7 spectrum
O
O
Het KNMI mag er nooit naast zitten, de trein moet altijd - en op tijd - rijden.
En ziek zijn is geen optie. Het leven in Nederland dient, kortom, perfect te zijn.
Bij elke hobbel raken we van streek. En gaan we zeuren, omdat het niet loopt zoals
we willen, zoals we eisen. „We zijn een volk van zeikerds geworden."
'De heersende mentaliteit is: de .overheid
moet mijn stoepje schoonmaken'
Zaterdag 16 januari 2010
door Dick Hofland en Frouke Tamsma illustratie Frank Muntjewerf/GPD
Land van zeurpieten
zie je onder andere terug in de discussie
over het schoonvegen van je stoepje als
het heeft gesneeuwd. Anderen moeten
jouw stoepje schoonvegen."
In beperkte zin is de overheid die omge
ving. Zoals theoloog Bram Grandia zegt:
„De heersende mentaliteit is: de overheid
moet mijn stoepje schoonmaken. Aan de
ene kant roepen we dat de overheid zich
niet te veel met ons leven moet bemoeien,
maar als er even iets mis gaat, is diezelfde
overheid meteen de zondebok."
Of er nou een eenzame gek op de konink
lijke familie inrijdt of een met explosieven
beplakte Nigeriaan op Schiphol door de
douane glipt, het is hoe dan ook de schuld
van de overheid. Grandia: „De volkssport
van dit moment is: ze hebben het weer
eens niet goed gedaan."
De overheid roept dit ook over zichzelf af
„Ze eigent zich allerlei problemen toe die
niet de hare zijn", zegt massapsycholoog
Van Ginneken. „En probeert die vervol
gens op te lossen. Dat lukt natuurlijk
nooit."
Roos Vonk ziet Nederlandse politici niet
vechten voor hun idealen. Dan is het ook
niet raar dat ze op weinig sympathie van
de burger kunnen rekenen. „De bevlogen
heid van een Barack Obama vind ik hier
niet terug, Ministers en Kamerleden zijn
vooral bezig met zichzelf."
Ze zetten zich in haar ogen bijvoorbeeld
nauwelijks in voor een duurzamer wereld.
„In plaats van het openlijk ontmoedigen
van vlees eten, dat een enorme milieubelas
ting veroorzaakt, laden ze liever hun bord
nog een keer vol op de jaarlijkse parlemen
taire barbecue."
Nederlanders komen niets tekort. Ze leven
in weelde, in overvloed. Het Sociaal Cultu
reel Planbureau (SCP) constateerde vorig
jaar dat de kwaliteit van leven in Neder
land vergeleken met andere landen in de
Europese Unie op een hoog niveau ligt.
Nederlanders behoren ook tot de gelukkig
ste mensen ter wereld. Maar dat geluk
schuilt vooral in de kleine kring van fami
lie en vrienden. Die geven we een acht,
een in het Westen is ook hij verwend ge
raakt, is ook hij wel eens boos als zijn trein
twintig minuten vertraging heeft.
Bram Grandia herkent dat, maar ziet wel
een verschil tussen generaties. „Ik heb ge
zien hoe mijn ouders direct na de oorlog
de handen uit de mouwen staken, hoe ze
tegen de klippen op zijn doorgegaan om
iets van hun leven te maken. Tegenwoor
dig denken veel mensen als gevolg van de
enorme welvaart helaas dat alles vanzelf
gaat. Dat anderen er louter voor hen zijn
en niet dat zij er ook voor anderen zijn. Re
cent nog reed in mijn woonplaats de bus
niet naar het station vanwege de sneeuw.
waar de totale samenleving en de overheid
het met een mager zesje moeten doen.
„Met mij gaat het goed, met de samenle
ving slechter", vatte het SCP samen.
Zeker de naoorlogse generaties heeft het
aan niets ontbroken. Dat heeft ze gelukkig
gemaakt, maar heeft ze ook verwend. Daar
mee ligt de ontevredenheid over de omge
ving, maatschappij en overheid, op de loer.
James Kennedy wil daar niet al te makke
lijk kritiek op leveren, want net als ieder
Ik ben gaan liften en zo kwam ik toch heel
soepel op mijn werk. Helaas denken voor
al jongeren in zo'n situatie: de bus rijdt
niet, nou, dan blijf ik maar thuis. Er is een
enorm gebrek aan creativiteit en doorzet
tingsvermogen."
Mensen zijn een te kleine schakel in het ge
heel geworden, meent psychologe Roos
Vonk. „We voelen ons niet meer verant
woordelijk voor een probleem. Dat geldt
in nog sterkere mate voor de jonge genera
tie. Die groeit op in een wereld die te com
plex is. Ze weten: ik kan niets veranderen.
Ze wenden zich af en denken: dan maar
mijn eigen leven leuk maken."
Waar massapsycholoog Jaap van Ginne
ken niet verwacht dat dit snel zal omslaan
- „de veranderingen zijn onomkeerbaar" -
denkt Roos Vonk wel dat er een kentering
komt. Want de manier waarop we nu le
ven is in haar ogen tegennatuurlijk. „In
mijn ideale wereld leven we in veel kleine
re structuren, groepen van vijftig perso
nen. Als je zo'n groep benadeelt met je ge
drag, dan wordt dit ook opgemerkt en
word je gecorrigeerd."
Bram Grandia vindt het de hoogste tijd
dat alle zeurpieten verplicht stage gaan lo
pen in een ontwikkelingsland. Zelf was hij
enige tijd geleden in Zuid-Afrika, waar
vrouwen in de townships 10, 20 kilometer
moesten lopen om water te halen.
„Als je daar een tijdje bent, durf dan nog
maar eens te zeuren dat je trein twintig mi
nuten te laat is of dat het strooizout op is.
We zijn ons hoge niveau van welvaart en
voorzieningen zo vanzelfsprekend gaan
vinden, dat het ongezond is geworden.
Dan moet je soms weer even met beide be
nen op de grond worden gezet." Zijn de
vies: „Word wakker, poten uit de mouwen
en niet zo zeiken."
reageren?
spectrum@wegener.nl
