O spectrum
Terroristen welkom
in 'Guantanamo-Noord
Wat moeten die terroristen hier opblazen? Aardappelvelden?'
Zaterdag 16 januari 2010
Het plaatsje Thomson in de
Amerikaanse staat Illinois
heeft alles om onopgemerkt
te blijven. Het stadhuis is
een veredelde schuur en het
piepkleine treinstation is al jaren gesloten.
Main Street bestaat uit een kleine verzame
ling winkeltjes en een paar slecht gepar
keerde pick-uptrucks. In het lokale restau
rant Dusty's serveert een bediende ham
burgers, pizza's en salades aan een ver
grijsd publiek. Vetvlekken sieren het pla
fond en bij de keuken is een bord opgehan
gen dat het publiek moet weghouden van
de kok. „Niemand krijgt de tovenaar te
zien. Not Nobody Not No How."
President Barack Obama haalde Thomson,
een plaatsje op drie uur rijden van Chica
go, een paar weken geleden uit de anoni
miteit door aan te kondigen dat gedetineer
den uit Guantanamo Bay overgebracht zul
len worden naar de plaatselijke gevangenis
die al jaren nagenoeg leeg staat. Camera
ploegen uit binnen- en buitenland zijn
sindsdien neergestreken in het dorpje met
zeshonderd inwoners. Thomson heeft
zelfs een nieuwe bijnaam gekregen:
'Guantanamo-Noord'.
In zijn kleine kantoor op Main Street heeft
Jonathan Whitney, uitgever van de lokale
krant The Carroll County Review, inmid
dels ook ervaring met de mindere kanten
van media-aandacht. „Ik heb al' wat verve
lende e-mails ontvangen", zegt Whitney,
die zich heeft uitgesproken vóór de plan
nen van Obama. „Vandaag kwam er ook
nog een fax binnen van iemand die be
weerde dat als de Guantanamo-gevangen
hier naartoe komen, Thomson hetzelfde
staat te wachten als Beslan, die Russische
plaats waar ze tijdens een schoolgijzeling
zoveel mensen hebben vermoord."
Whitney reageert schouderophalend. „De
meeste mensen hier hopen dat de plannen
doorgaan. Onze senator heeft gezegd dat
het 3.800 banen oplevert. Een enorme eco
nomische impuls, want veel ander werk is
er niet. Ik vind het ook een kwestie van pa
triottisme. Als onze president, onze opper
bevelhebber, beslist dat Guantanamo dicht
moet en hij vraagt ons die gevangenen op
te nemen, dan doen wij dat."
Andere inwoners van Thomson reageren
al even stoïcijns op het vooruitzicht dat de
terreurverdachten, ooit door voormalige
vicepresident Dick Cheney omschreven
als 'de ergsten van de ergsten', nu naar het
platteland van Illinois komen. „Gevaarlijk?
Wat moeten die terroristen hier nou opbla
zen?", vraagt Dawn Burkholder, de eigena
res van de hondenkapsalon, zich af „Aard
appelvelden? Nee, de risico's lijken me
klein en iedereen weet dat we de banen
goed kunnen gebruiken. Het valt niet mee
een gezin te onderhouden in deze regio.
De mensen die komen werken in die ge
vangenis nemen waarschijnlijk ook weer
honden mee. Dat is goed voor mij."
Dat er zo'n 40 kilometer verderop aan de
rivier de Mississippi een grote kerncentrale
ligt die als potentieel terroristisch doelwit
kan dienen, lijkt Thomson evenmin ner
veus te maken. Alleen Rachel Falls, wier
echtgenoot als bewaker in de gevangenis
werkt, mijmert even over de mogelijke ge
varen. „Als iemand een aanslag pleegt op
die kerncentrale, zijn we er allemaal ge
weest", zegt Falls. Dan vermant ze zich:
„Terroristen moeten een lange reis afleg
gen voordat ze hier komen. Voor die tijd
zullen ze echt wel onderschept worden."
Thomson had al eerder hoge verwachtin
gen over de gevangenis. Bij de opening,
zes jaar geleden, werd er ook gezegd dat er
nieuwe werkgelegenheid zou komen,
maar uiteindelijk is de extra beveiligde af
deling nooit opengegaan. De staat Illinois
had er geen geld voor. Bewoners vrezen
dat nu weer hetzelfde kan gebeuren.
De scepsis is niet ongegrond. Een dag later,
tijdens een commissievergadering van de
staat Illinois in Chicago, verzetten de loka
le Republikeinen zich fel tegen de voorge
nomen overplaatsing naar Thomson. „De
president zorgt ervoor dat Thomson na
Guantanamo het nieuwe rekruteringsin
strument voor terrorisme wordt", zegt de
lokale senator Bill Brady. Zijn partijgenoot
Matt Murphy is al even gealarmeerd. „Als
we die terroristen hier naar toe halen, gaat
de doos van Pandora open en die krijgen
we nooit meer dicht." In Chicago stemt de
meerderheid van de Democraten uiteinde
lijk voor Obama's plan, maar in het Con
gres in Washington zal het veel moeilijker
Foto's:
1. Een gevangene in Guantanamo Bay
wordt voor verhoor opgebracht.
foto GPD
2. De gevangenis in Thomson waar
gedetineerden uit Guantanamo Bay
naar zullen verhuizen.
foto M. Spencer Green/GPD/AP
3. Elke gevangene kreeg in Guantanamo
een eigen koran. foto EPA
4. Tijdens ondervraging in speciale kamers
werden de gedetineerden altijd aan de
grond vastgezet met deze boeien.
