wonen,»
3
3
Coedewaagen
gooit het roer om
Uit eigen tuin
hebben?!
Het had niet
veel langer
moeten duren'
Houten kleed
Net op tijd keert het tij
voor keramiekfabriek
Coedewaagen, een van
Nederlands oudste
bedrijven. Coedewaagen
conserveert het ambacht
door aansluiting te zoeken
met ontwerpers van nu.
Artdirector en ontwerper
Robert Bronwasser is de
drijvende kracht,
door Renske Schriemer
Zaterdag 30 januari 2010
wonen@wegener.nl
024-3650509
Savooiekool in de winter.
foto Romke van de Kaa
7=1
O
7s
m
Z
O
m
Waarom zou je
een appel
boom in je
tuin planten als je de jona-
golds in de supermarkt
voor een habbekrats kunt
kopen? Juist, omdat de jo-
nagolds je soms de neus
uitkomen en je wel eens
een andere appel wilt
proeven. Nu zal een spe
ciaalzaak best andere appelrassen aanbieden, maar voor wie
goede herinneringen heeft aan de notarisappels en de bel
lefleuren van vroeger, zit er maar één ding op: zelf planten.
Hetzelfde geldt voor het kweken van groenten. Die zijn zo
belachelijk goedkoop in de supermarkt, dat je waarschijn
lijk weinig geld spaart als je je eigen wortelen zaait of sprui
ten plant. Maar wat voor fruit geldt, gaat ook op voor groen
ten: ben je gehecht aan de smaak van een bepaald ras, dan
zul je dat zelf moeten kweken. Verse doperwten bijvoor
beeld, zijn nu al nauwelijks meer te krijgen. Hele ge
neraties weten niet beter of doperwten koop je
diepgevroren of ingeblikt. Als je ze toch kunt ko
pen, heb je geen keuze. De leverancier ziet je ko
men. Waarschijnlijk kijkt hij je met open mond
aan als je opmerkt dat je Regent toch net iets fijner
van smaak vindt dan Marktveroveraar. Nu wil ik
heus niet terug naar de tijd waarin we gezellig met
het gezin rond de tafel zaten om erwten te doppen,
want als ik me goed herinner, deed ik dat als kind
met frisse tegenzin. Ik wil alleen maar beweren dat
wie van groenten houdt en dat wie geïnteresseerd
is in smaak, is aangewezen op eigen teelt.
Wat zegt u? U heeft helemaal geen groententuin?
Geen nood, want voor veel groenten hoefje hele
maal geen moestuin te hebben. Je kunt ze rustig in
de border tussen de asters en de riddersporen plan
ten. U hebt geen border? Dan nog is het mogelijk
in ieder geval een deel van uw groenten zelf te telen, bij
voorbeeld in potten, bloembakken of kuipen.
Het is een ingeburgerd gebruik: als in het najaar de petu
nia's en de lobelia's in uw bloembakken bevroren zijn, wor
den de eenjarigen vervangen door kleurige sierkool. Want
om een winter lang tegen een lege bloembak aan te kijken,
dat is ook zo wat. Wat let u om geen sierkool te planten,
maar gewone kool? Sommige kolen die bedoeld zijn om op
te eten, zijn eigenlijk nog mooier dan sierkolen die bedoeld
zijn om naar te kijken. Boerenkool, met zijn gekroesde blad,
is schitterend om te zien en doet voor geen enkele sierplant
onder. Ook rode kool, met de blauwgrijze waslaag op zijn
blad waarin je je naam kunt krassen, is prachtig.
Mijn eigen favoriet is savooiekool van het ras Bloemendaal-
se Gele. Nu, in januari, nog steeds een genot om naar te kij
ken. En om te eten. Ik ben niet dol op kool, maar een kool
schotel uit de oven met twee lagen aardappelpuree met
daartussen een mengsel van Bloemendaalse Gele en spek
jes, gekruid met karwijzaad, daar kun je me midden in de
nacht voor wakker maken.
Door stukjes houtfineer op een
basis van textiel te bevestigen,
heeft Elisa Strozyk een manier
gevonden om hout flexibel te ma
ken. De Duitse maakt er prachti
ge kleden en meubels mee.
Strozyk (27) kwam op het idee
toen de houtwerkplaats bij haar
opleiding, de kunstacademie
Central Saint Martins in Londen,
werd opgedoekt. De studente
Future Textile Design 'speelde'
met overgebleven stukjes houtfi-
foto PR
neer, toen ze haar ingeving
kreeg: een manier om hout flexi
bel te maken. Haar huidige collec
tie Wooden Textiles, waarmee ze
in april op de woonbeurs van Mi
laan staat, bestaat uit plaatjes
hout, in geometrische vormen ge
zaagd. Door die aansluitende vor
men lijkt het, als je het plat legt,
alsof er parket op de vloer ligt.
