spectrum IO
Het jamu-vrouwtje
Zaterdag 30 januari 2010
Ze staat iedere dag tegen een uur
of vijf voor mijn huis. Het krui
denvrouwtje. In een mooie ka
baja en sarong. Haar haren sa
mengebonden in een ouderwets Indone
sisch knotje. Op haar rug een enorme rie
ten mand met plastic flessen. De inhoud
varieert van donkergeel tot ondefinieer
baar kleurloos. In haar hand een plastic,
blauw emmertje, waarin glaasjes zitten,
voor de medicinale drankjes.
De beloftes van het medicijnvrouwtje
zijn groot: van ongesteld zijn zonder
pijn, tot gewichtsverlies en fantastische
seks. Van een mooie witte huid en glan
zende haren, tot een goede adem. Voor
ieder pijntje een drankje, een jamu.
De drankjes maakt ze thuis. In haar klei
ne huisje. Met achter de enige
zit/slaapkamer een klein, benauwd keu
kentje, slechts verlicht door een peertje.
Op het houtvuur een enorme pan, waar
een dikke rookwolk boven hangt.
In het water in de pan gaan koenjit,
gember, citroengras en andere krui
den. En geheime ingrediënten. De
jamu-vrouw is niet gek natuurlijk,
de exacte samenstelling van haar
medicijnen geeft ze niet prijs.
Iedere namiddag loopt ze door
mijn buurt, waar ze vaste adresjes
bezoekt. De zware mand heeft ze
op haar rug gebonden met een
doek, een slendang.
Ook is ze iedere middag in het
speeltuintje te vinden. Haar drank
jes vinden gretig aftrek. Bij kinder
meisjes, koks, moeders, bewakers
en tuinmannen.
Zelf heb ik ook ooit een jamu geno
men. Om af te vallen. Een vriendin
zwoer erbij. Onder het mom van
baat het niet, dan schaadt het niet,
waagde ik het erop. Het drankje
had een donkerbruine kleur en
werd aangelengd met water uit een
fles. Ik moest eerst een drankje snel ach
terover slaan en kreeg direct een ander
drankje om er de bittere smaak mee weg
te spoelen. Vervolgens kreeg ik hartklop
pingen, voelde me misselijk en had diar
ree. Veel at ik die avond niet Dus het
hielp wel een beetje om af te vallen.
Veel mensen drinken iedere dag een ja
mu, bang als ze zijn ernstig ziek te wor
den als ze het niet doen. Of om enorm in
lichaamsomvang toe te nemen. Of om
nooit meer seks te hebben. Maar gezien
de onbekende ingrediënten weet nie
mand eigenlijk wat hij slikt. Er is geen
keuringsdienst van waren die de medici
nale drankjes controleert.
Ook voor kinderen zijn er speciale drank
jes. Om beter te slapen en om de eetlust
te bevorderen. Het kruidenvrouwtje
heeft aan mijn kindermeisje een goede
klant. Iedere dag koopt zij een jamu,
voor haarzelf. Ooit heeft ze wel gepro
beerd er mijn kinderen een te geven,
maar dat zag ik niet zitten. Dus neemt ze
de drankjes maar zelf. De ene dag tegen
ongesteldheidspijn, de andere dag ge
woon omdat het in haar ogen gezond is.
Vandaag is mijn babysitter al naar huis.
Ik sta in de keuken en gebaar naar de
jamu-vrouw dat ze door kan lopen. Ze
glimlacht naar mij, denk ik. Dan zie ik
plotseling mijn 4-jarig zoontje tussen de
spijlen van het witte hek kruipen. De ja
mu-vrouw schenkt een geelachtige drab
in een glaasje. Als een vaste klant drinkt
mijn zoontje het goedje. Ik snel naar bui
ten. Net te laat, het glaasje is leeg. De
vrouw vraagt 20 cent aan mij en beant
woordt mijn paniekerige reactie met een
glimlach. Mijn zoontje kijkt mij gerust
stellend aan en mompelt iets van 'bijna
iedere dag' en 'gezond voor mij'.
