maar het kan wel zo mooi mogelijk'
:eeland 121
Kunsteducatie vraagt
schrappen bezuiniging
Balsemen is in
landen al heel
andere
gewoon
Oiittala
thanatopacteur in Zeeland
HAAR VAN BOVEN
ZIJ VAN BENE
Cruyff Court in Middelburg-Zuid
School haalt geld
op voor Haïti
HEEL WALCHEREN
KRIJGT OPSLAG!
donderdag 4 februari 2010
foto's Peter Nicolai
door Eugéne Verstraeten
Sinds begin dit jaar mogen
overledenen in Nederland
gebalsemd worden. Daar
door kan het lichaam niet
alleen langer bewaard worden,
maar ziet het er ook veel mooier
uit. Voor de nabestaanden lijkt het
of hun dierbare overledene in een
natuurlijke slaaptoestand verkeert.
In Nederland is de lichte balse
ming of thanatopraxie nog nieuw,
maar in andere landen in Europa
en in de Verenigde Staten is het de
gewoonste zaak van de wereld.
Rob Duitemeijer van uitvaartver
zorging Mijnsbergh-De Gesloot-
ene Boom uit Sas van Gent is één
van de 22 ingeschreven thana-
topracteurs in Nederland en de
enige in Zeeland.
„Tot vorig jaar moest iemand uiter
lijk de vijfde dag na het overlijden
gecremeerd ofbegraven worden",
zegt Duitemeijer. Volgens de nieu
we Wet op de Lijkbezorging is dat
vanaf dit jaar zes werkdagen na
het overlijden. Als daar het week
end of feestdagen tussen zitten,
kan een overledene wel een dag of
tien opgebaard liggen. Daarom is
het belangrijk dat het lichaam
Al sinds de vroege bescha
ving hebben mensen ge
zocht naar methoden
om hun dierbaren te be
schermen tegen ontbinding. De
Egyptenaren balsemden hun do
den al. De techniek van de lichte
balseming, waardoor het lichaam
tijdelijk geconserveerd kan wor
den, is in de negentiende eeuw
ontwikkeld. De Fransman Jean Ni
colas Gannal (1791-1852), officier,
ontdekker en chemicus, zorgde
voor een belangrijke doorbraak.
Deze conserveringsmethode maak
te het mogelijk om de lichamen
van gesneuvelde militairen te repa
triëren zodat nabestaanden waar
dig afscheid konden nemen van
de gesneuvelde. Het Amerikaanse
leger beschikt daarom ook over
een Dienst voor thanatopraxie.
Tot na de Eerste Wereldoorlog
werd thanatopraxie voornamelijk
goed geconserveerd wordt. Met
koelen alleen lukt dat niet. Daar
om is er nu ook toestemming voor
een lichte balseming, zodat de do
de toonbaar blijft en nabestaan
den tot op het laatste moment af
scheid kunnen nemen."
Balsemen was altijd verboden, om
dat het de lijkontbinding zou hin
deren en zo een capaciteitspro
bleem op begraafplaatsen zou creë
ren. Uitzonderingen golden alleen
voor leden van het Koninklijk
Huis en overledenen die naar het
voerd. „Dan masseren we het
lichaam om een betere doorstro
ming te krijgen. Tenslotte spuiten
we ook in de buik- en borstholte
een vloeistof om de bacteriën te
remmen."
De behandeling geeft lichamen
hun natuurlijke kleur meteen te
rug. Vlekken en dodenkenmerken
zoals blauwe oren, vingers en na
gels verdwijnen. Het is voor de tha-
natopracteur gemakkelijker om
kneuzingen en verwondingen als
gevolg van een ongeval te restaure-
'Balsemen geeft nabestaanden meer mogelijkheden
om afscheid te nemen van hun dierbare overledene'
buitenland moeten worden ver
voerd.
Bij de zogenoemde lichte balse
ming wordt het ontbindingsproces
van de gestorvene slechts een aan
tal dagen uitgesteld.
„We maken een sneetje in een slag
ader", zegt Duitemeijer, „en die
wordt gevuld met een vloeistof die
het bloed in het vatenstelsel ver
vangt. Dat kan aardbalm zijn, een
jodiumoplossing, of arthyl. Dat is
verdunde formaldehyde." Het
bloed wordt via een buisje afge-
ren. Wonden kunnen gemakkelij
ker gecamoufleerd worden door
make-up.
„Ik zeg tegen de mensen, ik ben
geen tovenaar, maar met thana
topraxie kun je de nabestaanden
wel het maximale beeld geven dat
mogelijk is. Zodat ze hun dierba
ren zo mooi mogelijk herinneren",
zegt Duitemeijer. Daarnaast ver
ruim je de mogelijkheid om af
scheid te nemén. Overledenen
kunnen thuis worden opgebaard
zonder dat er een koelapparaat
aan te pas moet komen." Balse
ming kan het voor nabestaanden
echter ook moeilijker maken om
afscheid te nemen. Als een overle
dene ligt opgebaard, is de lichame
lijke achteruitgang goed te zien.
