io 15 jaar youtube
Baby's doen het erg goed, net als kittens en puppy's. Maar filmpjeswebsite YouTube,
die maandag vijfjaar bestaat, biedt meer. Nuttige informatie bijvoorbeeld. Er is ook
een schaduwkant. Niet iedereen is blij met miljoenen kijkers.
vrijdag 12 februari 2010
reageren?
nieuwsredactie@wegener.nl
Wie ben je nog als je ni
door Miriam van den Brand
en Niek Opten
at hebben
een Neder
landse zan
geres en een
mollige Star
Warsfan
W
met elkaar gemeen? Ze zijn beide
beroemd geworden door filmpjes
website YouTube. Het verschil?
Esmée Denters is blij met haar in
ternationale doorbraak, de 'Star
Wars-kid' heeft naar verluidt psy
chiatrische bijstand moeten zoe
ken, nadat klasgenoten een filmpje
waarin hij een gevecht met een
'lichtzwaard' imiteert op internet
hadden gezet.
YouTube bestaat deze maand pas
vijfjaar, maar is niet meer weg te
denken. Onschuldige filmpjes over
schattige baby's of vakantiebeleve
nissen, maar ook beelden van mis
handelingen, van onfatsoenlijk ge
drag. Het wordt er allemaal op ge
zet en miljoenen mensen wereld
wijd vinden het boeiend genoeg
om te bekijken en zelfs door te stu
ren naar bekenden.
De kracht van YouTube is volgens
Ian van Dijk, hoogleraar nieuwe
media aan de Universiteit Twente,
dat het voorziet in de sociale be
hoefte van delen en doorgeven.
„Vroeger zeiden mensen tegen el
kaar dat ze een bepaald program
ma moesten gaan zien op tv. Nu
sturen ze een mailtje met een link
naar een gek of leuk filmpje."
Die behoefte tot delen geldt allang
niet meer alleen voor filmpjes van
anderen. Bijna elke mobiele tele
foon heeft inmiddels een camera.
Iedereen is een filmer en het
maakt niet meer uit wie het resul
taat ziet. Albert Benschop, inter-
netsocioloog aan de Universiteit
van Amsterdam, merkt aan zijn
studenten dat de betekenis van
'privé' vervaagt. „Ze vinden het he
lemaal niet gek dat vreemden hun
beelden zien. Want wie ben je nog
als je niet op internet zit, als je
geen virtuele representatie hebt?"
Meest geliefde onderwerpen van
de miljoenen filmpjes zijn dieren
en kinderen. Maar je doet YouTu
be te kort om het kanaal af te
doen als een moderne variant van
Funniest home video's, vindt Nick
Kivits, die een boek schreef over
het gebruik van de populaire web
site. „YouTube is ook een enorm
informatiebaken. Ik wist laatst niet
hoe ik een accent op een 'e' zette
op mijn nieuwe computer. Dan
kijk ik even op YouTube. Er is al
tijd wel iemand die daarover een
filmpje heeft gemaakt."
Benschop gebruikt de website in
zijn colleges. Hij verwijst studen
ten ook naar lezingen of onderzoe
ken van buitenlandse wetenschap-
'Studenten vinden het
niet gek dat vreemden
hun beelden zien'
pers die via YouTube te bekijken
zijn. De politie gebruikt de site
voor opsporing, de paus om zijn
boodschap te verkondigen.
En dankzij YouTube kwam de he
le wereld te weten dat er vorig jaar
grote demonstraties waren in Iran
tegen het bewind. „Het is een be
langrijke nieuwsbron", zegt hoogle
raar Van Dijk. „Maar daar maken
anderen weer misbruik van. Tij
dens de laatste verkiezingen in de
Verenigde Staten zijn sommige
kandidaten bewust zwart ge
maakt. De normen liggen op tv
een stuk hoger dan op internet."
Van Benschop wijst ook op de
minder verheven kanten van de
veelgebruikte site. YouTube als mo
derne, virtuele schandpaal. Of You
Tube als verheerlijker van geweld.
Neem de 'vrienden' die een gehan
dicapte Nederlandse jongen mis
handelden en dat via internet aan
iedereen lieten zin. Benschop:
„Dat soort gedrag is er altijd ge
weest, YouTube maakt dat nu al
leen indringend zichtbaar. Strenge
regels verzinnen die dit soort uit
wassen tegengaan, heeft geen zin.