Droomhuis in
De droom van duizenden jonge Spaanse gezinnen veranderde in een
nachtmerrie toen projectontwikkelaar Francisco Hernando een half
jaar geleden zijn shovels en hijskranen terugtrok uit het grootste
bouwproject van Spanje. De eerste 2.300 bewoners van wat een luxe
stadswijk moest worden, blijven ontredderd achter in een desolate
bouwput. Symbool van een nietsontziende bouwwoede.
tekst en foto's Henk van den Boom
Op 40 kilometer ten zuiden
van Madrid rijzen de kolos
sen van roodbruine flat-
blokken omhoog uit de
dorre woestijnvlakte. Inge
klemd tussen twee snelwegen die de
Spaanse hoofdstad verbinden met het zui
den van Spanje. Een behulpzame inwoner
van Sesena legt de ingewikkelde route uit
naar de 'stad van Paco de Putjesschepper'.
Projectontwikkelaar Hernando is trots op
zijn bijnaam, omdat hij zich omhoog wor
stelde van rioolreiniger tot een van de
machtigste en rijkste mannen in de onroe-
rendgoedsector.
Een slecht onderhouden weg met een veel
te smal viaduct over de snelweg is de enige
toegang tot El Quinon, als je tenminste de
zoektocht over het industrieterrein niet
meerekent. Toen de Spaanse bouwhype
op zijn top was, kreeg Hernando van de
toenmalige socialistische burgemeester
van Sesena het groene licht om uit het
niets een wijk van 13.500 woningen te bou
wen. Paco wilde Spanje laten zien dat voor
huizen geen woekerprijzen hoeven te wor
den betaald. Hij mikte op de duizenden
jonge, Madrileense gezinnen die al jaren
vergeefs proberen een betaalbare woning
te bemachtigen.
Aan het begin van de brede boulevard ver
telt een Lenin-achtig monument in dure
koperen letters de bezoeker dat dit het le
venswerk is van Francisco Hernando. En
als eerbetoon aan zijn nederige afkomst
houden zijn ouders, in brons vereeuwigd,
hoog op een rotonde trots toezicht op het
levenswerk van hun zoon.
Het is vandaag de dag waarop Hernando
de burgemeester voor de rechter sleept,
omdat die hem heeft afgeschilderd als een
fraudeur. Het wordt een klucht, de twee
grijze mannen in de boksring van de regio
nale rechtbank. Inwoners van Sesena gnif
felen om de beschuldigingen die ze elkaar
naar het hoofd slingeren. De rechter, con
fuus door de grote mediabelangstelling,
legt de burgemeester per abuis een voorlo
pige boete op van 1 miljoen euro, die hij
de volgende dag weer bijstelt tot 10.000 eu
ro. „Ik heb me een paar nullen vergist",
verdedigt de magistraat zich.
De strijd tussen de projectontwikkelaar en
de huidige burgemeester van Sesena heeft
het project de nek omgedraaid. Van de
13-500 geplande woningen zijn er nu zo'n
5.000 afgebouwd. Daarvan is nog niet de
helft bewoond. Het doodlopende straten-
patroon en de bouwputten geven een im
pressie van hoe het had moeten worden.
Het fraai aangelegde park, genoemd naar
Paco's moeder, met een grote vijver, speel
weide en kinderboerderij vormt het bewijs
van Hernando's verheven bedoelingen.
De ellende begon toen twee jaar geleden
de huizenmarkt instortte. Manuel Fuentes,
de nieuwe burgemeester van Sesena, vond
dat zijn voorganger nooit toestemming
Foto 1: Inwoners van El
Quinon komen in hun be
tonnen wijk doorgaans wei
nig anderen tegen.
Foto 2: De vader en moe
der van Francisco Hernan
do, ook wel bekend als 'Pa
co de Putjesschepper', zijn
vereeuwigd in het project
van hun zoon.
Foto 3: Van de woningen in
El Quinon is maar iets meer
dan 15 procent bewoond.
Foto 4: De verlaten slaap
stad van Madrid is ook nog
eens slecht toegankelijk.
