Floortje Zwigtman
Heerlijk in een
spectrum 2
Zaterdag 6 februari 2010
Als kind van een jaar of zes wil
de ze verpleegster worden.
En later 'iets met paarden', of
zwemkampioen, astronaut,
bioloog. Ze ging naar de Pabo
in Vlissingen ('want mijn ouders zaten alle
bei in het onderwijs en die hadden lekker veel
vakantie"). Maar schrijfster worden? Nooit
aan gedacht. „En dat terwijl ik toch altijd
bezig was met het tekenen en schrijven
van verhalen. Alleen was het op de een of
andere manier niet tot mijn kinderhoofd
doorgedrongen dat je daar ook je geld mee
verdienen kon."
Tien jaar praktijkervaring heeft Floortje
Zwigtman (35) inmiddels ruimschoots van
het tegendeel overtuigd. Onder de vlag
van haar eigen tekstbedrijf maakt ze in op
dracht educatieve boeken en daarnaast
heeft ze haar eigen, literaire, werk. Dat
wordt doorgaans onder jeugdliteratuur ge
schaard, maar blijkt nauwelijks in mindere
mate door volwassenen te worden gewaar
deerd.
Ze heeft een aanzienlijke lezersschare opge
bouwd, tot haar eigen verbazing eigenlijk.
„Want de boeken die ik schrijf zijn niet de
boeken die door uitgevers volop uitge
bracht worden. Je ziet ook binnen de
jeugdboekenwereld een heel sterke trend
naar veilig uitgeven. Er wordt bijna zieke
lijk in doelgroepen gedacht Uitgevers zijn
heel erg bezig met overleven en dus zetten
ze in op zeker. Als je dan boeken maakt zo
als ik, die niet de geijkte thema's hebben,
maar bijvoorbeeld gaan over groepsdruk
en groepsgeweld - zoals Wolfsroedel - of
over een homoseksuele romance - zoals
Een groene bloem - dan ligt het niet zo voor
Aanvankelijk had Floortje
Zwigtman een boek van 300
bladzijden in gedachten. Het
is een trilogie van 1600
pagina's geworden. Dinsdag
verschijnt Spiegeljongen, het
langverwachte laatste deel.
Na acht jaar neemt de
Middelburgse schrijfster
afscheid van hoofdpersoon
Adrian Mayfield en rondt ze
haar drieluik 'Een groene
bloem' af. Ze doet dat niet
zonder opluchting „Het was
heel zwaar. Ik heb heel hoge
eisen aan mezelf gesteld."
door Rolf Bosboom
de hand dat er toch zo'n enthousiast lezers
publiek voor is."
Ze heeft geen enkel opvoedkundig oog
merk met haar werk. „Het is blijkbaar nog
een erfenis uit de tijd van de brave Hen
drik dat boeken voor kinderen en jonge
ren altijd iets moeten léren. Waarom? Kin
deren en jongeren worden al voortdurend
opgevoed - door ouders, leerkrachten, leef
tijdsgenoten. Het is heerlijk om dan even
te kunnen ontsnappen naar een wereld
waarin je niet opgevoed wordt. Ik heb een
vreselijke hekel aan boeken die je al te dui
delijk iets proberen te leren. Bah, vrese
lijk."
Zwigtman laat haar lezers kennismaken
met verrassende thema's. „Uitgevers heb
ben, vooral met kinderen en jongeren,
vaak het idee dat die willen lezen over het
leven dat ze al kennen. Ik vraag me af of
dat zo is. Bij mij was het in elk geval nooit
zo. Ik was altijd blij als ik kon lezen over
een wereld die me nog onbekend was,
over het verleden bijvoorbeeld, of over
een ver land. Dat "maakte mij nieuwsgierig,
dat daagde me uit. Daardoor werd mijn
denken, volgens mij, ook minder beperkt.
Ik kon me beter inleven in anderen. Mis
schien dat dat bij de mensen die mijn boe
ken lezen, ook ontstaat. Dat zou een mooi
bij-effect zijn."
Haar nieuwe boek Spiegeljongen be
tekent de voltooiing van de trilo
gie Een groene bloem. Eerder ver
schenen Schijnbewegingen (2005) en Tegen
spel (2007). De trilogie speelt zich afin het
Victoriaanse Engeland, aan het eind van
de negentiende eeuw. Het is een menge
ling van feit en fictie. Hoofdpersoon is de
16-jarige Adrian Mayfield, een jongen die
zijn homoseksualiteit ontdekt. Hij raakt,
op zoek naar geld en liefde, verzeild in de
prostitutie en de herenkringen rond schrij
ver Oscar Wilde. Hij wordt hopeloos ver
liefd op kunstschilder Vincent Farley,
maar die relatie komt in het tweede deel
zwaar onder druk te staan als de mannen
liefde voor Farley niet zo vanzelfsprekend
blijkt te zijn.
Het idee voor het verhaal ontstond al in
de jaren negentig. Zwigtman had altijd al
interesse in de negentiende eeuw en de li
teratuur uit die tijd, maar de echte aanzet
was een opmerking op de Pabo. „We had
den een geschiedenisleraar die zijn lessen
graag kruidde met pikante anekdotes. Hij
vertelde een keer over de VOC-schepen
die vanuit Middelburg en Amsterdam naar
de Oost voeren. Dat waren natuurlijk lan
ge tochten op zee, met weinig meisjes loos
aan boord, dus de mannen begonnen on
der elkaar maar wat Toen hoorde ik een
medestudente naast me, een jongedame
uit evangelisch-christelijke hoek, fluiste
ren: 'Toen al...'. Dat was kennelijk toch
meer iets voor de zondige 20e eeuw dan
voor de glorietijd van Nederland."
„Dat is voor mij de vonk, het vertrekpunt
geweest. Want hoezo 'toen al'? Dat lijkt
me toch vanzelfsprekend. Homoseksuali
teit is zo oud als de Bijbel en wellicht nog
ouder. Sodomie heeft zelfs zijn naam aan
een bijbelse plaats te danken. Maar hoe
was dat toen, hoe ging je ermee om in die
tijd, want het bleef een doodzonde en ver
boden door de wet? Dat was een wereld
die mij volledig onbekend was. Toen
kwam ik uit bij Oscar Wilde, die veroor
deeld werd wegens 'onzedelijke handelin
gen met personen van dezelfde sekse'.
Maar ik wilde niet het verhaal van een
heel bekend iemand vertellen, maar dat
van een doorsnee jongen uit de tijd, de jon
gens van de straat die ook tegen Wilde
hebben getuigd."
De geschiedenis van Adrian Mayfield groei
de uit tot een immens project. „Ik had wel
het verloop van het verhaal in gedachten,
niet dat het drie boeken lang door zou lo
pen. Oorspronkelijk ging ik uit van één
boek van 300 pagina's. Maar ik heb de keu
ze gemaakt voor een stijl van schrijven die
verwant is aan de naturalistische romans
uit de negentiende eeuw, van schrijvers zo
als Émile Zola. Die vrij gedetailleerde ma
nier van vertellen neemt wel de nodige pa
gina's in beslag, waardoor het een drieluik
werd. Achteraf gezien is het ook wel een