321 zeeland Van nul naar honderd in een half uur SLOECENTRALE Pieken opvangen door snel in- en uitschakelen vrijdag 12 februari 2010 door Jeffrey Kutterink Op het terrein van de nieuwe Sloecentra- le valt vooral het ge luid op van de naastgelegen fa briek van Arkema. De Sloecentrale zelf maakt opvallend weinig her rie. Althans aan de buitenkant. De twee opvallend groen geschilderde hallen houden veel geluid van de stroomfabriek tegen. Binnen fluit en giert er van alles. Niet dat de twee eenheden altijd op vol vermogen draaien. Integen deel. Om het kwartier bepalen de directeur Jaap Wolters van de Sloe centrale in de controlekamer. „Kijk, de beide units produceren nu ongeveer 420 megawatt. De ene unit produceert stroom voor Delta, de andere voor onze part- ner EDF." Op twee grote schermen is in één oogopslag schematisch te volgen wat er bijna vijftig meter verderop in de twee groene hallen gebeurt. Delta heeft de 550 miljoen dure Sloecentrale samen met het Fran se EDF gebouwd. Beide bedrijven nemen ook de stroom van de Sloe centrale af Hoewel de centrale vanuit de con trolekamer kan worden bediend, gebeurt dat vaak ook op afstand 'Een gascentrale is schoner dan een kolencentrale' mensen op de 'energie-beursvloer' op het hoofdkantoor van Delta in Middelburg hoeveel stroom de Sloecentrale moet prodüceren. De gasgestookte centrale heeft een ca paciteit van ongeveer 870 mega watt, genoeg om pakweg twee mil joen huishoudens van stroom te voorzien. Anders gezegd: de Sloe centrale neemt 4 procent van de Nederlandse elektriciteitsproduc tie voor zijn rekening. Voor de liberalisering van de elek triciteitsmarkt werden centrales standaard zo ontworpen dat ze 24 uur per dag stroom leverden. Maar de huidige vrije markt leidt ertoe dat zowel de prijs van stroom als van gas (de brandstof van de Sloe centrale) wordt bepaald door vraag en aanbod. Is er weinig vraag naar stroom dan daalt de prijs. De gasprijs volgt het ritme van de wereld gasmarkt en indirect ook van de oliemarkt. De verhouding tussen kosten voor de brandstof om de twee eenheden van de centrale te laten draaien en de opbrengst kan sterk verschillen en bepaalt of de centrale rendabel kan worden ingezet. Regelmatig wordt de Sloecentrale dan ook zachter of harder gezet. Van stil stand naar vol vermogen duurt 'slechts' een half uur. „Vergelijk het met het hoger en la ger draaien van een gasfornuis", vertelt financieel en commercieel vanuit het hoofdkantoor van Del ta. „Op de beursvloer wordt be paald hoeveel stroom de centrale moet produceren. Zo spelen we di rect in op de balans tussen vraag naar en aanbod van stroom. Delta houdt de markt in de gaten, wij het technische proces. Hier kun nen we zien of alle kleppen ook open en dicht gaan en of het pro ces zo efficiënt mogelijk verloopt." Buiten vallen de 'ribben' van de Sloecentrale op. Het zijn grote luchthappers. Wolters: „Door de luchtinlaat zo groot te maken, kost het zo min mogelijk energie om lucht binnen te halen om gas te kunnen verbranden. Daardoor branden van aardgas, aangevoerd door de 55 kilometer lange Zuid-Beveland-leiding. De stoom turbines worden in gang gezet door stoom uit de gasturbine. De gas en stoomturbines drijven met één en dezelfde as een generator (dynamo) aan die stroom opwekt. „Vergelijk de Sloecentrale met een fornuis waar een ketel water op het gas staat", vertelt Wolters. „De hete lucht stijgt op en kan een klein schoepenrad (turbine) aan drijven. In de ketel ontstaat boven dien stoom. Die kan ook weer een turbine aandrijven. Met hetzelfde proces wordt dus meer elektriciteit gemaakt, waardoor de Sloecentra le efficiënter werkt dan een con ventionele gascentrale." Door deze techniek heeft de Sloe centrale een rendement van bijna 59 procent tegen een krappe 50 procent van een alleen op gas ge stookte centrale. Eenmaal buiten klinkt het geknet ter van de elektriciteit die via een vier kilometer lange ondergrondse hoogspanningskabel naar het lan delijke net wordt getransporteerd. Plannen om de uitstoot van C02 af te vangen en op te slaan zijn er niet. „Gas is weliswaar ook een fos siele brandstof, maar een gascen trale is schoner dan een kolencen trale", zegt algemeen directeur Mi chel Gasc van EDF. „Daardoor stoot de Sloecentrale minder koolstofdioxide en stikstof oxiden uit en is dus beter voor het milieu. Het is technisch mogelijk om de uitstoot van koolstofdioxi de verder te verlagen. Maar dan 'Vergelijk de Sloecentrale met een fornuis waar een ketel water op het gas staat' werkt de centrale efficiënter. In de inlaten zitten filters om zout, zand en stof uit de lucht te halen. Als de turbines ergens niet tegen kunnen dan is het stof" Binnen is het opvallend schoon. „Stof is funest. Bovendien zorgt rotzooi voor onveiligheid." De Sloecentrale is een zogenoem de stoom- en gascentrale en heeft per eenheid twee stoomturbines en een gasturbine. De laatste wordt aangedreven door het ver heb je meer chemicaliën (katalysa toren) nodig. Het kost meer ener gie om het gas door de filters te ja gen. Dan los je het ene probleem op, maar creëer je een ander." „Het is dan ook niet voor niets dat er vooral wordt gesproken over C02-opslag bij de vier nog te bou wen kolencentrales", vult direc teur Wolters van de Sloecentrale aan. „Via een procédé is voor het verbranden al CO2 uit kolen te ha len. Bij gas kan dat nog niet." •De generator wordt aangedreven door één gasturbine en twee stoomturbines. •De afgassen van de gasturbine worden afgegeven aan de stoomketel. •Via het filterhuis zuigt de compressor lucht aan. Deze lucht wordt gecomprimeerd in de verbrandingskamer van de gasturbine. De vermenging van brandstof met de gecomprimeerde lucht zorgt voor ver branding, waarbij door expansie van heet rookgas de gasturbine wordt aangedreven, die dan weer de generator aandrijft. Sloecentrale in cijfers Vermogen: 870 megawatt (ter ver gelijking, de kerncentrale is 512 megawatt; de kolencentrale 426) De Sloecentrale bestaat uit twee units van elk 435 megawatt. Wekt stroom op voor 2 miljoen huishoudens. Brandstof: gas Partners: Delta en Electricité de France (EDF) Aantal werknemers: 38 Start bouw: juni 2007 Operationeel: december 2009 Officiële opening: 12 februari Zuid-Beveland-leiding: 55 kilome ter, druk tussen 40-80 bar ZBL is buffer voor geleidelijke toe voer en opslag van goedkoop gas. Tijdens hoogtepunt van bouw wa ren 1200 mensen per dag aan het werk. Veel Zeeuwse bedrijven heb ben een bijdrage geleverd, zoals ASK Romijn die de staalconstruc ties mocht bouwen. De Sloecentrale

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2010 | | pagina 34