De prijs
voor een
beetje zorg
7 spectrum
Louis
Matthijsse
'Wat ze vergeten, is dat veel chronisch
zieken per definitie afhankelijk zijn van
een uitkering. En die wordt niet hoger'
Zaterdag 6 februari 2010
Is doof geboren en op
28-jarige leeftijd zo goed
als blind geworden.
Louis Matthijsse (rechts) communiceert met zijn speciale tolk, die het vingerspellen beheerst.
de zorg omhoog. Dit terwijl hun uitkering
de rest van hun leven gelijk zal blijven.
„Dit zijn toch de mensen voor wie wij on
ze AWBZ-premie betalen", zegt directeur
Ad Poppelaars van de Chronisch Zieken
en Gehandicapten Raad (CG-Raad). „Zij
verdienen het toch net zo goed als wij om
een beetje te kunnen leven? Maar juist om
dat ze chronisch ziek zijn, worden ze terug
gezet op het minimale van het minimale.
Een beetje mee blijven doen in de maat
schappij zit er voor hen steeds minder in."
De CG-Raad maakt zich ernstig zorgen
men. Een vakantie, sporten of een dagje
uit zijn zo goed als onbereikbaar gewor
den. Met name voor mensen die alleen
leef- en zakgeld krijgen, zoals Tamara en
Samantha. Die houden volgens het Nibud
gemiddeld zo'n 26 euro per maand over
om vrij te besteden.
Volgens de CG-Raad worden chronisch
zieken keer op keer ernstig getroffen door
nieuwe maatregelen. Zo verdween de afge
lopen jaren bijvoorbeeld de speciale belas
tingaftrek voor chronisch zieken en werd
de eigen bijdrage voor de ziektekostenver-
over de financiële positie van chronisch
zieken. Door een opeenstapeling van be
zuinigingen en nieuwe regels rond de zorg
worden zij veel harder getroffen dan ande
re Nederlanders. „Uit onderzoek van het
Nibud blijkt dat chronisch zieken er in
2010 tot wel 1,3 procent van hun inkomen
op achteruit zullen gaan. Terwijl anderen
slechts een kwart procent inleveren."
De inkomenspositie van chronisch zieken
die in instellingen wonen, is zelfs zo belab
berd, dat ze nauwelijks kunnen rondko
zekering verhoogd. Maatregelen die voor
mensen als Tamara en Samantha bovenop
de verhoging van de eigen bijdrage voor
de zorg komen.
Daarnaast is vorig jaar een grote bezuini
gingsoperatie in gang gezet op de Algeme
ne Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ).
Alleen mensen met een zware zorgvraag
krijgen nog begeleiding vergoed. De rest
niet. Maar wie het alsnog krijgt, moet daar
vanaf dit jaar wel voor betalen.
De opbrengst van deze eigen bijdrage al
leen al is geraamd op 87 miljoen euro voor
2010. Een kwart hiervan door het daadwer
kelijke innen van de bijdragen, de resteren
de opbrengst is gebaseerd op de verwach
ting dat de eigen bijdrage mensen zal ont
moedigen begeleiding aan te vragen.
Met name tegen dit laatste zijn cliënten
en patiëntenorganisaties fel gekant. „Aan
de ene kant wordt erkend dat deze men
sen begeleiding nodig hebben en aan de
andere kant probeert het rijk ze dit recht
af te nemen door het financieel te ontmoe
digen", zegt directeur Poppelaars van de
CG-Raad.
Ook de 44-jarige Janet Matthijsse uit
Sint-Michielsgestel ziet de rekening met
angst en beven tegemoet. Ze is getrouwd
met Louis (48), een doofblinde man. Tien
uur per week krijgt hij begeleiding om een
zo zelfstandig mogelijk leven te kunnen lei
den. Hij wordt geholpen met de post, de
administratie, klusjes in huis die hij wil
doen, de boodschappen of een bezoek aan
het zwembad of een arts.
„Omdat wij zorg in natura krijgen, worden
wij pas deze zomer met die extra eigen bij
drage geconfronteerd. Maar.als die heel
hoog uitvalt, weet ik het echt niet meer.