Dan is het tijd dat de kist dicht
gaat. Maar wanneer de dode gebal
semd is zie je geen lichamelijke
achteruitgang. Dan blijft het
lichaam er mooi bij liggen.
Rob Duitemeijer slaagde vorig jaar
juni voor de cursus 'piëteitsvolle
verzorging van overledenen' en
'make-up en camouflage'. De oplei
ding thanatopraxie duurt een jaar.
Het theoriegedeelte anatomie
wordt gegeven door de Erasmus
universiteit. Voor de praktijk lo
pen de cursisten zeven weken sta
ge op Ibiza, in Parijs en in Lille.
„Op Ibiza zit de man met de mees
te praktijkkennis", weet Duiteme
ijer. „Die heeft ook het lichaam
van prinses Diana behandeld. Op
Ibiza zijn veel sterfgevallen die van
het eiland moeten. Meer dan 80
procent wordt er gebalsemd. Dus
er zijn genoeg lichamen om tij
dens je stage op te oefenen. Dat
geldt ook voor grote steden als Pa
rijs en Lille, waar een groot aan
bod is aan overledenen."
uitgevoerd in de Verenigde Staten
en een deel van Canada. Later
werd de methode ontdekt door de
Britten. Zij zagen er snel de voor
delen van in. De techniek verspeid-
de zich daarna vanuit Frankrijk en
Engeland naar alle Europese lan
den. Met uitzondering van Neder
land, waar elke vorm van balse
men sinds 1955 verboden is.
Met de nieuwe Wet op de Lijkbe
zorging is thanatopraxie nu dus
ook in Nederland mogelijk. In
2007 werd het Nederlands Insti
tuut voor Thanatopraxie opgericht
en startte Docendo opleidingen in
Geldermalsen met een cursus tha
natopraxie.
Begrafenisondernemers verwach
ten dat de balsemingspraktijk die
in landen als Belgïe, Frankrijk en
Engeland al jaren heel gewoon is,
nu ook in Nederland navolging zal
krijgen.
Bij thanatopraxie wordt een sneetje gemaakt in de huid en de slagader
blootgelegd. Vervolgens wordt het bloed vervangen door een vloeistof.
door Theo Ciele
middelburg - Kunsteducatie Wal
cheren doet een dringend beroep
op de Middelburgse gemeenteraad
om de voorgenomen bezuiniging
van 66.000 euro (20 procent van
het totaal) terug te draaien.
Voor de raadscommissie Maat
schappelijke Zaken waarschuwde
directeur Danie le Due gisteravond
voor de neerwaartse spiraal die de
bezuiniging in gang zet. De stich
ting zou de cursusgelden fors moe
ten verhogen wat weer zou leiden
tot minder cursisten en dus weer
tot minder inkomsten. En dat ter
wijl in Middelburg de kunsteduca
tie de laatste jaren in de lift zit.
Meer cursisten, volwassenen en
kinderen, hebben de weg naar
Kunsteducatie weten te vinden. In
middels doen ook alle scholen
mee.
„We zijn gestegen tot de zevende
verdieping, we willen naar de
hoogste, de tiende; maar door de
ze bezuiniging dreigen we in de
kelder te belanden", zei Le Due. Be
zuinigingen in Vlissingen leidden
volgens Le Due daar eerder tot een
forse daling van het aantal cursis
ten. Ook vreest ze voor kunstedu
catie op de basisscholen. Daar
steekt de stichting relatief veel geld
in. Geld dat er straks niet meer is.
TEEMA
platte borden a26 cm, platte borden 021 cm,
diepe borden o21 cm, schaaltjes 015 cm
20% KORTING
>MIIIW||||»B I iiMiy I IIlil
C
(zotefig de voorraad strekt)
middelburg - Het speciale Cruyff
Court komt in Middelburg-Zuid.
De stichting Arduin had dit mo
derne 'trapveldje' gewonnen door
haar uitverkiezing als sportiefste
middelburg - De Algemene Basis
school in Middelburg heeft met de
inzameling van lege flessen, de ver
koop van onder meer noten en te
keningen en het doen van klusjes
719,80 euro opgehaald voor Haïti.
opruitv&n. verhuizen en bedaren
zorginstelling van Nederland. Wet
houder Albert de Vries zei gisteren
dat het Cruyff Court ergens in
Middelburg-Zuid komt. Waar pre
cies wordt later bekend gemaakt.
0118 61 61 90
