IO11 t
A
Geluid maakt
selec
Greet Ketelaers
Mark de Graaff
Atie de Visser
Johan van Geluwe
Rob Meijer
donderdag 21 januari 2010
.door Nico Out
Op zoek naar het beste wat Zee
land op kunstgebied te bieden
heeft bezocht ik de Vleeshal en de
Kabinetten van de Vleeshal in Mid
delburg.
Is je de Vleeshal binnen
komt, stuit je op een
enorme plastic bal die
het gotische gewelf
bijna raakt. De vorm en de alumi-
niumkleur van de bal staan in con
trast met de architectuur: eigen
tijds tegenover historisch. De bal
ademt langzaam en er klinkt ook
geluid. Een diepe brom komt op,
verdwijnt en weerklinkt na een
lange pauze opnieuw. Als je om de
bal heenloopt zie je een diagonaal
in de ruimte geplaatst plankier, be
kleed met rubber matten. Het lijkt
erop dat je er overheen kunt lopen
of op kunt zitten. Zou er dan iets
gebeuren? Voor ik dat probeer, pas
seer ik een aan het plafond beves
tigde cilinder die plotseling begint
te draaien en daarbij een zoemend
geluid voortbrengt. De installatie
'Orbit' van de Amerikaanse kunste
naar Mark Bain gaat blijkbaar over
ruimte en geluid. Als ik me neer
vlij op de rubber mat op het plan
kier voel ik, terwijl ik weer een in
tense brom hoor, de trillingen fy
siek. Niet alleen het gehoor, maar
ook het gevoel wordt geprikkeld.
Achter in de ruimte ligt een bergje
dat bestaat uit een meterslang op
gerold oranje elektriciteitssnoer,
waarvan de ene kant in het stop
contact is bevestigd en aan de an
dere kant een koptelefoon. Die ligt
op een sokkel. Zal ik de koptele
foon oppakken? Hij zou onder
stroom kunnen staan. Aannemen
de dat de organisatoren mijn fysie
ke veiligheid garanderen - het zou
anders snel afgelopen zijn met het
bezoek aan deze expositie - zet ik
de koptelefoon op en hoor op
nieuw een brom, maar nu scherp
en continu: de frequentie van de
stroom die door het gebouw
loopt. Op een andere sokkel vlak
bij de koptelefoon prijkt een impo
sante luidspreker. Ik hoor het ge
klingel van een carillon en stem
men die ik niet kan verbinden
met de twee aanwezigen in de
ruimte: de suppoost en ikzelf Ik
concludeer dat op een of andere
manier die buitengeluiden worden
opgevangen en naar de hal wor
den getransporteerd. Hoe zou dat
in zijn werk gaan? De kunststof
bal, Bain noemt hem 'Sonusphe-
re', is verbonden met sensoren in
en op het stadhuis, die het geluid
opvangen dat versterkt door de
Overzicht van de expositie 'Published by: Roma Publications' in
de Kabinetten van de Vleeshal.
luidspreker wordt weergegeven.
De installatie maakt als het ware
het gebouw waarin ze geplaatst is
hoorbaar en verbindt die ervaring
met geluiden uit de omringende
ruimte. Dat voegt iets toe aan de
beleving van architectuur. Je 'kijkt'
er anders tegenaan. De tentoonstel
ling roept tevens gedachten op
over ruimte en tijd. Verschillende
plekken worden via de geluidsgol
ven in een ruimte en in de geest
van de bezoeker samengebracht.
Als ik de Vleeshal verlaat en de
Markt weer opstap besef ik dat ik
nu eens niet anders ga kijken,
maar beter ga luisteren.
De Kabinetten van de Vleeshal
herbergen een boeken- en kunst
tentoonstelling 'Published by: Ro
ma Publications.' Ik verwacht daar
dus iets heel anders en dat klopt.
In de drie ruimtes zijn met schra
gen en planken tafels gemaakt
waarop drukwerk in alle soorten
en maten ligt. In twee zalen ligt
het onder glas, in één zaal kun je
de boeken en brochures inzien.
Aan de wanden hangen enkele
werken. Mijn blik wordt meteen
getrokken naar de wand tussen de
middelste en de achterste ruimte
die geheel is beplakt met een ver
groting van een zwart-wit foto,
waarop je een industrieel ogende
buizenconstructie ziet. Het is een
werk van Batia Suter en voor mij
metafoor voor deze tentoonstel
ling. Die illustreert het proces van
het maken en documenteren van
kunst met informatie- en transfor
matiestromen als kernbegrippen.