5. Een Amerikaanse soldaat bemant een
wachttoren op Guantanamo Bay.
foto's 4 en 5 Shawn Thew/EPA
Chicago
ILLINOIS
VERENIGDE STATEN
MEXIC
ji GUANTANAMO BAY
CUBA
worden politieke steun te krijgen.
De Republikeinen zijn inmiddels bijna alle
maal tegen sluiting van Guantanamo. Oba
ma's partijgenoten zijn eveneens nerveus.
Uit peilingen blijkt dat 64 procent van de
Amerikanen er niets voor voelt de gedeti
neerden van Guantanamo naar het Ameri
kaanse vasteland te halen. De ternauwer
nood mislukte aanslag op een vliegtuig
van Amsterdam naar Detroit op eerste
kerstdag heeft de weerzin extra vergroot.
President Obama blijft vastbesloten het de
tentiekamp te sluiten. De Democraat ziet
Guantanamo als een diplomatieke ramp
voor het aanzien van Amerika, maar hij
boekt weinig winst als het beeld ontstaat
dat in Thomson een 'Guantanamo-Noord'
wordt opgericht. Volgens de mensenrech
tenorganisatie Amnesty International is
dat precies wat er lijkt te gebeuren. Obama
wil net als zijn voorganger George W.
Bush een deel van de terreurverdachten
preventief vasthouden. Er is te weinig be
wijs tegen deze mannen om ze aan te kla
gen, maar ze zouden te gevaarlijk zijn om
vrijgelaten te worden.
In een internetartikel schreef Amnesty In
ternational dat Thomson niet meer is dan
'Guantanamo met een andere postcode'.
„Er verandert heel weinig, maar Obama
kan zeggen dat hij zijn verkiezingsbelofte
waarmaakt door Guantanamo te sluiten."
Meer medestanders van Obama hebben
twijfels. De advocaat Thomas Sullivan uit
Chicago vindt al veel langer dat Guantana
mo dicht moet, maar de opmerking van
Obama dat de eindeloze detentie blijft
voortbestaan, heeft de raadsman van twee
terreurverdachten verbijsterd. „Obama is
mijn vriend, maar als hij dat echt meent,
heeft hij mij verloren. Iemand eindeloos
vasthouden zonder aanklacht: dat doen
wij niet, dat doet Amerika niet. Obama
weet dat. Vooralsnog ga ik ervan uit dat hij
dat alleen gezegd heeft om de Republikei
nen tijdelijk te paaien."
De weerstand van rechts Amerika lijkt al
leen maar te groeien. Republikeinen in het
Congres krijgen daarbij hulp van fanatieke
activisten als Beverly Perlson, van Band of
Mothers, een organisatie van moeders van
soldaten. Perlson, die woonachtig is in de
plaats Aurora niet ver van Chicago, belooft
zich met hand en tand te verzetten tegen
de plannen. „Mijn zoon is vier keer uitge
zonden naar Irak om te
voorkomen dat die terroris
ten ons hier aanvallen en
nu brengt Obama ze naar
mijn achtertuin. Ik vind
het een belediging voor on
ze troepen. De regering
zegt dat het een economi
sche impuls zal zijn voor
onze regio, maar het is heel
triest als je terroristen ge
bruikt voor werkverschaf
fing in Amerika."
Perlson en andere activis
ten hebben al juridische ac
ties aangekondigd om het
detentiecentrum in
Thomson tegen te houden.
In het Congres wacht Oba
ma ook nog een lange
strijd. Republikeinen doen
er alles aan de financiering
van de nieuwe 'terroristengevangenis' te
blokkeren. Meerdere Democraten hebben
inmiddels laten doorschemeren dat Gua
ntanamo pas in 2011 dicht kan, na de Con
gresverkiezingen van november dit jaar.
Het is de vraag of Obama's Democraten
daarna nog in de meerderheid zijn.
De inwoners van Thomson volgen de poli
tieke discussies in Washington met enige
verwondering. „Het enige wat we nu kun
nen doen, is wachten", zegt uitgever Jona
than Whitney. „Dat doen we dus maar."
Een vrouw in de plaatselijke doe-het-zelf-
zaak blijft nuchter over de komst van 'Gua
ntanamo-Noord' in Thomson. „Ik geloof
het pas als die terroristen hier met een
truck het dorp worden binnengereden."
reageren?
spectrum@wegener.nl