Dan moeten we ervan afzien. Want wat ze
vergeten, is dat veel chronisch zieken per
definitie afhankelijk zijn van een uitkering.
En die wordt niet hoger."
Z£> konden ze voorheen nog tweeduizend
euro per jaar bij de Belastingdienst afschrij
ven aan extra kosten voor de zorg. Nu is
de tegemoetkoming nog maar 350 euro.
„En het leven is al zo veel duurder voor
ons", verzucht Matthijsse. Honderden eu
ro's per maand gaan op aan extra kosten
die zij moeten maken om het leven een
beetje aangenaam te maken voor Louis.
De man is doof geboren en op 28-jarige
leeftijd zo goed als blind geworden. Licht
bollen zijn het enige dat hij nog kan zien.
Zo beweegt hij zich door het huis: bij de
lamp met meerdere gekleurde bollen is
links de deur. Bij de lampenkap zit linkson
der de stoel waar Janet meestal op zit. In
de woonkamer hangen zestien tl-lampen,
in het trappenhuis hangen er acht, in de
keuken zes en in de computerkamer vier.
„Hoe slechter zijn zicht werd, hoe meer
lampen we ophingen, zodat hij nog een be
wegende schaduw kon zien", legt Janet
uit. „Wat denk je dat die kosten?"
Omdat Louis niet kan horen en niet kan
zien, is zijn sociale leven zeer beperkt
foto Phil Nijhuis/GPD
Communiceren kan hij alleen via de com
puter met een braillesysteem of via een
speciale tolk die het vingerspellen be
heerst. Letter voor letter wordt dan een
zin in de handpalm van Louis geschreven.
Maar slechts weinig mensen kunnen dit.
„Een praatje maken met de buurman of al
leen de supermarkt ingaan, lukt dus niet",
zegt Janet. Alleen een korte wandeling op
een vaste route met zijn blindengeleide
hond is mogelijk. „Maar zelfs dat is wel
eens fout gegaan doordat de weg was opge
broken. Dat ziet hij natuurlijk niet en dan
raakt hij de weg kwijt", legt ze uit.
Zijn begeleiding is er niet alleen om de
deur uit te kunnen, maar ook om nog een
beetje sociaal contact te houden met de
wereld. „Anders word ik gek", beaamt
Louis via een speciale tolk. „Ik wil commu
niceren, horen hoe het met iedereen is,
wat er gebeurt om me heen", zegt hij ter
wijl een brede glimlach op zijn gezicht ver
schijnt. Want alhoewel lang getik in zijn
handpalm zeer vermoeiend is, geniet hij
zichtbaar van deze mogelijkheid ook mee
te praten. „Ik zou niet weten wat ik moet
doen als hij dit verliest. Het sociale isole
ment zal hem opbreken", zegt Janet.
Bij de Groningse stichting Otwee, die 25
doofblinden begeleidt, zien ze de gevolgen
nu al. Doofblinden die een eigen budget
beheren, moeten sinds januari al een eigen
bijdrage betalen. Dat wordt meteen verre
kend met het uit te keren budget.
„Er klopt niets van", vertelt Marije van der
Wal van de stichting. Zo is er een 89-jarige
doofblinde vrouw die van haar AOW-uit-
kering met klein pensioentje liefst 3.000
euro per jaar aan eigen bijdrage moet gaan
betalen. „Dat kan toch niet." Een andere
cliënt kreeg een rekening van 1.700 euro
per jaar. Dit terwijl hij ook al 132 euro per
maand bijdraagt voor zijn persoonlijke ver
zorging. Ook hij heeft slechts een klein in
komen. „Wat bleek: het zorgkantoor had
geen rekening gehouden met die andere
eigen bijdrage die hij moet betalen."
Van der Wal houdt haar hart vast. „Omdat
de budgetten meteen gekort zijn, moeten
mensen straks zelf bijleggen. De kans is
groot dat ze dan zeggen: 'laat maar'. Maar
die uren kregen ze niet voor niets. Zonder
die begeleiding redden ze het niet."
reageren?
spectrum@wegener.nl