Mishandeling is al strafbaar. En via
YouTube heeft de politie gelijk be
wijsmateriaal in handen. Slim is
het dus niet."
Bezoekers van YouTube kunnen
kijken wanneer en wat ze willen.
Die vrijheid beïnvloedt ook de ma
nier waarop we tv kijken, meent
Kivits. „Dat tv-aanbieders tegen
woordig hun kijkers meer keuze
mogelijkheden geven, is mede
veroorzaakt door YouTube."
Hoe populair YouTube ook
is, we moeten dat effect ook
niet overschatten, vindt Van
Dijk. „Het overgrote deel van
het publiek wil nog steeds op
klassieke wijze tv-kijken.
Benschop verwacht dat het succes
van YouTube nog wel even zal du
ren. Hij voorspelt voor de toe
komst mogelijk nieuwe proble
men met de site als technische mo
gelijkheden groter worden. „Als je
digitaal een duplicaat van iemand
kunt maken, zoals dat in films al
gebeurt, kun je die alles laten
doen. Ook vervelende dingen.
Waar ligt dan de grens? Hoe weet
je nog wat echt is?"
Van Dijk noemt dat het grootste
probleem van nieuwe media. Het
verschil tussen betrouwbare en on
betrouwbare informatie wordt
steeds waziger. Dat geldt voor film
pjes, maar ook voor zoekresulta
ten in Google. Hij pleit daarom
voor betere mediaeducatie in het
onderwijs en cursussen voor oude
ren. „Het zal bespreekbaar ge
maakt moeten worden, want het
gaat zo een keer goed mis."
Top 10 best bekeken filmpjes wereldwijd
1. Charlie bit my finger -
again
Harry (1bijt in de vinger van
zijn oudere broer Charlie (3).
Hun vader zette het filmpje
in 2007 op YouTube om te laten zien aan een
peetoom in de Verenigde Staten. Er zijn inmiddels
T-shirts en kalenders van de Britse jongens.
Bekeken: 158.711.717 keer
Ml. Evolution of Dance
Stond tot oktober 2009 op
nummer 1. Amerikaanse dan
ser judson Laipply laat in zes
minuten op komische manier
zien hoe dansstijlen door de jaren heen zijn veran
derd. Bekeken: 136.669.666 keer
3. Miley Cyrus - 7 Things
Muziekvideo van jonge Ame
rikaanse tv-ster en zangeres.
Bekeken: 110.250.336 keer
4. Hahaha
Filmpje uit 2006 van Zweed
se baby William Nilsson die
onbedaarlijk moet lachen om
gekke geluiden die zijn vader
buiten beeld maakt. De Britse koningin kreeg het
filmpje in 2008 te zien toen ze op bezoek was bij
het hoofdkantoor van Google. Bekeken:
106.831.202 keer
5. Jeff Dunham - Achmed
the Dead Terrorist
Buikspreker Dunham praat
met Achmed, het skelet van
een zelfmoordterrorist. Be
roemd geworden uitroep tegen lachend publiek:
Silence, I kill you! (Houd je mond, ik vermoord
je!). Bekeken: 106.219.429 keer
r 6. Pitbull -1 Know You want
Me (Cale Ocho)
>tm' - Muziekvideo van Cu
baans-Amerikaanse rapper.
Bekeken: 100.897.342 keer
7. Lo Que Tu Quieras Oir
Spaanse korte film, op YouTu
be sinds 2006. Sofia's vriend
maakt het uit via de voice-
mail. Ze bewerkt het bericht
zo dat Miguel juist lijkt te zeggen dat hij van haar
houdt en thuis wil komen.
Bekeken: 99.687.849 keer
8. Susan Boyle - Singer
Onaantrekkelijke, oudere
vrouw verbaast in 2009
vriend en vijand als ze een
gouden keeltje blijkt te heb
ben tijdens de audities voor het tv-programma Bri
tain's got Talent. Bekeken: 87.207.371 keer
9. Miley Cyrus - Party in
the USA
Muziekvideo van de zangeres
die bekend werd met haar rol
in de tv-serie Hannah Monta
na. Bekeken: 83.942.866 keer
10. Timbaland - Apologize
Muziekvideo van Amerikaan
se producer en rapper.
Bekeken: 82.369.335 keer
