onverge
lijkbaar veel kleiner dan de aantallen doden bij de beving in
Haïti, ruim een maand eerder. Terwijl de schok van afgelopen
zaterdag vele malen krachtiger was. Hoe komt dat? Het ant
woord ligt in de manier van bouwen. „Chili is wereldklasse."
V*
dinsdag 2 maart 2010
reageren?
nieuwsredactie@wegener.nl
De schade aan veel gebouwen is groot na de aardbeving in Chili, maar door een deugdelijke manier van bouwen zijn ze niet volledig ingestort. foto EPA
door Joost Bosman en Tanja Kits
Een wolkenkrabber in
Tokyo blijft moeite
loos overeind bij een
flinke aardbeving. Ook
in Chili bleef dit week
einde bij een van de
zwaarste bevingen ooit veel nieuw
bouw intact. Strenge bouwvoor
schriften lonen als het gaat om het
voorkomen van veel slachtoffers,
zo blijkt maar weer. Het arme Haï
ti, dat al decennialang getroffen
wordt door rampen, had weinig
deugdelijke gebouwen, waardoor
het aantal doden enorm was.
Toch is armoede niet de enige re
den van het achterwege blijven
van aardbevingsbestendig bou
wen. In China was corruptie er
deels de oorzaak van dat schoolge
bouwen zonder gewapend beton
als pannenkoeken in elkaar stort
ten bij de beving in de provincie
Sichuan in mei 2008 (bijna 70.000
doden). Terwijl twintig meter ver
derop gebouwen met gewapend
wen, want ze zijn economisch af
hankelijk van de stad en haar om
geving. En als er eens in de vijftig
jaar een aardbeving plaatsvindt, is
het collectief geheugen snel ver
dwenen."
Vollebregt vertrekt over twee we
ken naar Haïti waar hij adviezen
gaat geven voor de wederopbouw.
„Ie ziet vaak na rampen dat er snel
wat wordt neergezet. Na twee of
drie jaar komt er dan eindelijk ie
mand met een ruimtelijke visie,
maar dan kan er alleen doorgebor
duurd worden op wat er al staat."
In Haïti zullen de nieuw te bou
wen huizen behalve aardbevings
bestendig ook orkaan-proof moe
ten zijn. Maar welke materialen
het beste gebruikt kunen worden,
kan de Vollebregt nog niet zeggen.
Chili is een heel ander verhaal. Vol
gens geoloog Rob Govers van de
Universiteit Utrecht loopt Chili, sa
men met lapan, de Verenigde Sta
ten en Nieuw-Zeeland voorop met
beton gewoon overeind bleven. In
Italië speelde hetzelfde. Ook daar
wordt het niet al te nauw geno
men met de bouwvoorschriften.
Bij de beving in 2009 in l'Aquila
bleken veel gebouwen wel bewa
pend, maar was er verkeerd beton
gebruikt. Aangemaakt met zand
van de eigen kustlijn. Zand met
veel te veel zout, waardoor de be
wapening na tien jaar was doorge
roest. De maffia drukt een belang
rijke stempel op de handel in be
ton en cement, grondstof van Sici
lië. „Het heeft vooral heel erg te
maken met de overheid en hoe
streng die is", stelt Alexander Volle
bregt, bouwkundig docent aan de
Technische Universiteit Delft. „Bo
vendien is het van groot belang
dat de lokale bevolking zelf betrok
ken is bij de bouw. Het maakt nog
al verschil of een aannemer een
school moet bouwen waar zijn ei
gen kind in zal komen. Die haalt
het wel uit zijn hoofd om de bewa
pening weg te laten."
Voor goede opleidingen en beving-
bestendige bouw is veel geld no
dig, zegt geoloog Rob Govers van
de Universiteit Utrecht. En niet ie
der aardbevingsgevoelig land be
schikt over die middelen. Govers
erkent dat corruptie voorkomt in
niet-Westerse landen, maar dat je
voorzichtig moet zijn met beschul
digingen. „Ik heb ook wel eens
met een Amerikaanse collega door
San Francisco gelopen, die me
wees op een gebouw dat het zeker
zou begeven tijdens een aardbe
ving."
Seismoloog Bernard Dost van het
KNMI wil evenmin de conclusie
trekken dat in arme landen de cor
ruptie groter is en dus ook het aan
tal doden bij aardbevingen. In het
geval van de beving in Sichuan
hadden de kaartenmakers het Chi
nese gebied niet als aardbevingsge
voelig aangemerkt. Dost: „Er spe
len ook andere zaken dan corrup
tie. De Turkse stad Izmit is al twin
tig keer verwoest door aardbevin
gen. Toch blijven mensen er bou-
