17 reizen
Onbekende roos
van Turkije
Kleine, nauwe en steile straatjes, ezeltjes die met water zeulen,
verpletterende uitzichten over het oude Mesopotamië en het
mooiste postkantoor van Turkije. Jessica Maas ontdekte Mardin,
een verborgen schat in Zuidoost-Turkije.
Cl www.mardin.gov.tr
(Deze website is ook
in het Engelse beschik
baar)
rff
reizen@wegener.nl
024-3650360
Zaterdag 23 januari 2010
Ezels vervoeren de zware lasten
door de steegjes, foto's Jessica Maas
Mardin, ligt in het zuid
oosten van Turkije, op
zo'n 1.000 kilometer
van Ankara en 1.451 ki
lometer van Istanbul.
Turkish Airlines biedt
dagelijks vluchten naar
Mardin vanuit Ankara
en Istanbul. Het is ook
mogelijk om met de
bus uit Diyarbakir (95
kilometer) of Sanli Urfa
(188 km) de stad te be
reiken
Een populaire rondreis
is van Diyarbakir naar
het kleine dorp Hasan-
keyf aan de Tigris, ver
volgens Midyat met
het Assyrische Mor Ga-
briel-klooster en daar
na Mardin. Verschillen
de reisorganisaties in
Nederland bieden deze
rondreis door Zuid
oost-Turkije aan.
Er is voldoende accom
modatie in Mardin te
vinden, veel oude hui
zen zijn gerenoveerd
en doen dienst als pen
sion of hotel.
Reageren?
redactie.reizen@wegener.nl
ledereen verkoopt zijn handel op
straat.
Istanbul
Ankara
TURKIJE
Mardin
Diyarbakir
Het groene, heuvelach
tige land koestert zich
in de Turkse zon. Kilo
meters verderop, 'aan
het eind van de we
reld', ligt Syrië. De muezzin van de
moskee begint met de oproep tot
het gebed. Zijn echo klinkt over
het oude land. Op dit dakterras
van een cafeetje in Mardin, een
overwegend Koerdische stad gele
gen tussen de Tigris en de Eufraat,
wil je niet meer weg.
De strijd tussen het Turkse leger
en de Koerdische afscheidingsbewe
ging PKK zorgde lange tijd voor on
rust in Zuidoost-Turkije. Dat is de
laatste jaren veranderd. De rust is
teruggekeerd en toeristen weten de
weg naar dit openluchtmuseum
i v w
Een ambachtsman in Mardin aan het
werk.
weer te vinden. Reisgidsen noe
men Mardin het tweede Jeruza
lem. Dat is deels te danken aan de
zandkleurige stenen, de nauwe en
steile straatjes en aan het feit dat
Mardin een van de meest multicul
turele steden van Turkije is. Hier
leven Turken, Koerden, Arabieren
en Assyriërs ofwel Suryoye, de
christenen uit het oude Mesopota
mië, naast elkaar. De jongen bij de
bushalte roept dan ook in drie ta
len dat de bus gaat vertrekken.
Bij een oude christelijke juwelier
hangt achter de toonbank een
schilderijtje van Maria. „We leven
hier als broeders naast elkaar.
De één gaat naar de kerk,
de ander naar de mos
kee. Dat is Mardin",
lacht hij. Hij steekt
zijn hand op naar een
voorbijganger. „Aley-
■tum Salam", is zijn isla
mitische groet.
Zijn klanten zijn vooral dorpelin
gen op zoek naar goud voor brui
loften. „Goud is in deze regio erg
belangrijk. De bruiden worden
door hun familie volgehangen met
armbanden en kettingen. Hoe
meer goud, des te belangrijker de
familie", legt de juwelier uit. Mar-
dins drukste straat telt dan ook
een flink aantal juweliers.
De geschiedenis van de stad gaat
terug tot 4500 voor Christus.
Mardin kende veel overheersers.
De Assyriërs drukten met hun ker
ken en kloosters, vele dateren uit
de vijfde eeuw, een belangrijke
stempel. Later bezetten de Arabie
ren de stad, waarna achtereenvol
gens Seljuken (Turkse strijders uit
Centraal Azië), Koerden en Perzen
Vijf maal per dag
doet de muezzin
vanaf de minaret
de oproep tot ge
bed.
de scepter over de stad zwaaiden.
Totdat in 1517 de Ottomaanse sul
tan Selim de stad en zijn omge
ving veroverde.
In het centrum van Mardin ligt te
midden van de kleine, nauwe
straatjes de markt. Hier lijkt de tijd
stil te hebben gestaan. Nauwe trap
jes, mannen die met hout zeulen,
ezeltjes met waterzakken op de
rug, vrouwen met kenmerkende
witte doeken om hun hoofd. Een
slager hangt zijn verse vlees aan
grote haken in de etalage. Verder
op schuift een bakker grote, ronde
broden in de oven en bewerkt een
oude man met zwart schort kope
ren schalen met hamer. „Thee?",
vraagt de smid vriendelijk.Dankzij
het beperkte toerisme zijn hier
geen opdringerige verkopers. De
smid vertelt graag over zijn werk
en over de stad. „Mardin is de roos
van Turkije", zegt hij trots.
De stad is een centrum van zilver
smeden. Telkari wordt de kunst
van het zilverwerk hier genoemd.
In een klein atelier zit 'meester'
Suphi Yerlihindi samen met zijn
17-jarige hulp te werken. Met
oeverloos geduld draaien en bui
gen ze het zilver in allerlei vor
men. De bijna 60-jarige Suphi is
geboren en getogen in Mardin en
leerde het vak zelf op zijn twaalf
de. „Maar je bent nooit uitgeleerd.
Nu probeer ik jongeren het am
bacht te leren, anders sterft het
vak binnen een paar jaar uit."
We wandelen verder door het
doolhof van nauwe straatjes. Over
al is het schitterende uitzicht op
het groene, uitgestrekte land met
hier en daar een 'plukje' dorp. De
zon, de knalblauwe lucht en de
zandkleurige huizen die tegen de
berg opgestapeld lijken, geven de
stad iets mystieks. Hier is ook
waarschijnlijk het mooiste post
kantoor van Turkije, dat gevestigd
is in een zeventiende eeuwse geres
taureerde karavanserai (een over-
nachtingsplek voor karavanen).
Geen steen van het gebouw lijkt
onbewerkt te zijn gebleven. Tegen
over het postkantoor vallen de
eveneens bewerkte minaret van de
Sehidiye-moskee en naastgelegen
dertiende eeuwse madrassa (de ko
ranschool) meteen op. Verderop
voeren de steile straatjes kriskras
omhoog. Ook hier struikel je over
de overblijfselen van het rijke ver
leden. Eenmaal boven wacht nog
een verrassing. De Zincirye-
madrassa uit 1385 biedt een schitte
rend uitzicht over Mardin.
De pracht en praal beperkt zich-
niet tot de stad zelf Een paar kilo
meter buiten de stad ligt het in
drukwekkende Deyrulzafaran-
klooster. Op deze plek zou al in
495 voor Christus een zonnetem
pel hebben gestaan. Het enorme
complex deed tot 1932 dienst als re
sidentie voor de patriarch van de
Assyrische Orthodoxe Kerk en om
vat kerken, kapellen, tombes en
graven. Tot op de dag van vandaag
biedt het klooster onderdak aan
priesters die vanuit hun kamer
een immens uitzicht hebben over
het oude Mesopotamië.