Maar bij optillen blijkt het toch
flexibel te zijn. Meer info op:
www.elisastrozyk.de
Hij is helemaal thuis in
de keramiekfabriek
van Goedewaagen op
het platteland van het
Drentse Nieuw-Bui-
nen. Aan de rand van het dorp lig
gen daar de hallen waar tot voor
kort vooral traditioneel aardewerk
en relatiegeschenken uit de oven
kwamen. De Amsterdamse ont
werper en artdirector Robert Bron
wasser komt er eens per maand.
In de kleigieterij volgt Bronwasser
de handelingen van Jelle, die bezig
is zijn jongste ontwerp uit de mal
te halen. Het is de keramieken lam
penkap van de Light Drop, samen
met het bedrijf Silverled voorzien
van ledverlichting. De lamp werd
afgelopen jaar voor het eerst ge
toond tijdens de Dutch Design
Week in Eindhoven. De reacties
zijn laaiend enthousiast, weten
Bronwasser en Yvonne Hendriks
van Royal Goedewaagen. Daarom
werken ze koortsachtig aan de de
tails: de bevestigingsplaten voor
aan het plafond, de kabels.
Toen Bronwasser twee jaar gele
den voor het eerst bij de directie
zat, begreep hij de noodzaak voor
vernieuwing. „Het grootste deel
van de omzet kwam van de Hol-
land-Amerika-Lijn, waaraan Goe
dewaagen al vijftig jaar keramiek
levert. Als je die cijfers ziet, weet je
dat er iets moet gebeuren."
Naast het HAL-keramiek maakte
het bedrijf veel geboorte- en jubi
leumborden en souvenirs. Er was
een kunstcollectie, waarvoor werd
samengewerkt met kunstenaars en
ontwerpers, maar die kostte veel
tijd en leverde weinig op.
Bronwasser kwam per toeval in
Nieuw-Buinen terecht. Na zijn af
studeren werkte hij acht jaar als in
dustrieel ontwerper voor zijn ei
gen bureau. In 2002 richtte hij
SMOOL op en sinds 2005 werkt
hij als eenpitter. Hij doet nog
steeds opdrachten voor merken en
bedrijven, maar neemt ook de vrij
heid eigen ontwerpen te brengen:
producten met 'smoel'.
De distributeur van zijn Doppio,
dubbele espresso- en cappuccino
kopjes op een schotel, bracht hem
in contact met Goedewaagen, die
de kopjes sinds 2003 bakt. De dis
tributeur ging failliet, maar de
band met Goedewaagen bleef „Ik
wist niets van keramiek, kende
Goedewaagen niet eens. Na een
tijdje vroeg het bedrijf me of ik
mee wilde denken over hoe ze
zichzelf beter konden neerzetten."
Bronwasser begon met het opfris
sen van het drukwerk, maar boog
zich al snel over identiteit en strate
gie. „Het was een uitdaging toen
ze me vroegen samen op zoek te
gaan naar de nieuwe weg. Na vijf
tien jaar ontwerpen was het tijd
een merk neer te zetten. Intensief
samenwerken met opdrachtgevers
was niet nieuw voor mij. Ik zie me
zelf niet als autonoom vormgever
die alleen maakt wat hij zelf wil.
Ik werk in dienst van de gebruiker
en van de opdrachtgever."
Bronwasser dook in de geschiede
nis van Goedewaagen, struinde
door de fabriek en voerde gesprek
ken. „Waar verdienen ze hun geld
mee? Wat wordt er eigenlijk ge
maakt? Wat kunnen ze goed? Dat
soort vragen stelde ik mezelf Goe
dewaagen heeft een rijke en prach
tige historie, maar dat kwam er
niet meer uit. De identiteit was
rommelig. Ze maakten relatiege
schenken, klassieke vazen en ser
viezen, borden, kunstobjecten."
Jammer, vond de ontwerper. „Het
had niet veel langer moeten duren
of Goedewaagen was in serieuze
problemen gekomen. Dat was zon
de geweest, want de fabriek maakt
al vierhonderd jaar op ambachtelij
ke wijze aardewerk. Niet alleen
nostalgisch, want Goedewaagen is
altijd vernieuwend geweest en liep
voorop met productietechnieken.
Nog steeds. Er staat hier een prach
tig 3D-CAD-systeem, er gebeurt al
leen te weinig mee."
Goedewaagen was ooit een van de
belangrijkste pijpenfabrikanten. In
de jaren twintig van de vorige
eeuw wist het bedrijf slim in te
spelen op het opkomende art deco
en jugendstil. Een overname van
een bedrijf met vakmensen op dat
gebied, zorgde voor een enorme
bloei in vazen en schalen met op
planten en bloemen geïnspireerde
patronen. In de loop van de eeuw
raakte traditioneel aardewerk een
beetje uit de mode. Begin jaren
tachtig verhuisde het bedrijf naar
Drenthe, waar het vooral bezig
was met het bakken van relatiege
schenken en souvenirs. Er zat
maar een ding op: Goedewaagen
moest weer 'smoel' krijgen.
Met een reclamebureau vonden ze
de perfecte leus: Tomorrow's design
since 1610. Bronwasser ontwierp
een eerste serie producten en toog
ermee naar beurzen in Milaan en
