u
Char is een
van velen
39 media
Mentalisten, spiritisten, kinderen die
praten met hun overleden grootouders:
de televisie wordt de komende maanden
van bovenaf bestuurd. Paranormale tv is
een geheel eigen genre geworden.
Of het allemaal klopt, is niet eens
een vraag, vertelt televisiemedium
Char aan Monique Brandt.
'Op RTL is het
dit jaar feesten
met geesten'
media@wegener.ni
024-3650570
Char Margolis:
„Mensen
genézen, daar
gaat het mij om."
foto David van
Dam
De geesten hebben
Hilversum stevig in
hun greep. Afgelo
pen week al konden
we genieten van het
spektakel rond de
start van de derde editie van De
Nieuwe Uri Geiler bij SBS 6, waar
in een keur aan buitenissige enter
tainers aantreedt. Hun ambitie: in
de voetsporen treden van de Israë
lische mentalist Geiler.
Later dit jaar staat nog een para
normaal programma bij SBS op
het menu. Liesbeth van Dijk, win
nares van de tv-talentenjacht voor
bovennatuurlijk talent Het Zesde
Zintuig, gaat dit najaar een 'docu-
'mentaireachtig' programma ma
ken over paranormale kinderen.
Op RTL is het helemaal feesten
met geesten. Programma's als Het
Zesde Zintuig Plaats Delict en huis
mediums als de Schotse baby- en
kleuterfluisteraar Derek Ogilvy,
die het ook goed doet in het thea
ter, krikken de kijkcijfers op 'duis
tere donderdag' flink op.
Programmadirecteur Erland Gal-
jaard van RTL zegt trots te zijn op
het succes van dit nieuwe tv-gen-
re, dat naar eigen zeggen ooit ont
sproot op zijn zender. „Char Mar
golis is' trendsetter geweest. Het is
natuurlijk lastig dat het allemaal
weinig inzichtelijk is. We checken
heus wel dingen, maar het effect
van wat de mediums doen, is niet
altijd aanwijsbaar. Ik denk dat je
beter kunt kijken naar wat het
met de mensen doet, met wie
Char werkt. Of het nu waar is of
niet, het biedt ze rust en troost."
„Ze is écht, zegt deze niet meer zo
kritische journalist", aldus haar Ne
derlandse vriendin en apostel, rod
delkoningin Wilma Nanninga. Tij
dens de presentatie van Margolis'
boek houdt Nanninga het niet
meer droog als ze vertelt hoe het
medium destijds, toen nog nie
mand haar hier kende, al telefo
nisch precies beschreef welke foto
van haar grootvader Willem on
der haar trap hing. „Daarna geloof
de ik alles wat ze zei."
Nanninga is niet de enige. Uit een
opiniepeiling in opdracht van het
maandblad Quest in september
2007, bleek dat 30 procent van de
ondervraagde Nederlanders ge
looft dat Char écht met de doden
kan spreken. Het is meteen de ver
klaring voor haar succes. Haar ze
vende boek Een geschenk uit de he
mel is net uit, haar programma's
scoren onveranderlijk hoog.
Chars werkwijze, het raden van na
men van de overledenen door het
noemen van letters, hebben haar
de bijnaam alfabetmedium opgele
verd en komische imitaties in Koef-
noen. Het 'letterraden' is volgens
sceptici niets meer of minder dan
cold reading: het ontfutselen van
informatie door gebaren, gezichts
uitdrukkingen of subtiele reacties.
Het programma Zembla liet in
2008 'beroeps-ontmaskeraar'
James Randi aan het woord, die
eerder Uri Geiler publiekelijk in
zijn hemd zette door zijn trucs
door te prikken. In Zembla toonde
hij aan de hand van een video
stapje voor stapje hoe Char haar
informatie in gesprekken lospeu
tert. Henk Westbroek beschreef
ooit in een column zijn ervaringen
bij Char: „Op weg naar de studio
Eén, misschien zelfs twee
keer per week hoor je de
vraag. Bij de bakker of de
slager, in het café of res
taurant. Wordt u al gehol
pen? Of een variant daarop. Velen
zullen dat zinnetje meer dan eens
associëren met de gelijknamige se
rie. Waarschijnlijk nog het best be
kend onder de Engelse titel Are
you being servedDe Britse serie
werd in Nederland voor het eerst
uitgezonden op 21 juni 1974. In to
taal zijn er 69 afleveringen ge
maakt in 13 jaar. De populariteit
van Wordt u al geholpen? was me
de te danken aan acteur John In-
man. Hij werd wereldberoemd als
Mr. Humphries. De BBC riep hem
in 1976 uit tot tv-personage van
het jaar en hij werd tot 'grappigste
man op tv' gekroond. Mr. Hum
phries was dol op het meten van
de binnenkant van de benen bij
kreeg ik bij een pompstation een
aanrijding met een stilstaande ben
zinepomp waardoor ik een half
uurtje te laat kwam. Tegen de assis
tente die me opving, jokte ik dat
ik kleine autopech gekregen had.
'Volgende week moet ik toch echt
eens een andere kopen', zei ik. Het
eerste dat Char me een kwartier la
ter openbaarde, was dat ik juist de
ze dag in mijn hoofd besloten had
een nieuwe auto te kopen."