Toets ik dat aan het uitgangspunt
dan lees ik: „Deze tentoonstelling
is de eerste van een geplande reeks
die de relatie onderzoekt tussen
publicaties en de tentoonstellings
ruimte. Publicaties zijn vaak het
eindpunt van een project of een
tentoonstelling, hier vormen ze
het beginpunt." Als ik met die bril
kijk dan voegt die relatie niet zo
veel wezenlijks toe aan beide. Be
halve als ik ruimte definieer als
mijn eigen geest. Dan wordt het
bijvoorbeeld interessant hoe een
foto die ik in een opengeslagen
boek zie overkomt als hij tegen de
De installatie 'Orbit' van Mark Bain in de Middelburgse Vleeshal.
foto Nico Out
wand hangt. Je hebt het dan over
de impact van de verhouding tus
sen het beeld en de omringende
ruimte.
Sterker nog is het verschil tussen
een vergulde krakeling die op een
witte wand prijkt en de afbeelding
ervan in één van de getoonde pu
blicaties. Walter Benjamin schreef
in al 1935 een essay over 'Het
kunstwerk in het tijdperk van tech
nische reproduceerbaarheid'. Daar
in stelde hij onder andere dat een
kunstwerk een grotere uitstraling
heeft dan de reproductie, die ech
ter wel bijdraagt aan de waarde
die men aan het gereproduceerde
werk toekent. Als ik naar de uitge
stalde publicaties kijk klopt dat.
De meeste van de erin gedocumen
teerde installaties en werken heb
ik nooit gezien en zal ik ook nooit
zien. De indirecte waarneming
kan de gemiste ervaring niet com
penseren. Ik ben wel onder de in
druk van de veelheid van wat er is
gemaakt en door Roma Publica
tions is vastgelegd. En ik stel vast
dat sommige van de werken in
hun technische uitvoering unieker
zijn dan andere en sommige
prints me wel boeien (Suter, Sphy-
ro) en andere minder of niet (TWo
connected Houses, Manders). Dat
Greet Ketelaers geeft door een ba
lans van naturalisme en expressivi
teit haar menselijke gestalten in
klei en brons een sterke uitstra
ling.
Hun naaktheid en houding roe
pen aspecten op van tijdloze inner
lijke spanning. Vorm,materiaal en
betekenis komen overtuigend sa
men.
T/m 30 jan. World of Silk, Dorpsstraat
3, MeUskerke. Za. 12.00 - 17.00 uur
Mark de Graaff heeft in kunste
naarsinitiatief Mon Capitaine met
visdraad een constructie geweven
tussen de pilaren van de kelder
ruimte.
Die ingreep gaat subtiel de dialoog
aan met de schilderijen en conso
les van Harry Vandevliet en de fo
to's van Kees de Valk.
T/m 31 jan. Mon Capitaine, Kinderdijk
56, Middelburg. Elke zondag 13.00
-17.00 uur.
Atie de Visser-Verschoor legt haar
liefde voor het landschap vast in
naar hyperrealisme neigende schil
derijen. Naast verstilling is er soms
ook ruimte voor uitbundige kleu
renpracht. Haar inspiratie doet zij
op tijdens reizen door Frankrijk,
Italië, Griekenland, Polen, Spanje
en Portugal.
T/m 18 feb. Kunstuitleen De
Bevelanden, Westwal 45 te Goes. Wo.
t/m za. 13.00 - 17.00 uur.
Johan van Geluwe, net 80 jaar ge
worden, is al decennia de voor
man van de mailart, een wereld
wijd verspreide kunstvorm die
mensen via kunst tot dialoog
brengt. Springlevend ondanks in
ternet. Zijn mailart projecten zijn
speels, kritisch en prikkelend.
T/m 4 maart, Galerie Galerij, Pontes
Pieter Zeeman, Hatfieldpark 1-2,
Zierikzee. Op schooldagen 9.00 -
16.00 uur
Rob Meijer toont nieuw werk on
der de voor deze levenskunstenaar
kenmerkende titel Is er Leven voor
de Dood. In expressieve tekeningen
zet Meijer mensen neer zoals hij
ze ziet.
De in de tekeningen verwerkte iro
nische commentaren versterken
hun betekenis.
T/m 4 maart. De Piek,
Hellebardierstraat 13. Vlissingen, Vr.
en za. 9.00 - 24.00 uur.
(tsxt) r