„Televisiemediums vallen in de ca
tegorie amusement", schrijft Rob
Nanninga, hoofdredacteur van het
blad Skepsis, in een artikel over
tv-mediums. „De makers van zul
ke tv-programma's stellen zich
niet ten doel betrouwbaar bewijs
materiaal te leveren voor het be
staan van paranormale verschijnse
len. Daar hebben ze ook geen ver
stand van. Ze willen in de eerste
mannen en hij ging graag naar ver-
kleedfeestje. Alles wees erop dat
hij homoseksueel was, maar dat
werd nooit expliciet gemaakt.
Zijn dood, op 8 maart 2007, werd
breed uitgemeten in de Britse
pers. „Ik wed dat iedereen zich in
de hemel nu een breuk lacht met
hem", zei tv-kijker Alan Darbyshi-
re uit Wigan op de site van de
BBC. Acteurs die met hem in de se
rie hebben gespeeld, reageerden
verslagen en noemden Inman een
van de beste en grappigste acteurs
met wie ze hadden gewerkt.
Trevor Bannister, die de rol van
Mr. Lucas vertolkte, zei in een in
terview dat de schrijvers van
Wordt u al geholpen? nooit hadden
gedacht dat het zinnetje dat Mr.
Humphries in elke aflevering uit-
kirde (I'm free!) zo'n hit zou wor
den. „Maar dat geldt eigenlijk voor
de hele show. Niemand had dit
Zaterdag 6 februari 2010
plaats goede kijkcijfers en verstrek
ken meestal geen informatie over
de gang van zaken."
Toch mocht Char weer van RTL
op pad om te 'werken' met ramp
slachtoffers als die van het vliegtui
gongeluk op Tenerife, de vuur
werkramp in Enschede of het ko
ninginnedagdrama in Apeldoorn.
Het was in aflevering 1 al een flink
tranendal, want alle nabestaanden
hebben uiteraard nog volop last
van die traumatische gebeurtenis.
In de Verenigde Staten wilde
Chars grote voorbeeld, het me
dium John Edward, jaren geleden
een soortgelijk programma maken
met nabestaanden van de 9/11-
slachtoffers. Daar barstte echter
een ware orkaan van kritiek los.
Edwards gedroomde programma
werd, na beschuldigingen dat hij
het leed van mensen exploiteerde
voor de kijkcijfers, teruggetrokken
door de zender. Char meldt desge
vraagd dat ze zelf nooit getwijfeld
heeft toen Endemol bij haar aan
klopte met het idee voor Char: Le
ven na de Ra mp. Zelf raakt ze bij
het terugkijken van een aflevering
hevig geëmotioneerd: „Omdat het
zo'n enorm privilege is dat deze
mensen me vertrouwen. Ik zie dat
mijn healing troost biedt en dat ze
het kunnen afsluiten voor zover
dat mogelijk is. Mensen genézen,
daar gaat het mij om. Het is een
eerbetoon aan de mensen die over
zijn gegaan. Dat er in Amerika zo
veel kritiek kwam, is omdat men
er niet zo tolerant is als hier."
Volgens haar hoort kritiek bij de
'baan'. „Ieder medium staat bloot
aan kritiek, al sinds de tijd van
Nostradamus. Maar denk je dat de
paus zich iets aantrekt van men
sen die het katholicisme bespot
ten? Of hoe de joden zich voelen
over mensen die de Holocaust ont
kennen? Dat christenen gaan twij
felen als mensen zeggen dat Jezus
niet de zoon van God was? Dit is
een geloofssysteem. Je gelooft me,
of je gelooft me niet. Ik heb geen
tijd om me met hen die niet gelo
ven, bezig te houden. Ik zou in de
hemel willen zijn om te kunnen
toekijken als ze daar binnenko
men, hun schepper ontmoeten en
al de geliefden die eerder over zijn
gegaan. Dan zullen ze zeggen:
Char had gelijk."
Char: Leven na een ramp, donder
dag, RTL 4, 21.30 uur
j Reageren?
redactie.media@wegener.nl
succes kunnen voorspellen."
Er keken op het hoogtepunt 22 mil
joen Britten naar Wordt u al gehol
pen? Toch is er ook vaak kritiek ge
weest op de serie die zich afspeelt
op de heren- en damesafdeling in
het warenhuis Grace Brothers in
Londen. De verhaallijn was vaak
erg dun, alhoewel de Britse klas
senmaatschappij op subtiele wijze
op de hak werd genomen.
Wie van boeken houdt en wel
eens in Londen komt, is misschien
zonder er bij stil te staan dicht bij
de bron geweest. In Waterstone's
Piccadilly, de grootste boekhandel
van Europa, kun je uren ronddwa
len. Maar tot 1999 was het gebouw
een warenhuis, Simpsons of Picca
dilly, dé inspiratiebron voor scena
rioschrijver Jeremy Loyd. Hij werk
te er in de jaren vijftig en gebruik
te zijn ervaringen als basis voor
het script. Branko Eijssen
WORDT U AL GEHOLPEN?
In de serie Heimwee TV worden elke week
tv-series het verleden belicht die de geur
van nostalgie ademen.
foto GPD
